Zasada 10H

Obecne przepisy dotyczące budowy elektrowni wiatrowych określono w tzw. ustawie wiatrakowej, czyli ustawie o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych

W marcu 2023 roku wprowadzono do niej zasadę 10H (art. 4), która oznacza, że odległość nowego wiatraka od budynków mieszkalnych musi wynosić co najmniej 10-krotność wysokości tego wiatraka. Samorząd ma prawo, w ramach planu zagospodarowania przestrzennego nieco zmniejszyć tę wymaganą odległość, jednak ustawa określa limit minimum 700 metrów.

Pierwszy projekt pojawił się w listopadzie

W listopadzie 2023 roku, w pierwszym miesiącu nowej kadencji Sejmu, nowa większość rozpoczęła prace nad projektem ustawy o zmianie ustaw w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła oraz niektórych innych ustaw. Projekt przewidywał m.in. zamrożenie cen energii i gazu na pierwsze półrocze 2024 roku. 

W pierwotnej wersji projektu znalazły się również przepisy dotyczące farm wiatrowych. Autorzy projektu chcieli zmniejszyć limity, ponieważ obowiązująca zasada 10H sprawiała, że na legalną budowę wiatraków, ich zdaniem, praktycznie nie było miejsca (s. 75).

Co dokładnie zapisano w tym projekcie?

W nowelizacji pojawiła się propozycja zmniejszenia limitu odległości przy budowie nowych wiatraków. Odległość od budynków mieszkalnych uzależniono od hałasu elektrowni (mierzonej w decybelach) i miała wynosić od 300 m do nawet 2 km (art. 5 pkt 17).

W planach było również zmniejszenie limitu odległość od parków narodowych i rezerwatów przyrody do 300 metrów (art. 5 pkt 7). Według obowiązujących wtedy przepisów wynosiły one odpowiednio dziesięciokrotność wysokości wiatraka i 500 m (art. 4c).

Żadna z tych zmian nie weszła w życie. W grudniu do Sejmu wpłynęła autopoprawka, która wykreśliła z projektu wszystkie zmiany dotyczące energetyki wiatrowej. Dlaczego?

„Afera wiatrakowa”

W reakcji na ten projekt w mediach i wśród polityków wybuchła tzw. afera wiatrakowa. Politycy PiS zarzucali nowej większości sejmowej, że przepisy projektu pozwolą na wywłaszczanie Polaków z ziemi na potrzeby farm wiatrowych.

Pojawiły się również krytyczne głosy m.in. prawników i ekspertów zajmujących się energetyką. Wśród zarzutów wymieniano m.in. niedostateczną ochronę środowiska naturalnego, jak i sam sposób wprowadzenia tych przepisów (jako „wrzutkę” w ustawie mającej inny cel). 

Więcej na ten temat dowiesz się z naszej analizy.

Pomysł wycofany

W związku z głosami krytyki twórcy projektu postanowili wycofać kontrowersyjne zmiany. Politycy obozu rządzącego zapowiedzieli, że sprawa wiatraków zostanie oddzielona od ustawy o zamrożeniu cen energii (którą przyjęto w połowie grudnia 2023 roku), a koalicja wróci do tej sprawy w późniejszym czasie.

W styczniu 2024 roku minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska wciąż zapowiadała, że temat wiatraków wróci. Wyrażała przy tym nadzieję, że uda się zmniejszyć limit odległość przy budowie wiatraków.

Projekt przełożony na później

Początkowo ministra Hennig-Kloska zapowiadała, że przedstawi nowy projekt pod koniec I kwartału 2024 roku. Ostatecznie stało się to dopiero pod koniec września. Projekt obecnie jest na etapie opiniowania i nie został złożony w Sejmie. Obietnice oceniamy więc na niezrealizowaną.

W najnowszym projekcie czytamy, że odległość wiatraków od najbliższych zabudowań ma wynosić nie mniej niż 500 m (art. 1 pkt 3). Dopuszczalna odległość od parków narodowych ma wynosić 1500 m, a od rezerwatów przyrody – 500 m (art. 1 pkt 4).

Wspieraj niezależność!

Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.

Wpłacam