Likwidacja systemu testowego to jedna z obietnic wyborczych Andrzeja Dudy z zakresu edukacji. Przeczytać o niej możemy między innymi na profilu obecnego Prezydenta na Facebooku. Mowa tutaj oczywiście o najważniejszych egzaminach, jakim polscy uczniowie stawiają czoła, czyli: sprawdzian ósmoklasisty ( wcześniej szóstoklasisty i gimnazjalny), maturalny i zawodowy.

Pierwszy z nich to sprawdzian szóstoklasisty. Jego historia rozpoczęła się w 2002 roku, kiedy to został wprowadzony. Jest on pokłosiem programu czterech reform przeprowadzonych przez rząd Jerzego Buzka. Sprawdzian ten obejmował wiadomości i umiejętności ujęte w odpowiedniej podstawie programowej. Sprawdzian podzielony był na dwie części: pierwsza obejmowała zadania z języka polskiego i matematyki, druga natomiast – zadania z języka obcego nowożytnego. Jednak zgodnie z decyzją Sejmu z 23 czerwca 2016 r. egzamin ten został zlikwidowany od 1 września 2016 r.  

Egzamin gimnazjalny obejmował wiadomości ujęte w podstawie programowej. Składa się on z trzech części: humanistycznej, matematyczno-przyrodniczej oraz językowej. Każda część posiada zadania zamknięte. Historia egzaminu gimnazjalnego również sięga programu czterech reform.

 Egzamin maturalny wprowadzony był w myśl reformy edukacji z 1999 roku. Ostatnie zmiany zaczęły obowiązywać od roku szkolnego 2014/2015. Uczeń ma obowiązek przystąpić do dwóch egzaminów w formie ustnej: z języka polskiego oraz z języka obcego nowożytnego. Ponadto obowiązkowe są również: trzy egzaminy pisemne na poziomie podstawowym: z języka polskiego, z matematyki oraz z języka obcego nowożytnego. Uczeń ma również obowiązek napisać jeden egzamin pisemny na poziomie rozszerzonym z wybranego przez siebie przedmiotu dodatkowego. Egzaminy pisemne na obu poziomach składają się z pytań o charakterze zarówno zamkniętym, jak i otwartym. Zakres wiedzy i umiejętności obowiązujących na egzaminie zawarty jest w podstawie programowej. 

Egzamin zawodowy adresowany jest przede wszystkim do absolwentów szkół technicznych i zawodowych. Ostatnie zmiany w zakresie funkcjonowania egzaminu weszły w życie 1 września 2012 roku. Egzamin składa się z części pisemnej i praktycznej. Część pisemna trwa 60 minut i składa się z 40 pytań testowych.

Wszystkie wyżej wymienione egzaminy są zwieńczeniem pewnego etapu w karierze edukacyjnej obywatela Polski. Każdy z nich posiada część zamkniętą. Dotychczas zlikwidowano sprawdzian szóstoklasisty. Jest to zgodne z obietnicą Prezydenta Andrzeja Dudy. Równocześnie trzeba pamiętać o reformie systemu edukacji i likwidacji szkół gimnazjalnych. 

W związku z reformą oświaty weszły w życie nowe akty wykonawcze dotyczące zasad przeprowadzania egzaminu maturalnego oraz zawodowego (Dz. U. z 2016 r. poz. 2223), a także egzaminu ósmoklasisty (Dz. U. z 2017 r. poz. 1512), zastępującego dotychczasowy egzamin gimnazjalny.

Przygotowywanie i ustalanie materiałów egzaminacyjnych, w szczególności zadań i arkuszy egzaminacyjnych do przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz egzaminów eksternistycznych jest nadal zadaniem Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, jednostki podległej Ministerstwu Edukacji Narodowej.

Zgodnie z informacjami umieszczonymi na stronie CKE, egzamin ósmoklasisty obejmuje wiadomości i umiejętności określone ‎w podstawie w odniesieniu do wybranych przedmiotów ‎nauczanych w klasach I–VIII. Po raz pierwszy egzamin zostanie przeprowadzony w roku szkolnym 2018/2019. Jest on egzaminem obowiązkowym, co oznacza, że każdy uczeń musi do niego przystąpić, aby ukończyć szkołę. Nie jest określony minimalny wynik, jaki uczeń powinien uzyskać, dlatego egzaminu ósmoklasisty nie można nie zdać. Przeprowadza się go w formie pisemnej. W arkuszu egzaminacyjnym ‎z każdego przedmiotu znajdą się zarówno zadania ‎zamknięte (tj. testowe, w których uczeń wybiera jedną odpowiedź z kilku podanych), jak i zadania otwarte (tj. takie, w których uczeń samodzielnie formułuje odpowiedź). ‎

Zasady przeprowadzania egzaminu maturalnego nie zmieniły się znacząco od wejścia w życie reformy oświaty. Jest on przeprowadzany w tzw. “nowej formule”, obowiązującej od roku szkolnego 2014/2015. Przykładowe arkusze oraz arkusze z lat ubiegłych są dostępne na stronie CKE i zawierają one zadania testowe.

Z dniem 1 września 2017 r. weszły w życie przepisy wprowadzające zmiany w egzaminie potwierdzającym kwalifikacje w zawodzie, w tym nowa podstawa programowa kształcenia w zawodach, na podstawie której przeprowadzany jest egzamin. Egzamin zawodowy wg podstawy programowej kształcenia w zawodach z 2017 r. przeprowadzany jest dla uczniów i słuchaczy branżowych szkół I i II stopnia, techników oraz szkół policealnych, którzy rozpoczęli naukę nie wcześniej ‎niż 1 września 2017 r.

Egzamin zawodowy składa się z części pisemnej i części praktycznej. Część pisemna trwa 60 minut i przeprowadzana jest w formie testu składającego się z 40 ‎‎zadań zamkniętych, zawierających cztery odpowiedzi do wyboru, z których tylko jedna ‎ ‎jest prawidłowa. ‎ Część pisemna może być zdawana z wykorzystaniem wydrukowanych papierowych arkuszy ‎egzaminacyjnych lub przy komputerze.‎ Część praktyczna trwa nie krócej niż 120 minut i nie dłużej niż 240 minut i jest ‎‎przeprowadzana w formie testu praktycznego, polegającego na wykonaniu przez zdającego ‎‎zadania egzaminacyjnego zawartego w arkuszu egzaminacyjnym na stanowisku ‎‎egzaminacyjnym.

Podsumowując, skutkiem reformy oświaty nie była zmiana lub likwidacja systemu testowego w egzaminach przeprowadzanych na koniec poszczególnych etapów edukacyjnych. W jedynej znaczącej nowelizacji zasad przeprowadzania egzaminu kończącego dany etap nauczania – egzaminie zawodowym – utrzymany został system testowy. Brak jest również jakiejkolwiek inicjatywy Prezydenta w tej sprawie przez ostatni rok. 

Likwidacja systemu testowego to jedna z obietnic wyborczych Andrzeja Dudy z zakresu edukacji. Przeczytać o niej możemy między innymi na profilu Facebook obecnego Prezydenta, który zapowiedział likwidację egzaminów przeprowadzanych w szkołach na zakończenie pewnego etapu edukacji. W czasie kampanii prezydenckiej w 2015 roku w były to egzaminy: szóstoklasisty, gimnazjalny, maturalny i zawodowy.

Egzamin szóstoklasisty

Egzamin dla uczniów kończących szóstą klasę szkoły podstawowej obowiązywał od 2002 roku, mocą ustawy z 8 stycznia 1999. Podzielony był na dwie części: pierwsza obejmowała zadania z języka polskiego i matematyki, druga natomiast – zadania z języka obcego nowożytnego.

W powiązaniu z reformą systemu edukacji, ustawa z 23 czerwca 2016 r. zlikwidowała egzamin szóstoklasisty. Uczniowie, którzy ukończyli w czerwcu 2017 roku szóstą klasę, kontynuowali następnie swoją edukację jeszcze przez dwa lata w szkole podstawowej. 

Egzamin gimnazjalny

Mocą wyżej wspomnianej ustawy z 8 stycznia 1999 roku gimnazja zaczęły funkcjonować we wrześniu 1999 roku, a zatem pierwszy egzamin gimnazjalny przeprowadzono w 2002 roku. Składały się na niego trzy części: humanistyczna, matematyczno-przyrodnicza oraz językowa. W związku z reformą szkolnictwa, ustawa z 20 lutego 2015 roku zlikwidowała egzamin gimnazjalny. Ostatnie odbyły się w 2019 roku.

 Egzamin maturalny

Egzamin maturalny w aktualnej, tzw. „nowej formule” obowiązuje od roku szkolnego 2015/2016. Uczeń ma obowiązek przystąpić do dwóch egzaminów w formie ustnej: z języka polskiego oraz z języka obcego nowożytnego. Ponadto obowiązkowe są również: trzy egzaminy pisemne na poziomie podstawowym: z języka polskiego, z matematyki oraz z języka obcego nowożytnego. Uczeń ma również obowiązek napisać jeden egzamin pisemny na poziomie rozszerzonym z wybranego przez siebie przedmiotu dodatkowego.

Egzamin zawodowy

Egzamin zawodowy adresowany jest przede wszystkim do absolwentów szkół technicznych i zawodowych. Składa się z części pisemnej, przeprowadzanej na komputerze, oraz części  praktycznej. Od 2019 roku przystąpienie do egzaminu jest także warunkiem ukończenia szkoły.

Egzamin ósmoklasisty

Ustawa z 14 grudnia 2016 r., modyfikująca system szkolnictwa, wprowadziła także egzamin dla uczniów kończących ósmą klasę szkoły podstawowej. Po raz pierwszy przeprowadzony został w 2019 roku. Jest to egzamin pisemny i obejmuje test z języka polskiego, języka obcego nowożytnego oraz matematyki. Od 2022 r. dołączyć do tego ma jeszcze jeden przedmiot wybrany przez ucznia spośród biologii, chemii, fizyki, geografii lub historii. Nie jest określony minimalny wynik, jaki uczeń powinien uzyskać, a zatem egzaminu ósmoklasisty nie można nie zdać.

Przygotowywanie i ustalanie materiałów egzaminacyjnych, w szczególności zadań i arkuszy egzaminacyjnych jest zadaniem Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, jednostki podległej Ministerstwu Edukacji Narodowej, powołanej ustawą z 25 lipca 1998 r.

Jak zostało wspomniane, zlikwidowano dotychczas egzaminy szóstoklasisty i gimnazjalny. Miało to jednak bezpośredni związek z reformą systemu szkolnictwa, która nie miała na celu likwidacji systemu testowego, co potwierdza fakt, że w miejsce tych egzaminów, wprowadzony został nowy – po ósmej klasie szkoły podstawowej. Jednocześnie brak w ostatnim roku inicjatyw Prezydenta zmierzających do likwidacji systemu testowego. Egzaminy odbędą się także w tym roku – z zachowaniem odpowiednich procedur bezpieczeństwa.