W programie PiS z roku 2014 r. poruszony został problem nadzoru nad służbami specjalnymi (s. 61-62). Obowiązujące wtedy prawo, według PiS, prowadzić miało do rozdzielenia odpowiedzialności za działanie służb między premiera, MSW i MON. Ponadto, według autorów programu, „sprawowanie nadzoru nad służbami osobiście przez premiera nie jest możliwe z racji jego licznych obowiązków konstytucyjnych”. W ten sposób uzasadniono konieczność powołania ministra koordynatora służb specjalnych. Jak twierdzili autorzy programu: „Rozwiązanie takie pozwoli na podporządkowanie służb polityce państwa i wprowadzi personalną przejrzystość w zakresie odpowiedzialności rządu za ich działa- nie przed Sejmem”. Nowy, obsługiwany przez kancelarię premiera minister miał m.in. wyznaczać służbom zadania, sprawować nad nimi nadzór, koordynować ich działalność, oceniać wyniki pracy.

Powołanie ministra koordynującego służby specjalne nie jest nowym pomysłem. W rządzie Włodzimierza Cimoszewicza w roku 1997 taką funkcję sprawował Zbigniew Siemiątkowski. Jeszcze w 2001 r. ministrem-koordynatorem w rządzie Jerzego Buzka był Zbigniew Pałubicki. W czasie rządów PiS w latach 2005-2007 działalność służb koordynował Zbigniew Wassermann.

18 listopada, podczas exposé, premier Beata Szydło zapowiedziała: „Przywrócimy właściwe działania i nadzór nad służbami specjalnymi. To szczególnie ważne w tej chwili, kiedy zagrożenie w Europie i na świecie jest coraz większe”. Następnego dnia na stanowisko ministra koordynatora służb specjalnych premier powołała Mariusza Kamińskiego. Na to samo stanowisko Mariusza Kamińskiego powołał także premier Mateusz Morawiecki. 13 sierpnia 2019 r. został on dodatkowo powołany na urząd Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Zastosowanie prawa łaski

W marcu 2015 r. Sąd Rejonowy Warszawa-Śródmieście skazał Mariusza Kamińskiego nieprawomocnym wyrokiem na 3 lata więzienia, m.in. za przekroczenie uprawnień podczas sprawowania funkcji szefa CBA. 16 listopada 2015 roku wobec obecnego ministra prezydent zastosował prawo łaski. Sprawa ta wywołała kontrowersje wśród posłów opozycji. Podczas posiedzenia Sejmu, w dzień exposé Beaty Szydło, Grzegorz Schetyna mówił o „cudownym ułaskawieniu” kandydata na ministra. 30 marca 2016 r., wobec decyzji prezydenta, sąd uchylił poprzedni wyrok. Ponadto 26 czerwca 2019 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż przepisy umożliwiające wniesienie kasacji na niekorzyść oskarżonego, który został ułaskawiony, są niezgodne z Konstytucją.

Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie szczegółowego zakresu działania ministra koordynatora, sprawuje on nadzór i kontrolę działalności służb specjalnych, koordynuje ich działalność i wspomaga Radę Ministrów w kształtowaniu głównych kierunków polityki rządu dotyczącej działalności służb specjalnych. Do jego zadań należy m.in.:

• wyznaczanie strategicznych kierunków rozwoju i funkcjonowania służb specjalnych,
• opracowywanie programów działalności służb specjalnych w dziedzinie ochrony bezpieczeństwa państwa, które stanowią podstawę do określenia kierunków ich działalności przez premiera,
• rozpatrywanie skarg na służby specjalne,
• przeprowadzanie kontroli w służbach specjalnych,
• analizowanie i dokonywanie oceny stosowania przez służby specjalne uprawnień umożliwiających ingerencję w prawa i wolności człowieka i obywatela,
• opracowywanie i przygotowywanie aktów prawnych dotyczących bezpieczeństwa państwa (z zastrzeżeniem kompetencji innych ministrów),
• rozstrzyganie sporów kompetencyjnych między służbami

W celu wykonywania tych zadań, minister koordynator służb specjalnych ma m.in. prawo do za- poznania się z informacjami niejawnymi oraz wydawania szefom służb wiążących wytycznych i poleceń.

Podsumowując, utworzony został obiecany urząd ministra koordynatora służb specjalnych. Ułaskawienie Mariusza Kamińskiego przez prezydenta umożliwia mu swobodne sprawowanie urzędu. Zadania i uprawnienia ministra zawarte w odpowiednim rozporządzeniu są zgodne z proponowanymi w programie PiS z 2014 r. Wobec tego obietnicę uznajemy za zrealizowaną.

Warto zauważyć, że w programie PiS z 2014 r. stwierdzono, że MSW nie jest w stanie sprawować skutecznej kontroli nad służbami specjalnymi, ponieważ „swoją uwagę koncentruje na służbach usytuowanych w jego resorcie”. Tymczasem, od 13 sierpnia 2019 r. Mariusz Kamiński oprócz bycia ministrem koordynatorem służb specjalnych, pełni również urząd właśnie ministra spraw wewnętrznych i administracji.