Podatek od niektórych instytucji finansowych (zwany potocznie podatkiem bankowym) to obowiązkowe świadczenie materialne, którym obciążone są aktywa podmiotów finansowych. Stanowi on dochód budżetu państwa.

Obietnica opodatkowania instytucji finansowych pojawiła się w programie Prawa i Sprawiedliwości z 2014 roku oraz na konwencji Myśląc Polska w 2015 roku. Oprócz banków podatkiem miały być objęte m.in.. zakłady ubezpieczeń, domy maklerskie czy towarzystwa funduszy inwestycyjnych. Partia szacowała, że wpływ z takiego świadczenia wyniósłby 7-8 mld złotych.

Podatek bankowy już wcześniej był postulatem Prawa i Sprawiedliwości. W listopadzie 2011 roku grupa posłów PiS złożyła w Sejmie projekt ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych. Podmiotem podatku miały być banki krajowe, oddziały banków zagranicznych, oddziały instytucji kredytowych, zakłady ubezpieczeń, fundusze inwestycyjne. Stawka świadczenia miała wynieść 0,39% podstawy opodatkowania, czyli aktywów wymienionych instytucji finansowych. Według autorów projektu, podatek ten miał być alternatywą wobec wprowadzonej przez rząd Platformy Obywatelskiej podwyżki VAT, a szacunkowe wpływy do budżetu po jego wprowadzeniu miały wynieść ok. 5 mld złotych rocznie.

Negatywnie oceniony projekt

Projekt ten został jednak negatywnie oceniony przez Krajową Radę Radców Prawnych, Narodowy Bank Polski oraz Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych. W opiniach dołączonych do projektu zwrócono uwagę m.in. na nieprecyzyjność zaproponowanych przepisów i możliwość znacznego obciążenia sektora finansowego, co mogłoby nieść negatywne skutki dla klientów banków.

Projekt ustawy został odrzucony podczas pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu 17 lutego 2012 roku. Za odrzuceniem projektu głosowali prawie wszyscy posłowie PO, wszyscy posłowie Ruchu Palikota oraz PSL. Przeciw odrzuceniu projektu głosowali wszyscy posłowie PiS, SLD oraz Solidarnej Polski.

Dzień wcześniej, 16 lutego 2012 roku, do Sejmu wpłynął kolejny projekt ustawy o opodatkowaniu niektórych finansowych, tym razem złożony przez posłów SLD. Projekt ten miał niemal te same założenia co projekt Prawa i Sprawiedliwości, jednak stawka opodatkowania miała wynieść 0,25%, a nie 0,39%. Projekt SLD również został odrzucony podczas pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu 27 kwietnia 2012 roku.