Stan realizacji obietnicy aktualny na dzień 28 września 2023 roku.

Wzmocnić armię w obliczu nowych zagrożeń

Prawo i Sprawiedliwość w swoim programie z 2019 roku przedstawiło Polskę jako „zwornik dla bezpieczeństwa w regionie Europy Środkowej”. Jednocześnie ład międzynarodowy określono tam jako „zdestabilizowany”. W tej sytuacji PiS zauważył konieczność dalszego wzmacniania naszego wojska.

W programie partia chwaliła się, że rząd przeznacza na obronność 2 proc. PKB i zapowiadała zwiększenie tych nakładów. Jak sprawdziliśmy, rzeczywiście taki poziom wydatków na wojsko udało się osiągnąć już w 2015 roku i utrzymać do dziś. W roku 2019 do 2 proc. zabrakło tylko 0,02 punktu proc.

Pieniądze jednak same nie obronią kraju. Potrzebni są do tego żołnierze. Dlatego PiS obiecał, że w wojskach operacyjnych służyć będzie przynajmniej 150 tys. osób. Jak ustaliliśmy, nie udało się osiągnąć tego pułapu.

Do obiecanych 150 tys. brakuje około 1/5 

O aktualne dane na temat liczebności polskiej armii poprosiliśmy Ministerstwo Obrony Narodowej. W odpowiedzi MON zastrzega, że „ze względu na sytuację geopolityczną” może podać jedynie przybliżoną liczbę żołnierzy. Z tej odpowiedzi wynika jednak jasno – PiS do tej pory nie zrealizował swojej obietnicy.

Dokładniejsze dane o liczebności żołnierzy na koniec każdego roku uzyskamy z analiz Najwyższej Izby Kontroli. Wynika z nich, że od końca 2019 roku liczba żołnierzy wojsk operacyjnych wzrosła o ok. 13,3 tys. Można więc powiedzieć, że PiS obiecał zwiększyć liczbę żołnierzy o ok. 42 tys. i wykonał tę obietnicę w 1/3.

Armia liczy ponad 150 tys., ale nie wszyscy to żołnierze zawodowi

Informacja, że polskie wojska operacyjne nie liczą jeszcze obiecanych 150 tys., może dziwić tych, którzy czytają i słuchają przekazu MON. W maju 2023 roku Mariusz Błaszczak pokazywał na Twitterze, że Wojsko Polskie liczy około 172,5 tys. żołnierzy pod bronią.

Wojsko Polskie coraz liczniejsze! W tej chwili mamy 172 500 żołnierzy pod bronią. Konsekwentnie budujemy najsilniejszą armię lądową w Europie! pic.twitter.com/kuJtaR5ZLM

— Mariusz Błaszczak (@mblaszczak) May 26, 2023

Różnicę między liczbami podawanymi przez MON w odpowiedzi na pytania Demagoga a tymi, które podał minister Błaszczak, można prosto wyjaśnić. 

Do wojsk wsparcia można zaliczyć m.in. jednostki obrony terytorialnej (36 tys. pod koniec 2022 roku z zakładanych 50 tys.). Do stanu osobowego żołnierzy MON zalicza także Narodowe Siły Rezerwowe (300 w 2021 roku), kandydatów na żołnierzy zawodowych (6,6 tys. w 2021) i żołnierzy służby przygotowawczej (do 3,6 tys. w 2022).

Lawina odejść z wojska? Według MON nie jest tak źle

Na początku 2023 roku Onet informował, że z wojska odchodzi prawie 9 tys. doświadczonych żołnierzy, nazywając to „lawiną odejść”. Minister Błaszczak uspokajał wtedy, że dużą liczbę odejść rekompensuje duża liczba powołań – prawie 14 tys. w 2022 roku.

Z analizy danych prezentowanych przez NIK i MON wynika, że rzeczywiście liczba zwolnień w stosunku do powołań nowych żołnierzy zawodowych pozostaje od 2016 roku na podobnym poziomie. Na 10 nowych żołnierzy od kilku lat około 5-7 odchodzi ze służby. Najwięcej zwolnień w stosunku do powołań odnotowano w 2020 roku (68,2 proc.). W kolejnym roku odsetek ten nieznacznie spadł, a w ostatnim roku – nieznacznie wzrósł.

150 tys. zawodowych nie ma, a rząd już mówi o 300-tysięcznej armii

Rząd wciąż zachęca nowe osoby do służby w wojsku. Od 23 kwietnia 2022 roku działa nowy system rekrutacji – z założenia prostszy i szybszy. Uruchomiono portal rekrutacyjny zostanzolnierzem.pl, otwarto 86 Wojskowych Centrów Rekrutacji, a także utworzono dobrowolną zasadniczą służbę wojskową.

Celem Ministerstwa Obrony Narodowej jest obecnie 250 tys. żołnierzy zawodowych i 50-tysięczne Wojska Obrony Terytorialnej. Jak ustaliliśmy, na obecną chwilę wciąż niespełniona została obietnica z 2019 roku, gdzie zapowiadano 150-tysięczną zawodową armię.

Zapowiadanego wyniku nie udało się osiągnąć. Jednocześnie od 2019 roku zwiększyła się liczba żołnierzy zawodowych. Dlatego tej obietnicy, zgodnie z naszą metodologią, przyznajemy ocenę „częściowo zrealizowana”.