Obietnica wprowadzenia zerowej stawki podatku VAT na ubranka dziecięce pojawiła się w programie Prawa i Sprawiedliwości z 2014 roku.

Obniżony, 7-procentowy, VAT na artykuły dziecięce (w tym obuwie, odzież dla niemowląt, pieluszki itp.) obowiązywał w Polsce w latach 2004-2011 zgodnie z Ustawą o podatku od towarów i usług z 11 marca 2004 r. Podwyższenie tej stawki do 23% okazało się konieczne ze względu na wniesioną 2 lutego 2009 r. przez Komisję Europejską skargę przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. 7-procentowy VAT miał uchybiać zobowiązaniom wynikającym z przepisów art. 98 Dyrektywy VAT w powiązaniu z jej załącznikiem III. W wyroku z dnia 28 października 2010 r. TSUE przychylił się do stanowiska KE i uznał, że stosując obniżoną stawkę VAT na ubranka i obuwie dla dzieci, Polska narusza przepisy unijnej Dyrektywy VAT.

Autorzy  programu  PiS  podkreślili,  że  “zerowa  stawka  VAT  na  ubranka  dziecięce  obowiązuje w Wielkiej Brytanii i Irlandii. Polska powinna też o to zabiegać”. Proponowali również alternatywne rozwiązanie w postaci wprowadzenia częściowego zwrotu podatku VAT na ubranka w sytuacji, gdyby obniżenia stawki nie udało się wprowadzić na poziomie unijnym. W kwietniu 2016 r. Komisja Europejska opublikowała komunikat stanowiący plan ramowy reformy zmierzającej do utworzenia jednolitego unijnego obszaru VAT. Podkreślono w nim konieczność wprowadzenia zmodernizowanej polityki w zakresie stawek VAT. Zaproponowano dwa warianty reformy tej kwestii: rozszerzenie i regularny przegląd wykazu towarów i usług kwalifikujących się do objęcia stawkami obniżonymi lub też całkowite zniesienie wykazu. Druga opcja oznaczałoby przyznanie państwom członkowskim szerokich możliwości kształtowania własnej polityki w za- kresie obniżonych stawek VAT. Prace nad reformą unijnego systemu VAT zostały oficjalnie rozpoczęte w październiku 2017 r.

Kwestia obniżenia VATu na ubranka dziecięce była również przedmiotem stałego zainteresowania posłów kończącej się kadencji Sejmu. W odpowiedzi na interpelację grupy posłów PO, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów Leszek Skiba zauważył, że zaproponowana przez Komisję Europejską reforma “zakłada przyznanie państwom członkowskim większej elastyczności w kształtowaniu stawek VAT”, co z kolei “umożliwiłoby zastosowanie przez Polskę stawek obniżonych”. W odpowiedzi na interpelację posła Kukiz’15 Roberta Mordaka pojawia się stwierdzenie, że wg szacunków MF obniżenie stawki podatku VAT z 23% do 8% na odzież dla dzieci oraz obuwie dziecięce spowodowałoby ujemne skutki finansowe dla budżetu państwa w wysokości ok. 643 mln zł w skali roku (w warunkach 2018 r.), a obniżenie stawki podatku VAT na ww. artykuły do 7% spowodowałoby ujemne skutki finansowe dla budżetu państwa w wysokości ok. 686 mln zł. W styczniu 2018 r. do Sejmu wpłynął poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od to- warów i usług, dotyczący obniżenia stawki VAT na odzież, dodatki odzieżowe dla niemowląt oraz na obuwie dziecięce z obecnej stawki 23% do 5%. Projekt ten, autorstwa grupy posłów z Kukiz’15, został odrzucony w głosowaniu w czerwcu 2018 r.

Temat rozgorzał na nowo w sierpniu 2019 r., kiedy to Minister Finansów Marian Banaś wystąpił do prezydencji fińskiej z wnioskiem o zintensyfikowanie prac legislacyjnych nad unijną reformą stawek VAT. Minister Banaś stwierdził wówczas, że „obecne przepisy (…) dotyczące stawek VAT wymagają nowelizacji tak, aby zapewnić wszystkim państwom członkowskim – w równym stopniu – możliwość stosowania obniżonych stawek”. W ten sposób odniósł się do podnoszonego w tym kontekście argumentu (m.in. w programie PiS i uzasadnieniu do projektu ustawy Kukiz’15), że już w czasie ogłaszania przez TSUE wspomnianego wyroku ws. Polski, niektóre państwa członkowskie stosowały niższy VAT na artykuły dziecięce i nie były z tego powodu sądzone.

Wcześniej minister poruszył tę kwestię również w swoim wystąpieniu podczas posiedzenia Rady do Spraw Gospodarczych i Finansowych (ECOFIN) 9 lipca 2019 r.

Jak poinformowało nas Ministerstwo Finansów, “Minister Finansów Finlandii, Pan Mika Lintilä, wskazał, że Finlandia popiera starania Polski o umożliwienie państwom członkowskim stosowania stawek VAT w równym stopniu, a także zapewnił, że w Radzie będą kontynuowane prace nad wnioskiem KE w sprawie reformy unijnego systemu stawek VAT”. Z informacji Ministerstwa Finansów wynika, że nie prowadzi ono prac legislacyjnych polegających na wprowadzeniu mechanizmu zwrotu (częściowego lub całkowitego) podatku VAT na ubranka dziecięce, o którym to spekulowało w swoim programie Prawo i Sprawiedliwość w kontekście ewentualnej niemożności uzyskania zgody na obniżenie VATu na ubranka na poziomie unijnym. W związku z tym, oceniamy obietnicę jako niezrealizowaną.