Na wschodzie wciąż trwa wojna

Od inwazji Rosji na Ukrainę minęło już ponad 560 dni. Ukraińcy stawiają opór przeciwnikowi, a ponadto przeszli do kontrofensywy. Z powodu trwającego konfliktu do Polski trafiło wielu uchodźców z Ukrainy.

Obecnie w Polsce może przebywać około 1,2 mln obywateli Ukrainy – tak w lipcu informowało radio RMF FM, powołując się na dane Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Od początku wojny Polacy wspierali uchodźców. W naszym kraju podejmowano liczne oddolne inicjatywy pomocowe. Angażowali się zarówno pojedynczy obywatele, grupy społeczne, jak i organizacje pozarządowe. Polacy mogli wydać na pomoc Ukraińcom nawet do 10 mld zł. Uchodźcom oferowano nie tylko pomoc finansową, ale również wsparcie w znalezieniu mieszkania, pracy czy opieki nad dzieckiem.

Mentzen sceptycznie o uchodźcach

Sami Ukraińcy doceniają otrzymaną pomoc, a 80 proc. z nich czuje, że polskie społeczeństwo jest wobec nich nastawione pozytywnie. Jeszcze w lutym 2022 roku znaczna większość Polaków sądziła, że uchodźcy to osoby potrzebujące pomocy (84 proc.). Z biegiem czasu ten odsetek spadł do ok. 50 proc.

Wśród polityków pojawiają się głosy niechętne wobec pomocy Ukraińcom. Takie stanowisko prezentuje Konfederacja. Sławomir Mentzen – jeden z liderów tego ugrupowania – zarzucił Ukraińcom roszczeniową postawę. 

Powołał się na statystyki, według których niemal 40 proc. uchodźców wskazuję na potrzebę pomocy finansowej ze strony Polaków. W odpowiedziach pod jego postem zwrócono uwagę, że polityk mógł błędnie zinterpretować dane podane przez PAP.

Z niedawnego raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego wynika, że 41 proc. Polaków również odczuwa, że ukraińscy uchodźcy potrafią być roszczeniowi. Co trzeci Polak nie jest chętny do przekazywania pieniędzy takim osobom. Sprawdźmy zatem, co o swoich potrzebach mówią sami Ukraińcy. Czy faktycznie potrzebują pomocy finansowej?

Prawie ⅖ uchodźców potrzebuje wsparcia

W tym samym dniu, w którym Mentzen zasugerował, że prawie 40 proc. Ukraińców potrzebuje od Polaków pieniędzy, na łamach Rzeczpospolitej ukazał się opis raportu z badań dotyczących życia, postaw i planów Ukraińców, którzy przybyli do Polski po wybuchu wojny.

Na wstępie należy zaznaczyć, że w badaniu wzięto pod uwagę tylko perspektywę uchodźców. Nie sprawdzono opinii Ukraińców, którzy przyjechali do Polski przed 24 lutego 2022 roku. 

Faktycznie w raporcie naukowców Uniwersytetu Warszawskiego i Akademii Ekonomiczno-Humanistycznej w Warszawie pojawia się informacja, że niektórzy obywatele Ukrainy, którzy uciekli przed wojną, potrzebują pomocy i liczą na jej otrzymanie od polskiego państwa. Nie chodzi jednak o pomoc stricte finansową.

Jakiej pomocy potrzebują uchodźcy?

Niemal ⅖ uchodźców (37,4 proc.) zadeklarowało, że potrzebuje wsparcia ze strony polskiego państwa. Mimo to wśród głównych potrzeb nie wymienili pieniędzy.

Przede wszystkim Ukraińcy wskazywali na potrzebę wsparcia rzeczowego, na przykład w postaci odzieży lub wyposażenia mieszkania (50,5 proc. osób), ale też na pomoc psychologiczną lub pomoc w tłumaczeniu dokumentów na język polski (po 38,5 proc.). Dodatkowo co czwarta osoba chciałaby wsparcia przy zakupie żywności lub poszukiwaniu pracy.

A z jakiej pomocy już korzystali?

Z wyników badania dowiemy się, że co najmniej 70,4 proc. uchodźców otrzymało bezpośrednie wsparcie od Polaków po przybyciu do naszego kraju. Najczęściej była to pomoc rzeczowa (odzież, żywność, środki higieny).

Blisko połowie osób udostępniono pokój do zamieszkania (42,1 proc.), co trzeciej przekazano pieniądze (36,8 proc.), a co piątemu uchodźcy Polacy pomogli znaleźć pracę na miejscu (22,2 proc.). Uchodźcy korzystają również ze wsparcia od państwa. 62,6 proc. z nich pobrało jednorazowe świadczenie 300 zł, a 37,4 proc. korzystało ze świadczeń rodzinnych (takich jak 500+). 

Co istotne, Ukraińcy są wdzięczni za już otrzymane wsparcie. Przy pytaniu: „Jak ocenia Pan(i) dotychczasową pomoc Polski i Polaków dla Ukrainy oraz Ukraińców?” niemal wszyscy (94,3 proc.) uchodźcy byli zgodni i pozytywnie oceniali pomoc, jaką otrzymali w naszym kraju. Jak zaznacza autor badań, dr Staniszewski, na to pytanie nie udzielono ani jednej negatywnej odpowiedzi. 

A co z życiem w Polsce?

Wiele osób, które wzięły udział w badaniu, deklaruje, że warunki ich życia pogorszyły się względem sytuacji w Ukrainie. Prawie połowie osób (44,9 proc.) osiągane dochody nie wystarczają na niezbędne wydatki. Mimo to większość uchodźców jest zadowolona ze swojego obecnego życia (65,8 proc.).

Okazuje się, że wśród uchodźców zatrudnieniem pochwalić może się ok. połowa osób. Dodatkowo odpowiednio po 10 proc. respondentów uczy się, prowadzi własną działalność i jest na emeryturze. Większość pracujących jest zadowolona z wykonywanej pracy. Zdecydowana większość (62,5 proc.) uważa, że ich pochodzenie nie wpływa na ocenę wykonywanej pracy.