Spór o przyczyny inflacji

Inflacja pozostaje nadal jednym z dominujących tematów w debacie publicznej. Obóz rządzący wraz z szefem NBP twierdzi, że dynamiczny wzrost cen wynika z czynników zewnętrznych. Jako źródła inflacji wskazywane są skoki na rynkach surowców energetycznych oraz skutki wojny w Ukrainie.

Opozycja wypiera narracje rządu i wskazuje, że inflacja zaczęła rosnąć jeszcze przed rozpoczęciem wojny w Ukrainie oraz przed rozpoczęciem okresu grzewczego w 2021 roku. Z danych wynika, że górny próg celu inflacyjnego (3,5 proc.) został przekroczony już w II kwartale 2021 roku, co ma miejsce po dziś dzień. 

Analizy wskazują, że czynniki zewnętrzne (m.in. polityka Rosji na rynkach surowcowych) napędziły inflację, a nie ją spowodowały. Najnowszy odczyt GUS za kwiecień wydaje się potwierdzać tę tezę. Inflacja bazowa, czyli wskaźnik nieuwzględniający cen żywności i energii podatnych na rynki zagraniczne, dobiła prawie do 8 proc.

Na długo zanim Zachód zaczął nakładać sankcje na Rosję Putina, Rosja Putina toczyła już wojnę ekonomiczną z Zachodem. W poł. 2021 przykręciła kurki z gazem potęgując presję kosztową w Europie. Naszym zdaniem Putin odpowiada za ponad 1/3 obecnej inflacji w Polsce.🧵 #Putinflacja pic.twitter.com/SpmtENjnoq

— Analizy Pekao (@Pekao_Analizy) April 5, 2022

Dwie odrębne narracje

Różnice w przesłaniach rządu i opozycji można zaobserwować również na innym przykładzie. PiS przyznaje wprawdzie, że inflacja w Polsce jest problemem, wskazuje jednak, że jest to zjawisko powszechne w Unii Europejskiej i Stanach Zjednoczonych.

Opozycja z kolei wskazuje, iż ceny w UE wzrastają, lecz to Polska znajduje się w czołówce państw, w których inflacja jest na najwyższym poziomie. Jak podkreślił Marcin Kierwiński, już w grudniu 2021 roku byliśmy w gronie trzech państw z najwyższą inflacją. Ponadto ta miała osiągnąć wtedy rekordowy odczyt od dwóch dekad.

Inflacja w Polsce jedną z najwyższych w UE

W grudniu 2021 roku średni poziom inflacji w UE wyniósł 5,3 proc. Odczyt w przypadku Polski był większy od przeciętnego poziomu – inflacja wyniosła bowiem 8 proc. Tylko w dwóch państwach – w Litwie i Estonii – odnotowano wyższą inflację. Wynosiła odpowiednio 10,7 i 12 proc.

W kolejnych miesiącach inflacja w Polsce była wciąż wyższa od średniej unijnej o ok. 2-3 punkty proc. W styczniu w Polsce wskaźnik inflacji obliczono na 8,7 proc. przy 5,6 proc. w UE. W lutym zanotowano nieznaczny spadek do 8,1 proc. w Polsce przy wzroście do 6,2 proc. w UE. W marcu inflacja w Polsce osiągnęła 10,2 proc., a w UE 7,8 proc.

Polska była kolejno czwartym, dziewiątym i siódmym państwem z najwyższą inflacją.

Inflacja w Polsce najwyższa od ponad 20 lat

Według danych Eurostatu ostatni raz inflację wyższą niż w grudniu 2021 roku odnotowano dla Polski w grudniu 2000 roku. Wówczas unijny wskaźnik wzrostu cen, czyli HICP, wyniósł dla naszego kraju 8,4 proc.

Chcąc sprawdzić dane dotyczące samej Polski, możemy skorzystać też ze zbiorów Głównego Urzędu Statystycznego (GUS). Z tych dowiadujemy się, że grudniu 2021 roku inflacja w Polsce osiągnęła 8,6 proc. (odmienny sposób liczenia od Eurostatu – więcej na ten temat przeczytasz tutaj). Po raz ostatni większy wzrost odnotowano w listopadzie 2000 roku, gdy ceny skoczyły o 9,3 proc.

Według GUS w kwietniu br. inflacja poszybowała już do 12,4 proc. To najwyższy poziom od sierpnia 1998 roku, gdy ceny wzrosły o 13,3 proc. w maju 1998 roku.