Kontekst wypowiedzi

18 stycznia 2021 roku Krzysztof Bosak wziął udział w emitowanym na antenie Polsatu programie „Gość Wydarzeń”. Poseł Konfederacji wspominając o inicjatywie Kongresu Polskiego Biznesu, przywołał wyrok opolskiego sądu, który miał stwierdzić, że nakładane obecnie obostrzenia na przedsiębiorców w sprawie ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej są niezgodne z obowiązującym porządkiem prawnym. Z wyroku ma również wynikać, że ograniczenie praw jednostki nie może zostać wprowadzone rozporządzeniem.

Co stwierdził sąd?

Wypowiedź Krzysztofa Bosaka odnosi się do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 27 października 2020 roku. Wyrok dotyczy uchylenia kary pieniężnej, wyznaczonej 28 kwietnia 2020 roku przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Prudniku dla przedsiębiorcy prowadzącego zakład fryzjerski w czasie tzw. pierwszego lockdownu. W opublikowanym wyroku zespół sędziowski uznał, że skarga jest zasadna, oraz postanowił o uchyleniu nałożonej kary w wysokości 10 tys. zł, a także o umorzeniu całego postępowania.

W uzasadnieniu do orzeczenia czytamy, że ustanawianie przez rząd ograniczeń w prowadzeniu działalności gospodarczej za pomocą rozporządzenia jest niezgodne z prawem. Jak tłumaczył sąd, zgodnie z art. 22 Konstytucji RP „ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny”.

Jak wynika z treści wyroku, niezasadne było również przyjęcie zastosowanej w rozporządzeniach konstrukcji prawnej polegającej na ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej poprzez jej zakazanie. Upoważnienia ustawowe pozwalały wyłącznie na czasowe ograniczenie funkcjonowania określonych instytucji lub zakładów pracy.

Sąd w uzasadnieniu zwrócił uwagę również na kwestię tzw. delegacji ustawowej. Podstawą do wydania rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 roku ograniczającego swobodę prowadzenia działalności gospodarczej był art. 46 ust. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Orzekający zaznaczyli jednak, że rządzący, wydając wspomniane rozporządzenie, nie zawarli wytycznych dotyczących treści aktu wykonawczego, czego wymaga art. 92 ust. 1 konstytucji.

Pod koniec uzasadnienia sąd stwierdził więc, że 

Sąd uznał ponadto, że ograniczenie praw i wolność obywatelskich może znaleźć się w rozporządzaniu pod warunkiem, że wprowadzony zostanie w życie stan klęski żywiołowej. Mówią o tym odpowiednie przepisy ustawy o stanie klęski żywiołowej (art. 5, art. 21 i art. 22), które regulują kwestie delegacji ustawowej.

Znaczenie orzeczenia

Należy pamiętać, że orzeczenie sądu w Opolu odnosi się do konkretnej sprawy i nie tworzy precedensu, na który nie pozwala obowiązujący w Polsce system prawa stanowionego. Właściwym organem decydującym o konstytucyjności danych przepisów jest Trybunał Konstytucyjny, który orzeka m.in. o zgodności przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami.

Warto mieć również na uwadze, że wyrok sądu w Opolu jest nieprawomocny, co oznacza, że przysługuje od niego odwołanie do sądu wyższej instancji – w tym przypadku skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego.