Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
7 min czytania
Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
7 min czytania
Ten artykuł ma więcej niż 3 lata. Niektóre dane mogą być nieaktualne. Sprawdź, jak zmieniała się metodologia i artykuły w Demagogu.
Co polskie prawodawstwo stwierdza na temat flagi Unii Europejskiej?
Ten artykuł ma więcej niż 3 lata. Niektóre dane mogą być nieaktualne. Sprawdź, jak zmieniała się metodologia i artykuły w Demagogu.
Co polskie prawodawstwo stwierdza na temat flagi Unii Europejskiej?
Zgodnie z prawem w polskich urzędach prezentowana jest flaga Rzeczypospolitej. Flaga Unii Europejskiej nie ma żadnego (…) statusu, nawet prawnego w polskim prawodawstwie i grzecznościowo, jako członkowie Unii, (…) używamy takiej flagi.
Prawda
Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:
- istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację,
- zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi,
- dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.
Prawda
Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:
- istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację,
- zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi,
- dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.
- Kwestia wykorzystywania oraz ochrony prawnej polskich symboli narodowych (m.in. godła, flagi oraz hymnu) została jasno określona zarówno w Konstytucji RP, jak i w ustawie o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych.
- W powyższej ustawie w art. 7 określone zostało, że flaga państwowa powinna być podnoszona w siedzibach urzędowych oraz miejscach obrad organów państwowych, w tym również Rady Ministrów.
- Zarówno w polskim, jak i unijnym prawie brakuje konkretnych przepisów regulujących wykorzystywanie symboli Unii Europejskiej, w tym również flagi unijnej. W Traktacie z Lizbony zawarta została deklaracja dotycząca istotności symboli, lecz nie sankcjonuje ona żadnych przepisów; poza tym Polska nie dołączyła do tej deklaracji. Ponadto Komisja Europejska potwierdza, że nie istnieją na szczeblu UE żadne konkretne przepisy dotyczące wykorzystania flagi europejskiej.
- Na tej podstawie oceniamy wypowiedź Michała Wosia jako prawdę.
Kontekst wypowiedzi
Michał Woś był 7 maja gościem w Radiu Zet. Podczas wywiadu rozmawiał z Beatą Lubecką m.in. na tematy dotyczące polityki Unii Europejskiej. Redaktorka zwróciła uwagę na brak flag unijnych w tle za politykiem, co uznała za nietypowe, szczególnie że rozmówca znajdował się w gmachu Ministerstwa Sprawiedliwości. Wiceminister wytłumaczył, że polskie prawo przewiduje tylko umieszczanie w urzędach flagi Rzeczypospolitej, natomiast flaga Unii Europejskiej nie ma usankcjonowanego statusu prawnego, co oznacza, że nie ma obowiązku jej umieszczania oraz jest wykorzystywana w urzędach tylko grzecznościowo i z woli polityków.
Ochrona symboli narodowych w Polsce
Podstawą do zdefiniowania symboli Rzeczypospolitej jest przede wszystkim art. 28 Konstytucji RP, w którym określone zostały m.in. godło, barwy oraz herb. W podpunkcie 4 tego artykułu zawarta została także informacja o ochronie prawnej tych symboli. Możemy przeczytać, że „Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej Polskiej podlegają ochronie prawnej”. Kolejny podpunkt dodaje informację, że szczegóły dotyczące tych symboli określa dodatkowy akt prawny – ustawa o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych.
We wspomnianej ustawie zostało określone, gdzie powinna być umieszczana flaga Rzeczypospolitej. Możemy się o tym dowiedzieć w art. 7 pkt. 1:
„Flagę państwową Rzeczypospolitej Polskiej podnosi się na budynkach lub przed budynkami stanowiącymi siedziby urzędowe albo miejsce obrad:
1) Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej;
2) Senatu Rzeczypospolitej Polskiej;
3) Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej;
4) Rady Ministrów oraz Prezesa Rady Ministrów;
5) organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego – w czasie ich sesji;
6) organów administracji rządowej i innych organów państwowych oraz państwowych jednostek organizacyjnych, a także organów jednostek samorządu terytorialnego i samorządowych jednostek organizacyjnych – z okazji uroczystości oraz rocznic i świąt państwowych”.
Oznacza to, że faktycznie polska flaga powinna być umieszczana w budynkach urzędowych, w tym również miejscach działań Rady Ministrów oraz poszczególnych ministerstw. W polskim prawodawstwie obowiązują także konkretne przepisy związane z traktowaniem wspomnianych symboli. Zasady odpowiedzialności za znieważenie symboli zawarte są w art. 137 Kodeksu Karnego:
„Art. 137. § 1. Kto publicznie znieważa, niszczy, uszkadza lub usuwa godło, sztandar, chorągiew, banderę, flagę lub inny znak państwowy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej znieważa, niszczy, uszkadza lub usuwa godło, sztandar, chorągiew, banderę, flagę lub inny znak państwa obcego, wystawione publicznie przez przedstawicielstwo tego państwa lub na zarządzenie polskiego organu władzy”.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że art. 137 KK nie dotyczy symboli Unii Europejskiej, ponieważ wspólnota europejska nie posiada statusu państwa. Zapis ten nie reguluje niewłaściwego postępowania z symbolami, w tym flagami organizacji międzynarodowych jak NATO, ONZ czy właśnie Unii Europejskiej. Ciekawym aspektem tego zapisu jest także to, że ma on zastosowanie tylko wtedy, gdy takie same przepisy dotyczące odpowiedzialności karnej zapewniane są przez państwo, którego symbol został znieważony. Warunkiem koniecznym jest zapewnienie wzajemności przez drugą stronę (określa to art. 138 kk).
Przepisy dotyczące symboli europejskich
Przepisy, które określałyby procedury obchodzenia się z symbolami europejskimi oraz nadawałyby im status równorzędny do statusu symboli krajowych, nie istnieją także na poziomie unijnym. Ten stan zaprezentowany jest między innymi w odpowiedzi na interpelację europosła Adam Szejnfelda z 2018 roku do Komisji Europejskiej, w której poseł pytał, czy zdaniem Komisji Wspólnota nie powinna lepiej dbać o swoje symbole oraz, czy zasadne nie byłoby wzmocnienie ich ochrony prawnej. W odpowiedzi udzielonej przez ówczesnego przewodniczącego Jeana-Claude’a Junckera w imieniu Komisji możemy przeczytać:
„Nie istnieją jednak na szczeblu UE żadne konkretne przepisy dotyczące wykorzystania flagi europejskiej. W praktyce oznacza to, że flaga europejska jest stosowana zgodnie z przepisami prawa krajowego regulującymi tę kwestię. Państwa członkowskie są same odpowiedzialne za utrzymanie porządku publicznego i ochronę bezpieczeństwa wewnętrznego na swoim terytorium”.
A jak pamiętamy, w Polsce brakuje krajowych przepisów regulujących obchodzenie się z europejskimi symbolami. Kwestia symboli została poruszona również w Traktacie z Lizbony, w którym pkt. 52 w deklaracjach państw członkowskich został poświęcony temu, aby flaga, hymn, waluta oraz święto 9 maja zostały uznane za „symbole wyrażające poczucie wspólnoty obywateli Unii Europejskiej oraz ich związek z nią”. Zapis ten jednakże nie sankcjonował nic w kwestii niewłaściwego obchodzenia się z flagą oraz nie nadawał statusu równorzędnego innym symbolom. Ponadto do deklaracji – zgłoszonej przez 16 państw członkowskich – Polska nie dołączyła.
Próba zmiany statusu flagi
Ostatnia próba zmiany przepisów dotyczących symboli Unii Europejskiej podjęta została w maju 2019 roku przez grupę posłów PSL i Nowoczesnej. Uchwalenie projektu oznaczałoby m.in. rozszerzenie na symbole unijne zapisów kodeksu karnego o odpowiedzialności za znieważenie flag krajowych oraz określenie, w jakich sytuacjach i w jakich miejscach flaga powinna być prezentowana.
Procedowanie projektu zakończyło się po wydaniu negatywnej opinii rządu w tej sprawie. W analizie projektu szczególna uwaga została zwrócona na to, że prawna ochrona symboli unijnych nie jest zjawiskiem powszechnym w obrębie Wspólnoty, jako że ochrona występuje tylko w sześciu państwach, tj. Bułgarii, Chorwacji, Danii, Estonii, na Litwie i w Słowenii. W tekście zwrócono także uwagę na to, że „w prawie międzynarodowym publicznym brak jest powszechnie obowiązujących norm obligujących państwa do ochrony symboli i flag innych podmiotów prawa międzynarodowego”.
Podsumowanie
Zgodnie z wypowiedzią wiceministra Wosia dla symboli unijnych nie ma zagwarantowanego specjalnego miejsca w polskim prawodawstwie. Zapis zakazujący znieważania flagi Polski nie ma zastosowania do organizacji międzynarodowych, w tym również Unii Europejskiej. Podobnie brak jest odpowiednich regulacji na poziomie unijnym, które obligowałyby kraje członkowskie do umieszczenia flagi w urzędach lub sankcjonowałyby kary za znieważenie symboli na zasadach podobnych do symboli krajowych. W świetle braku stosowanych regulacji wypowiedź wiceministra Wosia uznajemy za prawdziwą, ponieważ rzeczywiście polskie prawodawstwo nie przewidziało regulacji dla flagi Unii Europejskiej, podobnie jak w przypadku każdej innej organizacji międzynarodowej.
Jako dodatkową ciekawostkę dotyczącą miejsca należnego fladze można wskazać fakt, że Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji wydało w 2017 roku broszurę informacyjną, zawierającą spis dobrych praktyk w odniesieniu do prezentacji symboli. Dowiemy się z niej, w sekcji dotyczącej umieszczenia flag w rzędzie, że symbol Unii Europejskiej w hierarchii jest dopiero na szóstym miejscu – poniżej m.in. flagi gminy i flagi powiatu, lecz przed innymi flagami organizacji międzynarodowych.
Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci
Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej
Sprawdź!
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
