Bronisław Komorowski, prezydent Polski w latach 2010-2015, podczas swojej kadencji zawetował łącznie cztery ustawy, w tym trzy wnioskowane przez przedstawicieli swojej partii – Platformy Obywatelskiej. Natomiast obecnie urzędujący prezydent Andrzej Duda od 2015 roku zawetował w sumie dziewięć ustaw, w tym pięć autorstwa przedstawicieli jego macierzystego ugrupowania – Prawa i Sprawiedliwości. W związku z tym wypowiedź europosła Adama Bielana uznajemy za prawdziwą.

Informacje na temat ustaw zawetowanych przez Andrzeja Dudę są dostępne na oficjalnej stronie internetowej Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Jeśli chodzi o jego poprzednika, analogiczne dane odnajdujemy w archiwum wspomnianej strony.

Weta Komorowskiego

Poprzedni prezydent urząd objął w sierpniu 2010 roku. Całość jego kadencji przypadła na czas rządów koalicji PO-PSL, z którą był politycznie związany. Swoje pierwsze weto prezydent zgłosił pół roku po objęciu stanowiska głowy państwa, w marcu 2011 roku. Przed zakończeniem kadencji zdążył zgłosić jeszcze trzy weta, ostatnie w lipcu 2014 roku.

Pierwszą zawetowaną przez Komorowskiego ustawą była ustawa z dnia 25 lutego 2011 roku o utworzeniu Akademii Lotniczej w Dęblinie. O decyzji skierowania jej do ponownego rozpatrzenia prezydent poinformował w dniu 20 marca 2011 roku. Projekt ustawy został opracowany przez grupę posłów Platformy Obywatelskiej, a zatem przedstawicieli ugrupowania, z którego wywodził się także Komorowski.

Po prawo weta prezydent sięgnął po raz kolejny 24 sierpnia tego samego roku przy okazji ustawy z dnia 1 lipca 2011 roku o nasiennictwie. Konieczność ponownego rozpatrzenia aktu przez sejm była przez głowę państwa uzasadniona niedopracowaniem pod względem prawnym. Za projekt ten odpowiedzialne było ówczesne Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, czyli organ powołany przez rząd koalicji rządzącej PO-PSL. Prace legislacyjne nad ustawą zostały jednak zatrzymane. Nowy projekt ustawy, opracowany właśnie przez prezydenta, został uchwalony przez sejm 9 listopada 2012 roku. 

Kolejne weto ze strony Komorowskiego padło dopiero 26 czerwca 2013 roku. Dotyczyło ono ustawy o z dnia 10 maja 2013 roku o okręgach sądowych sądów powszechnych. Tym razem jednak był to projekt obywatelski.

Ostatni raz prawa weta prezydent użył 30 lipca 2014 roku, wyrażając tym samym swój sprzeciw wobec ustawy z dnia 11 lipca 2014 roku o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw. Projekt ustawy był autorstwa rządu pod przewodnictwem premiera Donalda Tuska.

Weta Dudy

Kadencja obecnie urzędującego prezydenta rozpoczęła się w sierpniu 2015 roku, po tym jak w maju wygrał on wybory, kandydując z ramienia PiS. Początek jego urzędowania przypadł zatem jeszcze na okres rządów koalicji PO-PSL (2011-25 października 2015). Do teraz w ramach kadencji Dudy miało miejsce dziewięć zgłoszonych przez niego wet – pierwsze w październiku 2015 roku, a ostatnie w sierpniu 2018 roku.

Pierwszą zablokowaną przez Dudę ustawą była ustawa z dnia 10 września 2015 roku o uzgodnieniu płci. Prezydent ogłosił swoją decyzję 2 października 2015 roku.W tym przypadku projekt nie był autorstwa PiS, ale grupy posłów partii Ruch Palikota.

Dnia 26 października 2016 roku prezydent poinformował, że zdecydował o zawetowaniu trzech kolejnych aktów. Pierwszym z nich była ustawa z dnia 25 września 2015 roku o zmianie ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym oraz niektórych innych ustaw. Był to projekt rządowy, a zatem autorstwa będącej jeszcze wtedy u władzy koalicji PO-PSL.

Tego samego dnia ogłoszono zablokowanie ustawy z dnia 11 września 2015 roku o ratyfikacji Poprawki dauhańskiej do Protokołu z Kioto do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych. To również był projekt rządowy.  

Ostatnim zawetowanym 26 października 2016 roku aktem była ustawa z dnia 9 października 2015 roku o zmianie ustawy o lasach, tym razem autorstwa grupy posłów z PO.

12 lipca 2017 roku prezydent poinformował o odmowie podpisania kolejnej ustawy – z dnia 8 czerwca 2017 roku o zmianie ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych oraz niektórych innych ustaw. Był to pierwszy zawetowany przez Dudę projekt, którego autorem był rząd Zjednoczonej Prawicy pod przewodnictwem premier Beaty Szydło.

W tym samym miesiącu, 31 lipca 2017 roku, prezydent zdecydował o przekazaniu do ponownego rozpatrzenia przez sejm dwóch kontrowersyjnych ustaw: z dnia 20 lipca 2017 roku o Sądzie Najwyższym oraz z dnia 12 lipca 2017 roku o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw. Pierwszy z projektów był autorstwa posłów PiS, drugi natomiast był projektem rządowym. Oznacza to, że oba weta były skierowane przeciwko macierzystej partii Dudy. W przypadku ustawy o SN prezydent argumentował weto m.in. brakiem zrozumienia dla zmian ze strony społeczeństwa oraz niezgodnością aktu z Konstytucją. Jeśli chodzi o drugą ustawę, Duda, uzasadniając swoją decyzję, odnosił się przede wszystkim do braku określonych kryteriów, „jakimi powinno się kierować Prezydium Sejmu lub grupa posłów, dokonując ostatecznego wyboru kandydatów (do KRS – przyp. red.)”.

Kolejno 30 marca 2018 roku prezydent poinformował o odmowie podpisania ustawy z dnia 6 marca 2018 roku o pozbawianiu stopni wojskowych osób i żołnierzy rezerwy, którzy w latach 1943–1990 swoją postawą sprzeniewierzyli się polskiej racji stanu. Kolejny raz zawetowana przez niego ustawa była projektem autorstwa rządu Zjednoczonej Prawicy (już pod przewodnictwem premiera Mateusza Morawieckiego).

Ostatni sprzeciw Dudy dotyczył nowelizacji Kodeksu wyborczego wprowadzającej zmiany w ordynacji do Parlamentu Europejskiego. Autorami projektu była grupa posłów PiS. Prace nad ustawą nie zostały zakończone.

Jak widać, Adam Bielan nie myli się, porównując liczbę wet autorstwa prezydentów Komorowskiego i Dudy względem ustaw, których autorami byli przedstawiciele ich partii (posłowie lub rząd). Prezydent Komorowski zawetował tylko trzy takie ustawy (na cztery weta w ogóle), podczas gdy prezydent Duda wyraził sprzeciw wobec pięciu aktów (na aż dziewięć wet). W związku z tym analizowaną wypowiedź uznajemy za prawdę.