Czy ECDC przestało publikować dane pochodzące z Polski?

W czasie programu „Gość Radia ZET” Cezary Tomczyk zasugerował, że międzynarodowe instytucje uważają dane polskiego Ministerstwa Zdrowia za „niewiarygodne” i dlatego nie chcą ich uwzględniać w swoich opracowaniach. Nie jest to pierwszy raz, kiedy poseł wysnuwa podobną tezę. 4 grudnia 2020 roku podczas konferencji prasowej, na której politycy PO zaprezentowali „Księgę prawdy o COVID-19” (raport dotyczący zaniechań rządu w związku z pandemią), Tomczyk mówił:

Polityk zaprezentował również mapę pochodzącą ze strony Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), na której Polska jest zaznaczona szarym kolorem oznaczającym „brak danych na temat liczby wykonanych testów”.

Źródło: ECDC

Jako że informacje na stronie ECDC aktualizowane są raz w tygodniu, mapa bez uwzględnionej na niej Polski widoczna była od 3 do 9 grudnia. 10 grudnia dane na temat Polski powróciły do oficjalnych statystyk unijnej agencji, choć bez kilku województw. Od 17 grudnia Polska dostarczała już pełne informacje na temat wykonanych testów i liczby zakażeń.

Prośbę o wyjaśnienie tygodniowej przerwy w publikowaniu polskich statystyk przez ECDC skierował do Ministerstwa Zdrowia portal Polityka Zdrowotna. Z odpowiedzi resortu wynika, że pominięcie Polski w tygodniu od 3 do 9 grudnia było wynikiem zmiany strony internetowej, na której Ministerstwo Zdrowia publikuje raporty o przebiegu pandemii. Biuro komunikacji ministerstwa wyjaśniło, że:

O zmianie sposobu raportowania resort poinformował na Twitterze 24 listopada 2020 roku. W nowej odsłonie dane obejmują już nie tylko mapy i tabele z podziałem zakażeń i zgonów w poszczególnych województwach, ale również powiatach. Na stronie dostępne są też dane archiwalne obejmujące liczbę zakażeń koronawirusem od początku pandemii.

Na swojej stronie internetowej ECDC potwierdza, że informacje na temat sytuacji w Polsce czerpie z oficjalnej strony rządowej.

Skąd biorą dane inne instytucje?

Okazuje się, że zarówno oficjalne instytucje, jak i komercyjne portale zajmujące się agregowaniem danych o przebiegu pandemii COVID-19 czerpią informacje od polskiego rządu. Światowa Organizacja Zdrowia w nocie metodologicznej dołączonej do cotygodniowych raportów epidemiologicznych podaje następującą informację: „Przedstawione dane są oparte na oficjalnych, potwierdzonych laboratoryjnie przypadkach COVID-19 i zgonach zgłoszonych do WHO przez kraje/terytoria/ obszary”.

Na oficjalnych statystykach agregowanych przez rządy i krajowe instytucje poszczególnych państw członkowskich Unii Europejskiej swoje publikacje opiera również Eurostat, do którego – zapewne przez pomyłkę – odniósł się Cezary Tomczyk. Warto odnotować, że instytucja ta nie zbiera danych dotyczących zakażeń, zgonów czy liczby wykonywanych testów w poszczególnych krajach, publikuje jednak liczne raporty związane z wpływem pandemii na różne dziedziny życia, m.in. gospodarkę czy populację. W opracowaniach Eurostatu możemy znaleźć dane dotyczące m.in. liczby zgonów ujęciu tygodniowym w ogóle, z uwzględnieniem wartości dla Polski.

W sieci dostępne są również statystyki opracowywane przez niezależne portale, jak np. Statista, Our World in Data czy Worldometers. Liczby dotyczące zakażeń, zgonów czy testów w Polsce dostępne na każdej z tych stron również pokrywają się z oficjalnymi raportami Ministerstwa Zdrowia. Na informacjach gromadzonych przez resort częściowo bazują także, chociażby naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego, którzy opracowali interaktywny „wykres stwierdzonych przypadków zakażenia Covid-19 w okresie od 16.03.2020 z predykcją do 31.01.2021”.

Sposób agregowania danych stosowany przez resort zdrowia nie jest jednak pozbawiony wad. 24 listopada, czyli dokładnie tego samego dnia, kiedy ministerstwo uruchomiło nową stronę internetową prezentującą codzienne raporty zakażeń, niezależny analityk Michał Rogulski poinformował za pomocą Twittera o nieuwzględnieniu w oficjalnych statystykach 22 tys. nowych przypadków zachorowań. Tego samego dnia w rozmowie z Onetem opowiadał, że sposób raportowania nowych zakażeń budził jego wątpliwości od początku pandemii:

Podsumowanie

Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób nigdy nie dało do zrozumienia, że uznaje dane gromadzone przez polskie Ministerstwo Zdrowia za „niewiarygodne”. Przyczyną tygodniowej przerwy w umieszczaniu danych pochodzących z Polski w oficjalnych statystykach było nieuwzględnienie przez ECDC zmiany w sposobie raportowania nowych przypadków na polskich stronach rządowych. Po wyjaśnieniu tych wątpliwości Agencja w dalszym ciągu powołuje się na dane ministerstwa. W związku z tym wypowiedź Cezarego Tomczyka oceniamy jako fałszywą.