Kontekst wypowiedzi

Posłanka Koalicji Obywatelskiej Marta Golbik poruszyła w swoim tweecie kwestię wzrostu prób samobójczych wśród młodych osób. Na podstawie danych „Dziennika Gazeta Prawna” stwierdziła, że liczba prób samobójczych w pierwszym kwartale 2021 wzrosła o niemal jedną czwartą w stosunku do pierwszego kwartału 2020 roku. Dodała również, że problem ten dotyczy szczególnie dzieci i młodzieży. W tym samym tweecie znalazła się informacja o liczbie środowiskowych ośrodków opieki psychologiczno-pedagogicznej. Ten fragment wypowiedzi posłanki weryfikowaliśmy w osobnej analizie.

Statystyki prób samobójczych

Statystyki dotyczące zamachów samobójczych prowadzone są przez Komendę Główną Policji. Tym, na co należy zwrócić szczególną uwagę, jest fakt, że informacje o zamachach samobójczych prezentowane są wg jednostek rejestrujących zamachy samobójcze (w Policji – jednostek organizacyjnych), a nie jednostek podziału administracyjnego kraju (województwa).

Od 2013 roku zmienił się sposób gromadzenia i generowania danych statystycznych dotyczących zamachów samobójczych. Obecnie dane wprowadzane są do Krajowego Systemu Informacyjnego Policji, za pośrednictwem formularza KSIP 10 – „Rejestracja zgłoszenia zamachu samobójczego”, bezpośrednio po wydarzeniu lub w momencie ustalenia, że doszło do zamachu samobójczego. Dodatkowo system „zamraża” dane z miesięcznym opóźnieniem, pozwalając na modyfikację w przypadkach ustalenia w późniejszym etapie postępowania, iż nie doszło do próby samobójczej.

Dostępne na stronie Policji dane obejmują lata 2017–2020. Nie ma natomiast informacji dotyczących roku 2021.

Według dostępnych danych w 2020 roku doszło do 12 013 prób samobójczych i do 5 165 zamachów samobójczych zakończonych zgonem. Natomiast w przedziale wiekowym 7-18 lat było 843 prób samobójczych i 107 zamachów zakończonych zgonem. W związku z tym, że wypowiedź dotyczy porównania I kwartału 2020 i 2021 roku, zwróciliśmy się do Komendy Głównej Policji o dodatkowe informacje w trybie dostępu do informacji publicznej. Z udostępnionych nam danych wynika, że w I kwartale 2020 roku było łącznie 2 851 prób samobójczych oraz 1 185 zamachów zakończonych zgonem. W I kwartale 2021 roku liczby te wyniosły odpowiednio: 3 182 i 1 215.

Wśród dzieci i młodzieży statystyki prób samobójczych prezentowały się następująco:

• w I kwartale 2020 roku – 219 prób, w tym 5 w przedziale wiekowym 7-12 lat i 214 w przedziale wiekowym 13-18 lat,
• w I kwartale 2021 roku – 271 prób, w tym 14 w przedziale wiekowym 7-12 lat i 257 w przedziale wiekowym 13-18 lat.

A tak przedstawiają się dane dla pozostałych grup wiekowych:

• 19-24 lata: I kwartał 2020 – 322 próby, I kwartał 2021 – 398 prób,
• 25-29 lat: I kwartał 2020 – 296 prób, I kwartał 2021 – 305 prób,
• 30-34 lata: I kwartał 2020 – 287 prób, I kwartał 2021 – 345 prób,
• 35-39 lat: I kwartał 2020 – 323 próby, I kwartał 2021 – 359 prób,
• 40-44 lata: I kwartał 2020 – 299 prób, I kwartał 2021 – 315 prób,
• 45-49 lat: I kwartał 2020 – 226 prób, I kwartał 2021 – 265 prób,
• 50-54 lata: I kwartał 2020 – 193 próby, I kwartał 2021 – 191 prób,
• 55-59 lat: I kwartał 2020 – 176 prób, I kwartał 2021 – 183 próby,
• 60-64 lata: I kwartał 2020 – 186 prób, I kwartał 2021 – 177 prób,
• 65-69 lat: I kwartał 2020 – 125 prób, I kwartał 2021 – 134 próby,
• 70-74 lata: I kwartał 2020 – 80 prób, I kwartał 2021 – 96 prób,
• 75-79 lat: I kwartał 2020 – 37 prób, I kwartał 2021 – 40 prób,
• 80-84 lata: I kwartał 2020 – 35 prób, I kwartał 2021 – 47 prób,
• 85+: I kwartał 2020 – 46 prób, I kwartał 2021 – 52 próby.

Największe procentowe wzrosty liczby prób samobójczych w I kwartale 2021 roku odnotowana dla następujących grup wiekowych:

• 80-84 lata (34,3 proc.),
• 7-18 lat (23,7 proc.),
• 19-24 lata (23,6 proc.).

Natomiast grupy wiekowe 50-54 lata oraz 60-64 lata odnotowały spadek liczby prób samobójczych – odpowiednio o 1 proc. i 4,8 proc.

Warto odnotować, że błąd znalazł się również na grafice dołączonej do tweeta posłanki. Opis odnosi się do prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży, natomiast wykres przedstawia liczby prób samobójczych ogółem w pierwszych kwartałach 2020 i 2021 roku.

❗️Liczba prób samobójczych rok do roku wzrósł o niemal jedną czwartą! Problem szczególnie dotyczy dzieci i młodzieży.

Nie mamy ani jednego dnia do stracenia,tymczasem z 380 środowiskowych ośrodków opieki psychologiczno-pedagogicznej powstało zaledwie ok 120. Na co czeka rząd? pic.twitter.com/u7ZQmU9P9Y

— Marta Golbik (@MGolbik) May 19, 2021

Próby samobójcze zakończone zgonem

Komenda Główna Policji udostępniła nam również dane dotyczące prób samobójczych zakończonych zgonem. W I kwartale 2020 roku takich przypadków było łącznie 1 185, a rok później – 1 215. Oznacza to, że na wszystkie próby samobójcze odpowiednio 41 proc. i 38 proc. zakończyło się śmiercią ich uczestników. W ciągu roku nastąpił zatem pod tym względem niewielki spadek.

Spadek liczby prób samobójczych zakończonych zgonem odnotowano również w przypadku osób w wieku 13-18 lat. I kwartał 2020 roku przyniósł 26 prób samobójczych dzieci i młodzieży zakończonych zgonem (12 proc. wszystkich prób), a rok później zgonem zakończyło się 19 prób samobójczych młodszych członków społeczeństwa (7,3 proc. wszystkich prób).

Artykuł powstał w ramach projektu „Fakty w debacie publicznej”, realizowanego z dotacji programu „Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy”, finansowanego z Funduszy EOG.