Aktualizacja, 01.08.2022

Mars jest dalej od Słońca niż Ziemia, więc otrzymuje mniej ciepła

Janusz Krowin-Mikke twierdzi, że „Mars jest o połowę dalej od Słońca”. Według danych amerykańskiej Narodowej Agencji Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA) Ziemia jest oddalona od Słońca o 149 600 000 km, a Mars o 227 900 000 km. Dystans między Czerwoną Planetą a Słońcem jest zatem rzeczywiście o ok. 1,5 razy większy niż dystans między Słońcem a Ziemią.

Poseł Konfederacji stwierdził również, że Mars „dostaje 2,2 raza mniej ciepła” niż Ziemia. Jak informuje portal Nauka o Klimacie, moc promieniowania słonecznego padającego na Ziemię wynosi 340 W/m² (watów na metr kwadratowy). W przypadku Marsa jest to 148 W/m², czyli 2,3 razy mniej. Podane przez Korwin-Mikkego „2,2 raza” mieści się w granicy tolerancji błędu.

Atmosfera Marsa jest cieńsza od atmosfery Ziemi

Korwin-Mikke porównał również atmosferę Marsa do atmosfery Ziemi. Według niego Mars „atmosfery ma 1% ziemskiej”. Na stronie NASA rzeczywiście znajdziemy infografikę, według której atmosfera ziemska jest ponad 100 razy gęstsza niż atmosfera Marsa.

Zgodnie ze szczegółowymi danymi NASA, gęstość atmosfery ziemskiej wynosi 1,217 kg/m³, a gęstość atmosfery Marsa to ok. 0,02 kg/m³ (czyli ok. 1,6 proc. gęstości atmosfery ziemskiej). Porównując całkowitą masę atmosfery Ziemi (5.1 × 1018 kg) do masy atmosfery Marsa (ok. 2.5 × 1016 kg), możemy się dowiedzieć, że masa atmosfery Marsa to ok. 0,5 proc. masy atmosfery Ziemi. Generalnie atmosfera Marsa jest znacznie lżejsza i znacznie mniej gęsta od atmosfery Ziemi, co zgadza się ze stwierdzeniem Korwin-Mikkego.

Atmosfera Ziemi zatrzymuje więcej ciepła niż atmosfera Marsa (ale nie aż tyle!)

Janusz Korwin-Mikke twierdzi, że ze względu na to, iż atmosfera Marsa ma ok. 100 razy mniejszą gęstość niż atmosfera Ziemi, praktycznie otrzymuje nie 2,2 razy, lecz „220” razy więcej ciepła od Słońca niż Mars. Jak czytamy na stronie Nauka o Klimacie, atmosfery planet mają dwojaki wpływ na przyjmowanie ocieplanie planet. Z jednej strony, zanim promieniowanie słoneczne dotrze do planety, atmosfera częściowo je pochłania i rozprasza. Z drugiej strony, atmosfera sama emituje ciepło zaabsorbowane ze Słońca i odbite lub wyemitowane przez planetę.

Z 340 W/m² promieniowania słonecznego, jaki otrzymuje Ziemia, powierzchnia naszej planety absorbuje 161 W/m². W przypadku Marsa ze 148 W/m² promieniowania słonecznego powierzchnia przyjmuje 95 W/m2. Oznacza to, że powierzchnia Ziemi absorbuje ok. 1,7 razy więcej promieniowania słonecznego niż powierzchnia Marsa. Z kolei atmosfera Marsa emituje promieniowanie o mocy 29 W/m². W przypadku Ziemi jest to aż 342 W/m², czyli prawie 12 razy więcej niż w przypadku Marsa. W żadnym przypadku nie jest to jednak, jak twierdzi Janusz Korwin-Mikke, 220 razy więcej.

W atmosferze marsjańskiej jest więcej CO₂ niż w ziemskiej (ale nie aż tyle!)

Poseł twierdzi również, że dwutlenku węgla jest „na Ziemi 200 razy mniej, niż na Marsie”. Jak pisaliśmy wyżej, masa atmosfery Marsa to ok. 0,5 proc. masy atmosfery Ziemi. Oznacza to, że sama atmosfera Ziemi jest ok. 200 razy cięższa niż atmosfera Marsa. Nie oznacza to jednak, że CO₂ jest 200 razy mniej na Ziemi, niż na Marsie.

Gdy podzielimy masę CO₂  na Marsie przez masę CO₂  na Ziemi, otrzymujemy wynik ok. 11,4. Zatem w atmosferze Marsa jest ok. 11,4 razy więcej CO2 niż w atmosferze Ziemi, a nie, jak twierdzi Korwin-Mikke, 200 razy więcej.

Tego Korwin-Mikke nie uwzględnił – inne gazy cieplarniane i wzrost emisji CO2

W poprzedniej analizie posłużyliśmy się analogią opisująca przykład ubogiego w CO2  Merkurego, na którym panuje niższa temperatura niż na dalszej od Słońca, lecz pełnej CO2  Wenus. Takie porównanie niedostatecznie dobrze wyjaśniało, dlaczego na Ziemi jest wyższa temperatura niż na Marsie, mimo iż atmosfera Marsa ma więcej ton CO2  niż atmosfera Ziemi.

Dwutlenek węgla to jeden ze składników atmosfery Ziemi. Jako gaz cieplarniany, przyczynia się do zatrzymywania ciepła na planecie. Nie jest on jednak jedynym gazem cieplarnianym. Gazami cieplarnianymi, jak czytamy na stronie Nauka o Klimacie, są także m.in. azot i tlen.

Według danych NASA Ziemia ma większą atmosferę od Marsa i wyższy poziom azotu i tlenu, przez co skuteczniej niż Mars zatrzymuje ciepło. Masa azotu w atmosferze Ziemi jest ok. 6150 razy większa niż w atmosferze Marsa, a masa tlenu jest większa aż ok. 26711 razy.

Zgodnie z informacjami ze strony Nauka o Klimacie, źródłem ocieplenia nie jest fakt, że mamy więcej CO₂  niż inne planety (bo rzeczywiście, np. Mars ma go więcej). Problemem jest to, że głównie przez działalność człowieka,  z roku na rok mamy coraz więcej CO₂ w atmosferze. W ten sposób zwiększa się ogólna ilość gazów cieplarnianych występujących w atmosferze ziemskiej: według Global Monitoring Laboratory, z 320 ppm (cząstek na milion) w latach 60. do ponad 420 ppm w roku 2021. Przez to w ostatnich dekadach wzrasta temperatura panująca na Ziemi: według NASA, przynajmniej o 1,1 stopień Celsjusza od 1880 roku.

Podsumowanie

Fakty podane przez Korwina-Mikkego są częściowo zgodne z prawdą.  Dystans między Marsem a Słońcem jest rzeczywiście 1,5 razy większy niż dystans między Słońcem a Ziemią. Mars dostaje 2,3 razy mniejszą dawkę promieniowania słonecznego niż Ziemia, co mniej-więcej zgadza się z podaną przez Korwin-Mikkego liczbą 2,2. Atmosfera Marsa, tak jak twierdzi poseł, stanowi ok. 1 proc. atmosfery ziemskiej.

Jednocześnie atmosfera Ziemi jest większa niż atmosfera Marsa, dlatego oddaje swojej planecie 12 razy więcej ciepła, a nie, jak twierdzi Korwin-Mikke, 220 razy więcej. W atmosferze Marsa znajduje się też ok. 11,4 razy więcej CO₂ niż w atmosferze Ziemi, a nie, jak twierdzi poseł, 200 razy więcej.

Ponadto poseł nie uwzględnił w swoim wnioskowaniu kilku ważnych faktów. Na Marsie, mimo wielkiego udziału CO2 w atmosferze, nie występuje tak mocny efekt cieplarniany jak na Ziemi, ponieważ ogólna masa gazów cieplarnianych Marsa i samej atmosfery tej planety jest niższa niż masa gazów cieplarnianych Ziemi. Źródłem globalnego ocieplenia nie jest, jak sugeruje Korwin-Mikke, większa masa CO₂ na Ziemi niż na innych planetach. Problemem jest fakt, że przez wzrost emisji CO₂ zwiększa się ogólna masa gazów cieplarnianych w atmosferze Ziemi, a przez to stale wzrasta temperatura na Ziemi.

Koniec aktualizacji. Poprzednia wersja analizy:

„Mars jest o połowę dalej od Słońca, dostaje 2,2 raza mniej ciepła”. FAŁSZ

Według danych agencji kosmicznej NASA odległość Ziemi od Słońca wynosi 149 600 000 km, a Marsa 227 940 000 km. Zatem dystans Czerwonej Planety do Słońca jest 1,52 razy dłuższy, przez co otrzymuje ona mniej promieniowania słonecznego. Jak wskazuje portal Nauka o klimacie, powierzchnia Ziemi absorbuje średnio 161 W/m² (watów na metr kwadratowy) promieniowania słonecznego, podczas gdy na Marsie absorbowanych jest 95 W/m² (ok. 1,6 razy mniej niż na naszej planecie).

Oprócz promieniowania słonecznego Ziemia przyjmuje również 342 W/m² promieniowania emitowanego przez atmosferę. Sama planeta emituje natomiast 398 W/m² w podczerwieni, z czego tylko 20 W/m² ucieka bezpośrednio w kosmos (poprzez tzw. okno atmosferyczne), reszta jest pochłaniana przez gazy cieplarniane. Na Marsie atmosfera dostarcza zaledwie 29 W/m² i jednocześnie pochłania 33 W/m² ze 123 W/m² emitowanej przez powierzchnię podczerwieni.

 „Atmosfery ma 1% ziemskiej?” PRAWDA

Janusz Korwin-Mikke miał prawdopodobnie na myśli to, że atmosfera Marsa jest dużo cieńsza od ziemskiej. Rzeczywiście gęstość naszej atmosfery przy powierzchni wynosi około 1,217 kg/m³, podczas gdy na Marsie jest to zaledwie 0,020 kg/m³ (ok. 1,6 proc. atmosfery ziemskiej). Dodatkowo, gdy weźmiemy pod uwagę wszystkie warstwy obu atmosfer, okaże się, że nasza jest ponad 100-krotnie gęstsza od tej na Marsie. Jest to uwarunkowane dużo słabszą grawitacją, a skutkiem tego jest brak zjawisk meteorologicznych

„Inaczej: CO₂ jest gazem cieplarnianym. Jest go na Ziemi 200 razy mniej, niż na Marsie”. MANIPULACJA

Słowa Janusza Korwin-Mikkego można zweryfikować, przeprowadzając obliczenia na podstawie danych dostępnych na stronie NASA, dotyczących Marsa i Ziemi.

Janusz Korwin-Mikke odnosząc się do obecności dwutlenku węgla na Marsie, nie uwzględnił masy atmosfery planety. Według danych NASA średnia masa atmosfery Ziemi jest ok. 204 razy większa od atmosfery Marsa. Z tego powodu – mimo że CO₂ stanowi 95,1 proc. atmosfery Marsa – masa tego gazu jest ponad 11-krotnie mniejsza niż masa dwutlenku węgla w atmosferze Ziemi (0,04 proc.). Nie jest zatem prawdą, że na Ziemi jest mniej CO₂ niż na Marsie.

„Więc daleko mu do tego, by być głównym sprawcą ocieplenia” MANIPULACJA

W przeciwieństwie do Marsa atmosfera Ziemi, dzięki której życie na naszej planecie jest możliwe, składa się z wielu powłok gazowych. Zawarty w niej dwutlenek węgla jest głównym gazem cieplarnianym. Jego stężenie jest znacznie wyższe od innych gazów cieplarnianych, takich jak metan, tlenki azotu oraz freony.

Od lat 50. XX wieku emisja CO₂ nieustannie rosła, a w 2019 według raportu WMO (Światowej Organizacji Meteorologicznej) stężenie dwutlenku węgla wynosiło ok. 410,5 ppm (liczba cząsteczek gazu śladowego w milionie cząsteczek powietrza, ang. parts per million). Tak wysoki wynik został odnotowany po raz pierwszy w historii.

Wspomniany wskaźnik ppm oblicza się na podstawie liczby cząsteczek dwutlenku węgla podzielonej przez liczbę wszystkich cząsteczek w powietrzu, w tym samego CO₂, po usunięciu pary wodnej. Następnie taki ułamek jest wyrażany w częściach na milion. Przykładowo: 0,000400 jest wyrażone jako 400 ppm. Ta liczba jest często używana przez sceptyków globalnego ocieplenia, takich jak Janusz Korwin-Mikkego, którzy wskazują, że cała ilość CO₂ przekłada się na zaledwie 0,04 proc. ziemskiej atmosfery. Jednak nawet tak pozornie niewielka ilość dwutlenku węgla znacząco wpływa na efekt cieplarniany. Jeszcze przed rewolucją przemysłową ilość CO₂ w atmosferze wynosiła ok. 288 ppm. Obecnie jest to ponad 410 ppm. Naukowcy wskazują, że do końca tego stulecia ilość CO₂ w atmosferze może się podwoić, co podniesie średnią globalną temperaturę Ziemi o 2-5°C.

Badacze z Uniwersytetu Warszawskiego efekt ten ilustrują przykładem szklarni, której dach nagrzewa się, przepuszczając promienie słońca. Podobnie jest z gazami w naszej atmosferze, które przepuszczają krótkofalowe promieniowanie słoneczne potrzebne do życia wszystkim organizmom, ale pochłaniają promieniowanie długofalowe (podczerwone). Wprawdzie powierzchnia Ziemi, dążąc do równowagi energetycznej, oddaje energię, jaką otrzymała, jednak gazy cieplarniane zaburzają tę naturalną równowagę, ponieważ blokują ucieczkę energii w kosmos.

Dane dotyczące globalnego wzrostu temperatury analizowaliśmy już przy okazji analizy wypowiedzi Michała Kurtyki.

Jak podaje portal Nauka o klimacie, powierzchnia Ziemi nie oddaje całego ciepła, gdyż atmosfera zatrzymuje znaczną jego część. W ten sposób powierzchnia Ziemi ma temperaturę o ponad 30°C wyższą, niż gdyby nie było atmosfery. Natomiast atmosfera Marsa jest znacznie cieńsza i nie posiada pary wodnej, dlatego zatrzymywanie ciepła w niej nie występuje. Na każdej planecie panują odmienne warunki, dlatego nie można ich używać jako analogii do ziemskiego klimatu. Janusz Korwin-Mikke nie podał ponadto przykładów takich planet jak Wenus i Merkury, które nie pasują do jego tezy o CO₂.

Na Wenus, podobnie jak na Marsie, 96,5 proc. atmosfery składa się z dwutlenku węgla, natomiast średnia temperatura wynosi 464°C. Dzieje się tak, gdyż atmosfera Wenus ma znacznie większą masę (~4.8 x 10²⁰ kg) i jest dużo gęstsza (65 kg/m³) od marsjańskiej (0,020 kg/m³). A zatem posiada znacznie lepsze warunki, aby zaszedł tam efekt cieplarniany.

Ciekawym przypadkiem jest również Merkury, na którym panują olbrzymie różnice temperatur w zależności od tego, która część planety jest oświetlona przez Słońce. W dzień temperatura powierzchni może wynosić od 316 do 451°C, a w nocy spada do minus 162-270°C. Przez to średnia temperatura Merkurego (167°C) jest niższa od tej na Wenus, mimo że planeta znajduje się bliżej Słońca. Jak to możliwe? Grawitacja Merkurego jest zbyt słaba, aby utrzymać stabilną atmosferę. Dlatego jej masa wynosi zaledwie 10 000 kg, co nie pozwala pierwszej planecie od Słońca na skuteczne zatrzymywanie ciepła.

Artykuł powstał w ramach projektu „Fakty w debacie publicznej”, realizowanego z dotacji programu „Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy”, finansowanego z Funduszy EOG.