Czym jest JPK?

Jednolity plik kontrolny (JPK) to format pliku, za pomocą którego podatnicy są zobowiązani przekazywać dane wynikające z ksiąg podatkowych. Wprowadzenie JPK w Polsce wzorowane było na doświadczeniach innych państw Unii Europejskiej, które skutecznie wprowadziły podobne rozwiązania do swoich systemów prawnych.

Celem JPK jest sprawniejsza, a przede wszystkim szybsza kontrola, pozwalająca odpowiednim systemom informatycznym Ministerstwa Finansów na zweryfikowanie poprawności informacji przesyłanych przez przedsiębiorstwa, np. czy wydatek jednego przedsiębiorcy zgadza się z przychodem jego kontrahenta ujętego w ewidencji.

Wprowadzenie JPK 

Rozwiązanie JPK zostało wprowadzone do polskiego porządku prawnego na mocy ustawy z dnia 10 września 2015 roku o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw. Inicjatorem nowelizacji był ówczesny rząd PO-PSL. W głosowaniu nad ustawą wzięło udział łącznie 424 posłów, z czego „za” było 227 parlamentarzystów koalicji rządzącej. Inicjatywę poparło jeszcze 31 posłów SLD oraz w sumie 24 deputowanych niezrzeszonych bądź należących do mniejszych ugrupowań. Natomiast spośród 123 obecnych deputowanych PiS, 118 wstrzymało się od głosu, jeden głosował „przeciw” a czterech „za”.

W związku z tym od 1 lipca 2016 roku duży przedsiębiorcy prowadzący księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych są zobowiązani do przesyłania danych do e-kontroli w postaci JPK na żądanie organu podatkowego. Natomiast małe i średnie przedsiębiorstwa zostały objęte obowiązkiem przekazywania JPK_VAT od 1 lipca 2018 roku.

Nowelizacja ustawy

Po przejęciu władzy przez PiS obóz rządzący postanowił wprowadzić zmiany w zakresie prawa podatkowego. Proponowane rozwiązania znalazły się w ustawie z dnia 13 maja 2016 roku o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw. Spośród 437 obecnych posłów nowelizacja ustawy została poparta przez 228 deputowanych PiS, sześciu posłów Kukiz’15, pięciu posłów niezależnych oraz dwóch członków klubu PO. W większości jednak PO wstrzymało się od głosu (127 posłów). Z kolei „przeciw” głosowała Nowoczesna (27 posłów) i PSL (13 posłów).

Uchwalenie ustawy wiązało się z przyśpieszeniem obowiązku przesyłania pliku JPK_VAT przez małych i średnich przedsiębiorców, którzy zostali zobowiązani do tego od 1 stycznia 2017 roku. Co więcej, wprowadzono obowiązek przesyłania urzędom skarbowym rejestrów VAT bez wezwania organu podatkowego – do 25. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni.