O przedawnieniu karalności przestępstw mówi rozdział 11 Kodeksu karnego.

Zgodnie z artykułem 101 Kodeksu, karalność przestępstw ustaje jeżeli od jego popełnienia minęło:

• 30 lat – gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa;
• 20 lat – w przypadku innych zbrodni;
• 15 lat – w przypadku przestępstwa, za które grozi kara pozbawienia wolności przekraczająca 5 lat;
• 10 lat  – w przypadku przestępstwa, za które grozi kara pozbawienia wolności przekraczająca 3 lata;
• 5 lat – gdy chodzi o pozostałe występki.

Jeżeli w okresie, o którym mówi artykuł 101 wszczęto postępowanie, karalność przestępstw wydłuża się, zgodnie z artykułem 102 Kodeksu karnego.

W pierwszej wersji ustawy z 1997 roku karalność przestępstwa mijała po upływie 5 lat od zakończenia okresu wymienionego w artykule 101. Przykładowo, jeżeli wszczęto postępowanie ws. zabójstwa, karalność tego przestępstwa mijała po 35 latach.

3 czerwca 2005 roku weszła w życie ustawa o zmianie ustawy Kodeks karny, a wśród przepisów zmienionych przez tę ustawę był również artykuł 102. Według tej wersji, karalność przestępstw wydłużała się o kolejne 10 lat w przypadku zabójstw, innych zbrodni oraz przestępstw za które grozi kara pozbawienia wolności przekraczająca 5 lat. W przypadku pozostałych występków, okres przedawnienia wydłużał się o 5 lat.

Artykuł 102 został zmieniony po raz kolejny w 2015 roku. Wtedy to weszła w życie nowelizacja Kodeksu Karnego, której projekt rok wcześniej złożył rząd Platformy Obywatelskiej, a która została przyjęta przez Sejm 20 lutego 2015 roku. Nowelizacja ta zakładała zmianę artykułu 102 do jego pierwotnej wersji, czyli okres przedawnienia wydłużał się o 5 lat w przypadku wszystkich przestępstw.

Artykuł 102 po raz kolejny został przywrócony do wersji z 2005 roku na początku 2016 roku i w tej wersji obowiązuje do dziś.

Jeżeli chodzi o przedawnienia przestępstw seksualnych na osobach małoletnich (do 15. roku życia), Kodeks karny uzależnia w art. 101 § 4 przedawnienie przestępstwa od wieku ofiary. Paragraf ten został dodany do Kodeksu Karnego w 2008 roku i zakładał wówczas, że przedawnienie przestępstw seksualnych na osobach małoletnich nie może nastąpić przed upływem 5 lat od ukończenia przez ofiarę 18 lat.

Do zmiany zapisów artykułu 101 § 4 doszło w 2015 roku w wyniku wspomnianej wcześniej nowelizacji Kodeksu Karnego z 20 lutego 2015 roku. Według wprowadzonej wówczas wersji (która obowiązuje do dziś), przedawnienie przestępstw seksualnych przeciwko małoletnim nie może nastąpić przed ukończeniem przez ofiarę 30 roku życia.

Tak więc z jednej strony, nowelizacja art. 102 skróciła okres karalności najcięższych przestępstw (w tym zgwałcenia małoletniego), przy czym był to okres dodatkowy, pojawiający się w razie wszczęcia postępowania i umożliwiający jego pełne przeprowadzenie. Z drugiej, nowelizacja art. 101 § 4 w praktyce przedłużyła okres karalności przestępstw seksualnych popełnionych na małoletnich.

Ustawodawca uzasadnił te zmiany następująco:

• usunięcie dodatkowego przedłużenia karalności najcięższych przestępstw w art. 102 proponowano wobec braku „przesłanek, które racjonalnie mogłyby uzasadnić tak znaczne wydłużenie okresu przedawnienia karalności”
• przedłużenie karalności przestępstw seksualnych wobec małoletnich miało z kolei „doprowadzić ten przepis do zgodności z wymogami prawa Unii Europejskiej”.

„Brak spójności między propozycją zmiany” w tych dwóch artykułach została zauważony w opinii prawnej Biura Analiz Sejmowych z 23 czerwca 2014 roku. BAS podkreślał również, że choć zmiana w art. 101 § 4 ma na celu realizację unijnej dyrektywy 2011/93/UE, która zobowiązuje do przyjęcia środków zapewniających, aby termin przedawnienia przestępstw wobec małoletnich był wystarczający i współmierny do ciężaru przestępstwa, to już wcześniejsza wersja tego paragrafu „w pełni dostosowuje prawo polskie do norm prawa europejskiego”.

Wobec powyższych faktów należy uznać, że choć nowelizacja art. 102 skutkowała skróceniem okresu karalności najcięższych przestępstw, w tym zgwałcenia małoletniego, przepis ten nie dotyczył wyłącznie osób małoletnich i przedłużał karalność wyłącznie w przypadku wszczęcia postępowania. Jednocześnie tą samą ustawą znowelizowano art. 101 § 4, przedłużając okres karalności przestępstw seksualnych wobec małoletnich, mimo braku spójności ze zmianą w art. 102 i mimo braku rzeczywistego obowiązku zmiany nakładanego przez prawo unijne.

Patryk Jaki pominął w swojej wypowiedzi dwa ważne dla oceny wydarzeń fakty:

• art. 102 nie określa podstawowych okresów karalności, a jedynie ich dodatkowe przedłużenie w przypadku wszczęcia postępowania,
• ta sama nowelizacja zmieniła art. 104 § 4, przedłużając okres karalności przestępstw seksualnych wobec małoletnich.

W związku z tym, wypowiedź Patryka Jakiego uznajemy za manipulację.