Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
4 min czytania
Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
4 min czytania
Ten artykuł ma więcej niż 3 lata. Niektóre dane mogą być nieaktualne. Sprawdź, jak zmieniała się metodologia i artykuły w Demagogu.
Czy po wejściu Litwy do UE nie mogły tam powstawać zagraniczne sklepy?
Ten artykuł ma więcej niż 3 lata. Niektóre dane mogą być nieaktualne. Sprawdź, jak zmieniała się metodologia i artykuły w Demagogu.
Czy po wejściu Litwy do UE nie mogły tam powstawać zagraniczne sklepy?
Litwini, kiedy wchodzili do Unii Europejskiej, wprowadzili taki zapis, że przez 5 lat nie będą tam mogły powstawać zagraniczne supermarkety i sklepy.
Fałsz
Wypowiedź uznajemy za fałsz, gdy:
- nie jest zgodna z żadną dostępną publicznie informacją opartą na reprezentatywnym i wiarygodnym źródle,
- jej autor przedstawia nieaktualne informacje, którym przeczą nowsze dane, zawiera szczątkowo poprawne dane, ale pomija kluczowe informacje i tym samym fałszywie oddaje stan faktyczny.
Fałsz
Wypowiedź uznajemy za fałsz, gdy:
- nie jest zgodna z żadną dostępną publicznie informacją opartą na reprezentatywnym i wiarygodnym źródle,
- jej autor przedstawia nieaktualne informacje, którym przeczą nowsze dane, zawiera szczątkowo poprawne dane, ale pomija kluczowe informacje i tym samym fałszywie oddaje stan faktyczny.
- Jak poinformowała nas Ambasada Litwy w Polsce, informacja dotycząca zakazu powstawania na Litwie zagranicznych sklepów i supermarketów po przystąpieniu przez ten kraj do Unii Europejskiej jest fałszywa.
- Podobnego zapisu brakuje w Traktacie akcesyjnym z 2003 roku, w którym powinny być zawarte informacje dotyczące wynegocjowanych przez państwa przystępujące do Unii Europejskiej okresów przejściowych.
- Wątpliwości budzi również zgodność takiego przepisu z obowiązującą w UE zasadą swobody przedsiębiorczości i świadczenia usług.
Kontekst wypowiedzi
Michał Kołodziejczak, lider AGROunii, 20 maja był gościem radia RMF FM. Rozmowa dotyczyła m.in. nierówności, jakie panują pomiędzy rolnikami a pośrednikami skupującymi od nich produkty i sprzedającymi je do sklepów oraz supermarketów. Michał Kołodziejczak wymienił kilka postulatów AGROunii, w tym m.in. większą kontrolę państwa nad pośrednikami, a także ograniczenie udziałów w polskim rynku dla zagranicznych sieci handlowych, takich jak Biedronka. Przy tej okazji wskazał na przykład Litwy, która w momencie przystąpienia do Unii Europejskiej w 2004 roku miała wprowadzić zapis, zgodnie z którym przez 5 lat w kraju nie będą mogły powstawać zagraniczne supermarkety i sklepy.
Czy Litwa rzeczywiście wprowadziła taki zakaz?
Nie udało nam się znaleźć żadnej informacji na temat podobnego zapisu ani w źródłach anglojęzycznych, ani litewskojęzycznych (zarówno w artykułach internetowych, jak i literaturze fachowej). Poprosiliśmy więc o konsultację dr Ewę Kamarad, ekspertkę od prawa UE z Uniwersytetu Jagiellońskiego, według której informacja na temat przytoczonego przez Michała Kołodziejczaka zapisu powinna była znaleźć się w Traktacie akcesyjnym, ponieważ – jak wskazała: „jeśli był taki okres przejściowy, to musiał zostać wynegocjowany i mieć podstawę prawną”.
W załączniku IX Traktatu, który dotyczy odstępstw wynegocjowanych przez Litwę, nie ma jednak żadnej wzmianki na temat zakazu powstawania w tym kraju zagranicznych sklepów i supermarketów.
Zwróciliśmy się również z prośbą o konsultację do Ambasady Litwy w Polsce. Instytucja ostatecznie rozwiała nasze wątpliwości, pisząc:
„Przytoczone (…) stwierdzenie, iż »Litwini, kiedy wchodzili do Unii Europejskiej, wprowadzili taki zapis, że przez 5 lat nie będą tam mogły powstawać zagraniczne supermarkety i sklepy« nie jest zgodny ze stanem faktycznym. Wręcz przeciwnie, Litwa zawsze była otwarta na kapitał zagraniczny i zachęcała zagraniczne inwestycje”.
Zakaz powstawania zagranicznych sklepów a prawo UE
Wątpliwości wzbudza ponadto legalność takiego zapisu. Stoi on w sprzeczności z zasadami swobody przedsiębiorczości i świadczenia usług w Unii Europejskiej. Zapis, zgodnie z którym zagraniczne firmy, w tym również firmy z państw członkowskich Unii Europejskiej, nie mogą otwierać swoich placówek, przeczy obu tym swobodom. Innymi słowy, zgodnie z ustawodawstwem unijnym każdy podmiot zarejestrowany w państwach Unii Europejskiej może swobodnie prowadzić działalność gospodarczą na terenie całej wspólnoty.
W momencie, kiedy Litwa przystępowała do UE, obowiązywał Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Zakaz wprowadzania ograniczeń dla usługodawców i przedsiębiorców z innych państw członkowskich został w nim uregulowany w art. 43 i 49.
Zapis zakazujący otwierania sklepów i supermarketów w jednym z krajów Unii uniemożliwiłby podmiotom taką działalność. Jak już wspomnieliśmy, każde odstępstwo od prawodawstwa wspólnotowego powinno być wynegocjowane, a odpowiedni zapis powinien znaleźć się w Traktacie akcesyjnym. W tym, dotyczącym przystąpienia Litwy do Unii Europejskiej, nie ma jednak takiej wzmianki.
Artykuł powstał w ramach projektu „Fakty w debacie publicznej”, realizowanego z dotacji programu „Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy”, finansowanego z Funduszy EOG.
Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci
Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej
Sprawdź!
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
