Badanie PISA realizowane jest w trzech obszarach:

1. umiejętności matematycznych,
2. czytania i interpretacji,
3. rozumowania w naukach przyrodniczych.

Za każdym razem inny z obszarów jest dziedziną wiodącą.

Badanie OECD PISA jest badaniem piętnastolatków – uczniów, którzy w roku poprzedzającym badanie ukończyli lat 15. Badanie z założenia nie obejmuje: uczniów szkół podstawowych, uczniów szkół specjalnych, uczniów nieznających języka polskiego oraz uczniów, których niepełnosprawność znacznie utrudniłaby wypełnianie testów.

PISA 2015 to szósta edycja badania dla Polski i dla świata. Główną dziedziną badania było rozumowanie w naukach przyrodniczych. Ogólnie w badaniu uczestniczyło ponad 500 tys. uczniów z 72 krajów i regionów.

Badaną populację stanowili uczniowie z rocznika 1999. W Polsce byli to prawie wyłącznie uczniowie gimnazjów, jednak do badanej populacji należą także piętnastoletni uczniowie szkół ponadgimnazjalnych oraz szkół artystycznych – jest ich łącznie mniej niż 1%.

W badaniu uczestniczyło 4478 polskich uczniów (w tym 4466 gimnazjalistów) ze 160 gimnazjów i 9 szkół ponadgimnazjalnych.

Wyniki badań PISA 2015

1. Rozumowanie w naukach przyrodniczych

Najlepsi na świecie okazały się: Singapur (556 pkt), Japonia (538 pkt), Estonia (534 pkt), natomiast najlepsi w Europie byli: Estonia (534 pkt), Finlandia (531 pkt), Słowenia (513 pkt).

Polscy uczniowie uzyskali wynik zbliżony do wyników piętnastolatków z Irlandii, Belgii, Danii, Portugalii, Norwegii, USA, Austrii i Szwecji. W badaniu zdobyli 501 pkt i jest wynik istotnie wyższy od średniej OECD (493 pkt). W badaniach PISA 2006, na które powołuje się minister Zalewska, uczniowie z polskich szkół uzyskali 498 pkt. Według analizy OECD, Polska należy do krajów o istotnym statystycznie dodatnim trendzie zmiany wyników, jednak w latach 2006-2012 odsetek najsłabszych uczniów malał, natomiast w 2015 powrócił do poziomu z 2006 r. W przypadku uczniów najlepszych było podobnie. W 2015 roku uczniowie równomiernie opanowali mierzone umiejętności. W zakresie umiejętności wnioskowania i planowania doświadczeń uczniowie polscy uzyskali w 2015 roku lepsze wyniki niż w roku 2006.

2. Czytanie i interpretacja

Najlepsi na świecie byli: Singapur (535 pkt), Hongkong (527 pkt), Kanada (527 pkt), natomiast najlepsi w Europie okazali się: Finlandia (526 pkt), Irlandia (521 pkt), Estonia (519 pkt).

Polska znalazła się na 13. miejscu z wynikiem 506 punktów (na świecie), a w Europie, jeśli uwzględnić błąd statystyczny, lepszy średni wyniki osiągnęli uczniowie z pięciu krajów: Finlandii, Irlandii, Estonii, Norwegii, Niemiec. Wynik Polski był lepszy od średniego wyniku OECD o 13 punktów. W 2006 roku osiągnęliśmy wynik 508 punktów, a średnia OECD wynosiła wtedy 492.

Między rokiem 2000 a 2015 nastąpił spadek odsetka uczniów uzyskujących wyniki na najniższym poziomie i wzrost odsetka uczniów uzyskujących wyniki na najwyższym poziomie, ponadto zaliczyliśmy pozytywny trend w dłuższym okresie.

3. Matematyka

Najlepsi na świecie okazały się: Singapur (564 pkt), Hongkong (548 pkt), Makao (544 pkt), Tajwan (542 pkt), Japonia (532 pkt), natomiast w Europie najwyższe wyniki osiągnęli: Szwajcaria (521 pkt), Estonia (520 pkt), Holandia (512 pkt), Dania (511 pkt), Finlandia (511 pkt). Wynik Polski jest statystycznie nieodróżnialny od wyników Belgii, Niemiec, Irlandii, Norwegii – osiągnęliśmy 504 punkty (średnia OECD wynosiła 490 punktów). W 2006 roku osiągnęliśmy 495 punktów przy średniej 498.

Odsetek uczniów najsłabszych na tym obszarze jest wyższy niż w roku 2012, ale niższy niż w latach 2003-2009. Odsetek uczniów najlepszych jest niższy niż w 2012, ale wyższy niż w latach 2003-2009.

Podsumowanie

Rozumowanie w naukach przyrodniczych: wynik polskich uczniów to 501 pkt – o 24 pkt. mniej niż w 2012 r., o 3 pkt więcej niż w 2006. Daje nam to 10. miejsce w UE. Wynik polskich uczniów jest podobny do wyników Irlandii, Belgii, Danii, Portugalii, Norwegii, USA, Austrii i Szwecji – różnice między Polską a tymi krajami były nieistotne statystycznie. Spośród krajów Unii Europejskiej lepsze wyniki od Polski uzyskało 6 krajów.

W czytaniu i interpretacji średni wynik Polski to 506 pkt – o 12 pkt mniej niż w 2012 r., o 2 pkt mniej niż w 2006 roku. Jesteśmy na 5. miejscu w Europie. W UE lepsze wyniki od polskich gimnazjalistów uzyskali tylko uczniowie z Finlandii, Irlandii i Estonii (wynik uczniów z Niemiec jest wyższy, ale różnica jest nieistotna).

Średni wynik polskich uczniów w zakresie matematyki to 504 pkt., o 14 pkt mniej niż w 2012 r., o 9 pkt więcej niż w 2006 roku. W UE jesteśmy na 8. pozycji. Wynik polskich uczniów jest zbliżony do wyników Belgii, Niemiec, Irlandii i Norwegii. W UE lepsze od Polski wyniki uzyskało 5 krajów: Estonia, Holandia, Dania, Finlandia i Słowenia.