Zasiłek pogrzebowy – regulacje prawne

Wysokość zasiłku pogrzebowego została uregulowana w art. 80 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W pierwotnej wersji ustawy wysokość tego zasiłku stanowiła 200 proc. przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu śmierci osoby i była ogłaszana co kwartał przez prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Ostatnie ogłoszenie w Monitorze Polskim wysokości zasiłku w tym trybie miało miejsce 30 listopada 2010 roku (numer 89, pozycja 1038). Obowiązująca od 1 grudnia 2010 roku do 28 lutego 2011 roku kwota zasiłku pogrzebowego wynosiła 6406,16 zł.

Nowelizacja ustawy

Zmiana sposobu wyliczania zasiłku pogrzebowego wprowadzona została ustawą o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej z dnia 26 listopada 2010 roku. W art. 12 ustawy zapisana została kwota 4 tys. zł, która obowiązuje od 1 marca 2011 roku do dziś.

Ustawa, która zmieniła sposób wyliczania zasiłku pogrzebowego i ustaliła jego stałą kwotę na 4 tys. zł, została przygotowana, kiedy urząd prezesa Rady Ministrów sprawował Donald Tusk.

Biorąc pod uwagę stary przelicznik, wysokość zasiłku pogrzebowego w trzecim kwartale 2020 roku wyniosłaby ponad 10 300 zł.

Wyjaśnienia ministerstwa

30 kwietnia 2018 roku do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej wpłynęła interpelacja numer 22101 w sprawie zasiłku pogrzebowego wniesiona przez grupę posłów. Deputowani pytali m.in. o koszt przywrócenia wysokości zasiłku do kwoty sprzed 2011 roku, o to, czy planowane są prace w celu podniesienia wysokości tego zasiłku, oraz o powód, dla którego senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Komisja Ustawodawcza zarekomendowały odrzucenie projektu nowelizacji ustawy w marcu 2017 roku.

W odpowiedzi z dnia 30 maja 2018 roku przedstawiciel ministerstwa poinformował, że, zwrócił się do resortu finansów z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie zmiany wysokości zasiłku pogrzebowego lub możliwości wprowadzenia mechanizmu jego waloryzacji. W odpowiedzi z dnia 31 stycznia 2018 (sygn. PW6.021.4.2018) wskazano, że łączny skutek finansowy podwyższenia wysokości kwoty zasiłku pogrzebowego wypłacanego przez dwie największe instytucje (ZUS i KRUS) do kwoty 6 tys. zł wyniósłby około 830 mln zł.

W odpowiedzi Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pojawiło się nawiązanie do odrzuconego w marcu 2017 roku senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Resort zaznaczył, że projektowana regulacja została negatywnie zaopiniowana przez ministra rozwoju i finansów, jak również ministra rodziny, pracy i polityki społecznej. Komisja Ustawodawcza oraz Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej na wspólnym posiedzeniu w dniu 28 marca 2017 roku rozpatrzyły w pierwszym czytaniu projekt ustawy i wniosły o jego odrzucenie.

Ostatecznie minister rodziny poinformował, że na dzień udzielania odpowiedzi w nadzorowanym przez niego resorcie nie były prowadzone prace nad zmianą obowiązujących rozwiązań prawnych w zakresie zasiłku pogrzebowego.

Projekt Lewicy

1 grudnia 2020 roku do Sejmu wpłynął projekt ustawy autorstwa posłów Lewicy zakładający podwyższenie wysokości zasiłku pogrzebowego z 4 tys. zł do poziomu 7 tys. zł, a także ustanawiający mechanizm zwiększający tę kwotę. Jak możemy przeczytać w uzasadnieniu, obecnie łączny koszt przyznawanego świadczenie wynosi ok, 1,8 mld zł. Po ewentualnym wprowadzeniu postulowanych poprawek całkowity koszt świadczenia wzrósłby do ok. 3,6 mld zł. Przedstawiciele Lewicy argumentują konieczność wprowadzenia zmian rosnącymi kosztami usług pogrzebowych. Jak czytamy: