Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
Darmowe żłobki. Czy Warszawa wprowadziła je jako pierwsza?
Darmowe żłobki. Czy Warszawa wprowadziła je jako pierwsza?
![]()
Przecież to właśnie w Warszawie powstał pierwszy darmowy program żłobków – 17 tys. miejsc.
- Na konwencji samorządowej Koalicji Obywatelskiej Rafał Trzaskowski przypomniał, że Warszawa zrealizowała jego obietnicę wyborczą z 2018 roku i wprowadziła darmowe żłobki dla najmłodszych dzieci.
- Przed Warszawą kilka miast – takich jak Wałbrzych, Wrocław, Kraków czy Olsztyn – podejmowało próby wprowadzenia darmowych żłobków. Jednak ich inicjatywy miały niewielki zasięg i były ograniczane spełnieniem dodatkowych kryteriów, związanych np. z sytuacją rodzinną.
- Stolica oferuje rodzinom, które mieszkają, pracują i płacą podatki w mieście, ponad 17 tys. miejsc bezpłatnej opieki dla dzieci do 3 lat. Dlatego wypowiedź Rafała Trzaskowskiego uznajemy za prawdę.
W sobotę 17 lutego 2024 roku odbyła się konwencja samorządowa Koalicji Obywatelskiej. W trakcie wydarzenia prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski przypomniał, że w mieście powstał pierwszy program darmowych żłobków. Tym samym został zrealizowany jeden z kluczowych punktów jego kampanii wyborczej podczas wyborów samorządowych w 2018 roku.
Program darmowych żłobków w Warszawie
Od 2019 roku w Warszawie funkcjonuje program bezpłatnych żłobków. Rodzice, którzy pracują, mieszkają i płacą podatki w stolicy, mają możliwość skorzystania z bezpłatnej opieki dla swoich dzieci do lat 3. Inicjatywa obejmuje zarówno placówki publiczne, jak i dotowane przez miasto miejsca w żłobkach prywatnych.
Miasto obecnie udostępnia ponad 17 tys. miejsc w żłobkach, za które rodziny nie ponoszą opłat, a jedynie pokrywają koszty związane z wyżywieniem. Według danych z 2022 roku, takich darmowych miejsc było wtedy 16 tys., a w całej Warszawie 31,1 tys. dzieci w wieku do 3 lat uczęszczało do żłobków i klubów dziecięcych, co potwierdza znaczący udział inicjatywy miejskiej.
Inicjatywy darmowych żłobków w innych miastach
W Polsce koszty związane z pobytem i wyżywieniem dziecka w żłobku są ustalane przez podmiot tworzący placówkę. W przypadku żłobków publicznych, które są tworzone przez gminy, wysokość opłat jest określana przez radę gminy poprzez uchwałę (art. 58). Rada gminy ma możliwość zwolnienia rodziców częściowo lub całkowicie z ponoszenia opłat (art. 59 ust. 2). W niektórych miastach podjęto starania o udostępnienie mieszkańcom bezpłatnych żłobków, lecz inicjatywy te miały znacznie mniejszy zasięg niż program w Warszawie.
Na przykład w Wałbrzychu powstał żłobek samorządowy dla 75 dzieci finansowany ze środków europejskich i gminy. Projekt „Wałbrzyski Maluch” Fundacji Edukacji Europejskiej i gminy Wałbrzych zakładał pokrycie wszystkich kosztów pobytu dzieci w placówce przez dwa lata, w latach 2012–2014 (1, 2). Był to program aktywizacji zawodowej matek i miał swoje ponowne edycje w kolejnych latach do 2021 roku (1, 2, 3).
Pomysły Krakowa i Wrocławia
Od 2011 roku we Wrocławiu trzecie i kolejne dziecko w rodzinie miało możliwość darmowego pobytu w żłobku miejskim (paragraf 2 pkt 2). W 2014 roku zwolnienie z opłat zostało rozszerzone na wszystkie dzieci z rodzin wielodzietnych. W tym samym roku podobne rozwiązania wprowadzono też w innych miastach.
W Krakowie, do roku 2022, dla posiadaczy Krakowskiej Karty Rodzinnej 3+ przewidziane było pierwszeństwo i zwolnienie z opłaty za pobyt dziecka w żłobku samorządowym (1, 2). W Olsztynie do 2020 roku podstawą zwolnienia z opłat było posiadanie Olsztyńskiej Karty Dużej Rodziny (paragraf 5 ust. 3), do 2022 umożliwiał to udział w projekcie „Żłobek szansą na powrót do aktywności zawodowej rodziców” (paragraf 5 ust. 4).
Darmowe przedszkola w Grudziądzu i w Trójmieście
Inicjatywy dotyczące darmowych żłobków były realizowane również w Grudziądzu, gdzie dzięki dofinansowaniu z funduszy unijnych w latach 2012–2014 działał program „Mama idzie do pracy”. Trzy niepubliczne żłobki zwalniały z opłat matki wracające na rynek pracy po okresie związanym z urodzeniem dziecka.
Innym przykładem jest działalność Fundacji Pozytywne Inicjatywy, współpracującej z miastami w zakresie zapewnienia opieki nad dziećmi. Otwierając nowe placówki na Pomorzu, fundacja oferowała dwuletnie zwolnienie z opłat za pobyt dzieci w żłobku.
Warszawski program bezpłatnych żłobków a wysiłki innych miast
W roku 2019, wraz z inauguracją programu darmowych żłobków w Warszawie, inne miasta podejmowały podobne rozwiązania dla swoich mieszkańców. Niemniej jednak te inicjatywy miały ograniczony zakres i obarczone były dodatkowymi wymaganiami, które rodziny musiały spełnić, aby skorzystać z bezpłatnej opieki.
W Warszawie zdecydowano się na wprowadzenie trwałego i kompleksowego programu, który oferuje bezpłatne miejsca w żłobkach dla wszystkich chętnych dzieci żyjących w tym mieście. Dlatego wypowiedź Rafała Trzaskowskiego uznajemy za prawdziwą.
Wspieraj niezależność!
Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter