Wraca temat emerytur dla Ukraińców po 1 dniu pracy w Polsce

W debacie publicznej wrócił temat rzekomych dopłat do emerytury dla obywateli Ukrainy, którzy po przepracowaniu jednego dnia w Polsce mieliby otrzymywać prawo do minimalnej polskiej emerytury. Temat ten jest w szczególności wykorzystywany przez posłów Konfederacji.

Dziennikarze odkryli dziś coś, o czym Konfederacja mówi od dawna. Jeżeli Ukrainiec przepracuje w Polsce chociaż jeden dzień i nabędzie prawa do emerytury na Ukrainie, to dostanie z ZUS polską emeryturę.

Kto bogatemu zabroni, stać nas na finansowanie emerytur całej Ukrainie.

— Sławomir Mentzen (@SlawomirMentzen) June 9, 2023

Do tego problemu odniósł się także Stanisław Tyszka 6 czerwca w „Gościu Radia Zet”. Polityk doprecyzował, że obywatel Ukrainy po przepracowaniu jednego dnia w Polsce otrzymuje prawo do dopłat do minimalnej emerytury polskiej. Oznacza to rzekomo, że jeśli otrzyma ukraińską emeryturę w wysokości około 400 zł, to ZUS dopłaci resztę, aby cała kwota była równa najniższej polskiej emeryturze. W 2023 wynosi ona 1 445 zł netto (1 588,44 zł brutto).

ZUS i Ministerstwo Rodziny dementują te informacje

Dementowaniem tych informacji już pod koniec kwietnia zajął się ZUS oraz Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. W komunikacie wydanym przez ZUS możemy przeczytać:

Z kolei ministerstwo informacje na ten temat zamieściło na Twitterze.

#StopFakeNews❗️
Nie ma możliwości pobierania minimalnej emerytury przez obywateli Ukrainy po przepracowaniu zaledwie dwóch tygodni!
Niezbędny jest określony staż ubezpieczeniowy (dla kobiet – 20 lat, dla mężczyzn – 25) oraz konieczne jest stałe zamieszkanie na terytorium Polski. pic.twitter.com/s6Y4qRdmTM

— Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej (@MRiPS_GOV_PL) April 26, 2023

ZUS ma wgląd w miejsce zamieszkania

Jednym z zarzutów powielanych przez posłów Konfederacji jest to, że osoba, która będzie pobierała polską emeryturę po miesiącu pracy, może wyjechać za granicę i dalej otrzymywać świadczenie mimo opuszczenia Polski. W komunikacie wydanym przez ZUS możemy przeczytać:

Dodatkowo ZUS poprzez współpracę ze Strażą Graniczną ma wgląd do danych dotyczących migracji obywateli Ukrainy. Oznacza to, że na każdym etapie pozyskiwania i wypłacania świadczenia instytucja ta wie, czy dana osoba wciąż przebywa na terytorium Polski. 

Jeśli taka osoba wróci do Ukrainy, może otrzymać jedynie emeryturę należną za okres przepracowany w Polsce. Traci też prawo do dodatku, który wyrównywałby emeryturę do poziomu najniższej emerytury polskiej. 

Coraz mniej dopłat do emerytury minimalnej, coraz więcej ubezpieczonych

Z raportu ZUS podsumowującego rok 2022 wynika, że pod koniec ubiegłego roku w Polsce ubezpieczonych w ZUS było niecałe 16,3 mln osób. Wśród tego grona 746 tys. osób pochodziło z Ukrainy, co stanowiło zaledwie niecałe 4,6 proc. ogółu ubezpieczonych. 

Dopłaty do minimalnej emerytury wynikają z zasady równego traktowania i są przyznawane analogicznie do dopłat dla Polaków, których emerytura jest mniejsza niż minimalna. 

We wspomnianym wyżej komunikacie czytamy, że z roku na rok w Polsce spada liczba obywateli Ukrainy pobierających dopłaty w celu otrzymania minimalnej emerytury. W 2021 roku dopłaty pobierało 1 215 osób, w 2022 roku liczba ta wynosiła 1205, a pod koniec kwietnia 2023 – 1 170 osób. Zjawisko to ZUS tłumaczy faktem, że coraz większa liczba osób z Ukrainy podejmuje pracę w Polsce na dłużej i obejmowana zostaje ubezpieczeniem na takich samych zasadach jak Polacy. 

Umowa między Polską a Ukrainą z 2012 roku

Kwestie zabezpieczenia socjalnego dla mieszkańców Ukrainy żyjących w Polsce, ale także dla Polaków żyjących w Ukrainie reguluje umowa między Polską a Ukrainą o zabezpieczeniu społecznym z maja 2012 roku. Zgodnie z art. 14 tego dokumentu czas pracy w jednym państwie jest uznawany przez drugie państwo, co ma wpływ na nabywanie i wysokość świadczeń emerytalnych.

Ważny jest też art. 16, zgodnie z którym podstawą do obliczenia świadczenia jest wyłącznie wynagrodzenie uzyskane zgodnie z ustawodawstwem danego państwa oraz składki odprowadzane zgodnie z tym prawem.

Poza tym warto zwrócić uwagę na art. 4 umowy, który reguluje równe traktowanie. Oznacza ono, że obywatel Ukrainy pracujący w Polsce podlega takim samym prawom i obowiązkom jak polski obywatel. Działa to również w drugą stronę i dotyczy Polaków mieszkających oraz pracujących na terenie Ukrainy.

Taka umowa to powszechna praktyka

Zawieranie umów pomiędzy państwami o zabezpieczeniu społecznym stanowi powszechną praktykę. W Unii Europejskiej obowiązuje ujednolicona polityka zabezpieczania społecznego. Zasady w ramach UE są podobne do tych, które obowiązują między Polską a Ukrainą.

Dodatkowo na stronie Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej znaleźć możemy informację o państwach spoza UE, z którymi Polska zawarła umowy obustronne o zabezpieczeniu społecznym. Tych państw na ten moment jest 14, w tym chociażby Stany Zjednoczone czy Kanada.