AKTUALIZACJA 29.07.

Analiza uległa zmianie po wskazaniu najnowszych danych dotyczących ofiar wypadków w krajach Unii Europejskiej, które potwierdziły prawdziwość wypowiedzi Pauliny Matysiak.

Wypowiedź Pauliny Matysiak oceniamy jako prawdziwą, ponieważ najnowsze dane za 2019 r. ukazują, że w przeliczeniu na liczbę mieszkańców, tylko w Bułgarii i Rumunii liczba zgonów spowodowanych wypadkami drogowymi jest wyższa niż w Polsce.

W czasie posiedzenia Sejmu 22 lipca 2020 r. obradowano nad projektem ustawy o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw. Posłanka Paulina Matysiak zwróciła uwagę, że poza reformami, które mają być wprowadzone ustawą, konieczna jest także zmiana pewnych przepisów ruchu drogowego oraz zaostrzenie kar za ich przekroczenie, co ma zwiększyć bezpieczeństwo na drogach. Podała jednocześnie, że jedynie w Bułgarii i w Rumunii więcej osób ginie w wypadkach drogowych niż w Polsce.

W którym kraju ginie najwięcej osób w wypadkach drogowych?

Dla oceny prawdziwości wypowiedzi posłużymy się wskaźnikiem liczby zgonów w wypadkach drogowych w przeliczeniu na 1 milion mieszkańców w 2019 roku (dane najnowsze). Zgodnie z raportem European Transport Safety Council w 2019 r. najwyższy wskaźnik odnotowano w Rumunii – 96. Drugie miejsce zajęła Bułgaria 90. Na trzecim miejscu uplasowała się Polska – 77. 

Interesujące nas dane znaleźć można na 37. stronie raportu w tabeli „Table 3 (Fig.7). Road deaths per million inhabitants in 2019 and 2010”.

Pozycja Polski w tym rankingu w 2019 roku zmieniła się w porównaniu do roku 2018 r., kiedy więcej osób zginęło w wypadkach drogowych nie tylko w Rumunii i Bułgarii, ale także na Łotwie i w Chorwacji. W 2018 r. wskaźnik ten dla Polski wyniósł 75,4 podczas gdy dla Rumunii – 95,6, Bułgarii – 86,5, Chorwacji – 77,2 i Łotwy 76,5. 

Należy zaznaczyć, że inaczej sytuacja wygląda, jeśli przeanalizuje się liczby bezwzględne, ponieważ w całej Unii Europejskiej (UE 27) w 2019 r. na drogach zginęło 22 659 osób. Najwięcej w państwach przedstawionych poniżej: 

Francja – 3 244, 

Włochy – 3 130,

Niemcy – 3 059, 

Polska – 2 909, 

Rumunia – 1864. 

Zbliżone dane do tych prezentowanych przez ETSC, publikuje również Komisja Europejska. Również tam Polska odnotowała wynik 77 zgonów na 1 milion mieszkańców.  Wyprzedziła nas jedynie Rumunia (96) i Bułgaria (89).

Czy dane wstępne mogą wpływać na pozycję Polski?

W nocie metodologicznej znaleźć można zastrzeżenie, że dla części z państw są to dane wstępne, które mogą ulec minimalnym zmianom.

Podobne zastrzeżenia znajdziemy w przypadku ETSC, jednak raport tej instytucji precyzuje, o których państwach jest w tym kontekście mowa. Z punktu widzenia niniejszej analizy istotne jest, że ETSC prezentuje dane wstępne dla wyprzedzającej nas Bułgarii, a także Grecji, będącej w bliskim sąsiedztwie Polski z wynikiem 65 zgonów na 1 mln mieszkańców i 699 zgonów ogółem w całym 2019 r.

Dane dla innych krajów będących blisko Polski – Chorwacji (73 zgony na 1 mln mieszkańców), Łotwy (69) czy Litwy (66) są ostateczne, dlatego nie bierzemy ich pod uwagę.

Grecki urząd statystyczny publikuje dane dotyczące ofiar wypadków drogowych w comiesięcznych meldunkach. W raportach za poszczególne miesiące 2020 r. znaleźć możemy jednak także dane w ujęciu rocznym za cały 2019. Zgodnie z opisem metodologicznym, liczby te bazują na sprawozdaniach składanych przez lokalne jednostki policji.

• W raporcie podsumowującym ofiary wypadków drogowych w okresie styczeń-luty, liczba zgonów w 2019 r. wynosiła 696
• W kolejnym raporcie za okres styczeń-marzec, liczba zgonów w 2019 r. wynosiła 690
• W raporcie za okres styczeń-kwiecień, liczba zgonów w 2019 r. wynosiła 693.

Widzimy więc, że pod wpływem aktualizacji danych, łączna liczba zgonów na greckich drogach w 2019 r. minimalnie się zmienia z miesiąca na miesiąc. Różnice te nie wpływają jednak w sposób znaczący na ogólny obraz sytuacji i nie sprawią, że przy publikacji ostatecznych danych Grecja może przeskoczyć w rankingu Polskę. Aby osiągnąć poziom Polski – 77 zgonów w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców, licząca 10,72 mln osób Grecja musiałaby odnotować w 2019 r. łącznie 826 zgonów na drogach, czyli o ponad 120 więcej, niż wynoszą obecne dane. Z kolei 7-milionowa Bułgaria, aby zniżyć się do poziomu Polski, musiałaby odnotować jedynie 539 zgonów w ciągu całego 2019 r., w sytuacji, kiedy obecne dane mówią o 628 zgonach (niemal sto więcej).

Analiza szacunkowych danych naszych najbliższych sąsiadów w rankingu wskazuje więc, że trzecia pozycja Polski w Unii pod względem liczby zgonów w wypadkach drogowych w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców pozostaje niezagrożona. Minimalne różnice w ostatecznej liczbie zgonów, jakie mogą mieć miejsce w momencie publikacji ostatecznych danych, nie wpłyną w sposób znaczący na ten wskaźnik.

Podsumowując, wypowiedź Pauliny Matysiak uznajemy za prawdziwą, ponieważ w przeliczeniu na liczbę mieszkańców, tylko w Rumunii i Bułgarii liczba zgonów spowodowanych wypadkami drogowymi jest wyższa niż w Polsce.

POPRZEDNIA WERSJA:

Wypowiedź Pauliny Matysiak oceniamy jako fałsz, ponieważ najnowsze dane (2018 rok) pokazują, że – w przeliczeniu na liczbę mieszkańców – nie tylko w Bułgarii i Rumunii, ale także w Chorwacji i na Łotwie liczba zgonów spowodowanych wypadkami drogowymi jest wyższa niż w Polsce.

W czasie posiedzenia Sejmu 22 lipca 2020 roku obradowano nad projektem ustawy o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw. Posłanka Paulina Matysiak zwróciła uwagę, że poza reformami, które mają być wprowadzone wraz z ustawą, konieczna jest także zmiana pewnych przepisów ruchu drogowego oraz zaostrzenie kar za ich przekroczenie, co ma zwiększyć bezpieczeństwo na drogach. Podała jednocześnie, że w wypadkach drogowych więcej osób niż w Polsce ginie jedynie w Bułgarii i Rumunii.

W którym kraju ginie najwięcej osób w wypadkach drogowych?

Statystyki przywołane przez posłankę udostępniane są przez Europejski Urząd Statystyczny. Dla oceny prawdziwości wypowiedzi posłużymy się wskaźnikiem liczby zgonów w wypadkach drogowych w przeliczeniu na 1 milion mieszkańców w 2018 roku (dane najnowsze). Obrazuje je poniższa infografika.

Źródło: Eurostat

Najwyższy wskaźnik odnotowano w Rumunii – 95,6. Drugie miejsce zajęła Bułgaria – 86,5. Kolejna na liście jest Litwa – 86,2, jednak dla tego kraju dane na infografice są starsze (2015 rok) i od tego czasu wskaźnik spadł do 61,6 w 2018 roku (obliczony poprzez podzielenie liczby zgonów na drogach w 2018 roku (173) przez populację Litwy w 2018 roku (2 808 901) i pomnożenie przez 1 000 000, ponieważ obliczamy zgony w przeliczeniu na milion mieszkańców). Na Łotwie wskaźnik w 2018 roku wyniósł 76,5, a w Chorwacji – 77,2.

Ze względu na to, że na infografice dla Polski zostały podane dane z 2017 roku, wskaźnik obliczony zostanie analogicznie jak w przypadku Litwy. W 2018 roku na drogach w wyniku wypadków zginęły 2 862 osoby. Wskaźnik wyniósł zatem 75,4 (populacja Polski wyniosła 1 stycznia 2018 roku 37 976 687 osób), a to oznacza, że wzrósł nieco w stosunku do roku 2017. Najniższy wskaźnik zgonów spowodowanych wypadkami drogowymi odnotowano w Norwegii – 20,4. Liczba zgonów w 2018 roku wyniosła tam 108, a populacja – 5 295 619.

Należy zaznaczyć, że sytuacja wygląda inaczej, jeśli przeanalizuje się liczby bezwzględne, ponieważ w całej Unii Europejskiej w 2018 roku na drogach zginęło 23 339 osób. Najwięcej w państwach przedstawionych poniżej:

• Włochy – 3 334,
• Niemcy – 3 275,
• Francja – 3 246,
• Polska – 2 862,
• Wielka Brytania – 1 839,
• Hiszpania – 1 806.

Podsumowanie

W 2018 roku więcej osób w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców niż w Polsce zginęło na drogach na Łotwie, w Chorwacji, Rumunii i Bułgarii, a nie – jak twierdzi Paulina Matysiak – wyłącznie w Rumunii i Bułgarii. Z tego powodu jej wypowiedź oceniamy jako fałszywą.