Zła sytuacja przedsiębiorców

Podczas posiedzenia Sejmu w dniu 20 października dyskusja dotyczyła cen energii elektrycznej. Posłanka Zofia Czernow z Koalicji Obywatelskiej zwróciła uwagę, że trudna sytuacja małych i średnich przedsiębiorstw nie jest problemem, który pojawił się niedawno. Według posłanki pomoc jest potrzebna od ponad roku, na co dowodem mają być liczby zamkniętych podmiotów działalności gospodarczej oraz spółek w pierwszych trzech kwartałach 2022 roku.

Dane z GUS

Podstawowe informacje o stanie polskich przedsiębiorstw można znaleźć w danych Głównego Urzędu Statystycznego. Opublikowana w październiku „Informacja o podmiotach gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON – wrzesień 2022” dostarcza danych zarówno o osobach fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, jak i spółkach (a także przedsiębiorstwach państwowych i spółdzielniach).

Według tych danych trzy pierwsze kwartały 2022 roku przyniosły wyrejestrowanie 17 136 spółek oraz 149 020 osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.

Rejestr CEIDG

Rejestr Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), jak można przeczytać na stronie biznes.gov.pl, dostarcza informacji o przedsiębiorcach prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą w Polsce oraz będących wspólnikami spółek cywilnych osób fizycznych. Dostęp do danych można uzyskać po zalogowaniu się przez profil zaufany.

Według danych dostępnych w CEIDG przez pierwsze dziewięć miesięcy 2022 roku złożono następującą liczbę wniosków o zakończenie działalności:

• styczeń: 27 361,
• luty: 17 744,
• marzec: 18 082,
• kwiecień: 14 310,
• maj: 14 267,
• czerwiec: 12 601,
• lipiec: 11 834,
• sierpień: 13 773,
• wrzesień: 13 572.

Łącznie trzy kwartały 2022 roku przyniosły 143 544 wnioski o zakończenie działalności.

Dla analogicznych okresów z lat 2020 i 2021, kiedy działalność gospodarcza utrudniona była przez restrykcje pandemiczne, CEIDG raportowało złożenie odpowiednio 102 tys. i 122 tys. wniosków o zakończenie działalności. Porównując to do obecnego roku, widać, że liczba przedsiębiorców chcących zakończyć swoją działalność w 2022 roku jest zauważalnie wyższa. 

Szczególnie dużą liczbę wniosków przyniósł pierwszy kwartał obecnego roku. Analizując dane w ujęciu miesięcznym, można zauważyć tendencję do zwiększania się liczby zamkniętych podmiotów gospodarczych na przełomie roku, w grudniu i styczniu.

Dla działalności gospodarczej rok 2022 okazuje się gorszy niż dwa lata pandemii. Z drugiej jednak strony liczba wniosków złożonych w trzech pierwszych kwartałach roku 2019 była wyższa niż w tych samych okresach w latach 2020 i 2021. Oznacza to, że czas pandemii nie przyczynił się znacząco do zwiększenia liczby zamykanych działalności.

Nie tylko zakończenie działalności

Zanim przedsiębiorca podejmie decyzję o zakończeniu działalności, przepisy określone w ustawach o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy oraz o prawie przedsiębiorcy dają możliwość zawieszenia działalności, z nadzieją na jej wznowienie.

W trzech pierwszych kwartałach 2022 roku liczba wniosków o zawieszenie działalności wyniosła ponad 248 tys. W tym samym okresie 2021 roku złożono 188 tys. takich wniosków, a przed dwoma laty – 200 tys.

W ciągu ostatnich dwóch lat najwięcej wniosków wpłynęło w pierwszym kwartale 2020 roku (95 tys.), a w nim szczególnie wyróżnił się marzec, który przyniósł prawie 49 tys. wniosków o zawieszenie działalności. Przyczyny można szukać w początkach pandemii COVID-19 i surowych restrykcjach.

Co ciekawe, poza 2022 rokiem to rok 2019 odznaczał się największą liczbą zawieszeń działalności (217 tys. w trzech pierwszych kwartałach).

Należy jednak pamiętać, że wobec jednego podmiotu można złożyć kilka wniosków o zawieszenie w ciągu roku, jeżeli działalność była wznawiana.

Założone działalności

Baza CEIDG prezentuje też dane dotyczące wniosków o założenie działalności. W pierwszych kwartałach ostatnich lat składano następującą liczbę wniosków:

• 2019: 243,2 tys.,
• 2020: 199,8 tys.,
• 2021: 223,7 tys.,
• 2022: 236,3 tys.

Choć dane z roku 2022 prezentują się korzystnie na tle dwóch lat największych pandemicznych obostrzeń, trzy pierwsze kwartały przyniosły mniej wniosków o założenie działalności, niż miało to miejsce w roku 2019. 

Firmy zakładane i zamykane – porównanie

Liczbę nowych podmiotów gospodarczych można zestawić z ich zamknięciami. Uwzględnienie liczby zawieszeń i wznowień działalności mogłoby lepiej pokazać dynamikę sytuacji, jednak możliwość wielokrotnego przechodzenia tego procesu przez przedsiębiorcę powoduje, że niektóre podmioty zostałyby policzone wielokrotnie.

Dla uproszczenia, porównując wyłącznie liczbę rozpoczęć i zakończeń działalności, całkowity bilans po trzech kwartałach daje 92 769 nowych działalności gospodarczych. W porównywanych czterech latach jest to wynik najniższy:

• 2019: 118 tys.,
• 2020: 98 tys.,
• 2021: 101 tys.

Szczegółowe obliczenia na podstawie danych z bazy CEIDG znajdziesz tutaj.