Analiza w pigułce

Wielkie deszcze na południu spowodowały powodzie

W weekend 14–15 września 2024 roku nad Polską przeszedł niż genueński, którego efektem były intensywne opady deszczu. W południowej części kraju nastąpiły wzrosty poziomu wód w rzekach, co spowodowało powodzie, o czym mogłaś/mogłeś przeczytać w różnych doniesieniach medialnych (1, 2, 3). 

W obliczu tych wydarzeń rozpoczęła się dyskusja na temat sukcesów i porażek dawnych i obecnych rządów w przeciwdziałaniu powodziom. Były minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak zarzucił obecnej ekipie „dyletanctwo i ignorancję”. Jego zdaniem rząd zbyt późno podjął konieczne działania.

Do zarzutów byłego ministra odniósł się, na platformie X, minister infrastruktury Dariusz Klimczak. Podsumował on, ile kilometrów wałów zbudowano w latach 2008–2015 (za czasów rządów PO-PSL), a ile w latach 2016–2022 (za rządów PiS). Sprawdziliśmy, czy te dane są poprawne.

Jak można dramatyczną sytuację tysięcy ludzi wykorzystywać do robienia hucpy politycznej? Fakty są takie, że w 2008-15 wybudowano w Polsce 1732 km wałów przeciwpowodziowych. Wie @mblaszczak ile w 2016-22? Dokładnie 303 km. Proszę nie siać fejków, kiedy Polska walczy z powodzią‼️ pic.twitter.com/4GZjojGkSK

— Dariusz Klimczak (@DariuszKlimczak) September 14, 2024

Który rząd wybudował więcej wałów przeciwpowodziowych?

Dane dotyczące budowy wałów przeciwpowodziowych zbiera Główny Urząd Statystyczny w Banku Danych Lokalnych. Wynika z nich, że od 1998 roku w Polsce wybudowano łącznie blisko 3,8 tys. km wałów przeciwpowodziowych.

Najwięcej, bo aż 1 731,7 km, wybudowano w latach 2008–2015 za rządów PO-PSL. Liczba ta stanowi 45,7 proc. wszystkich wybudowanych wałów w Polsce od roku 1998. Na drugim miejscu znalazł się rząd Akcji Wyborczej Solidarność, który przez cztery lata wybudował 942,9 km. Podium „zamyka” rząd SLD, który przez cztery lata wybudował 613,8 km.

Pod względem średniej rocznej wygrywa AWS

Nieco inaczej wygląda klasyfikacja, jeśli spojrzymy na dane dotyczące średniej rocznej. Pod tym względem najwięcej wałów przeciwpowodziowych wybudowano za rządu AWS – co roku powstawało ich 236 km.  Przez 8 lat rządów PO średnio co roku budowano 216 km wałów, a podczas 4 lat SLD: 153 km. Z kolei podczas 9-letnich rządów PiS wybudowano średnio 56 km wałów każdego roku.

Wały budowano głównie po powodziach

Warto zauważyć, że najwięcej wałów przeciwpowodziowych powstawało w latach następujących po powodziach. Po wielkiej powodzi z 1997 roku przez pierwsze lata intensywnie budowano zabezpieczenia, jednak w każdym kolejnym roku budowano ich coraz mniej. Odbicie nastąpiło w 2003 roku – po wielkiej powodzi w Czechach.

Za rządów PO również możemy dostrzec kilka gwałtownych skoków spowodowanych intensywnymi powodziami, np. po powodziach w 2007 roku i w 2010 roku.

Wały to nie wszystko. Wzrosły nakłady na gospodarkę wodną

Z najnowszej publikacji GUS o „ekonomicznych aspektach ochrony środowiska” możemy się dowiedzieć, że w latach 2015–2022 nakłady na środki trwałe służące gospodarce wodnej wzrosły. W 2015 roku było to 3,3 mld zł, a w 2022 roku: prawie 4 mld zł (s. 24).

W 2022 roku największe nakłady w gospodarce wodnej poniesiono w województwach: dolnośląskim (16,3 proc. ogółu nakładów), mazowieckim (13,3 proc.) oraz małopolskim (10,2 proc.). Na zbiorniki i stopnie wodne oraz obwałowania przeciwpowodziowe wydano najwięcej w dolnośląskim (516 mln zł) oraz w opolskim (255 mln zł; s. 25–26).