Czym są badania prenatalne?

Przesiewowe badania prenatalne to badania nienarodzonego dziecka, wykonywane w czasie jego życia wewnątrzmacicznego, pozwalające na wykrycie chorób wrodzonych i genetycznych. Ryzyko urodzenia dziecka z wadą wrodzoną wzrasta wraz z wiekiem i dotyczy zwłaszcza kobiet po 35. roku życia. Część z tych wad można zdiagnozować i leczyć jeszcze na etapie ciąży. Służyć temu ma finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia Program Badań Prenatalnych. Aby do niego przystąpić, należy spełnić co najmniej jeden z pięciu warunków:

• wiek kobiety powyżej 35 lat,
• wystąpienie w poprzedniej ciąży aberracji chromosomowej u płodu dziecka,
• stwierdzona u co najmniej jednego z rodziców strukturalna aberracja chromosomowa,
• podejrzenie wystąpienia ryzyka urodzenia dziecka obciążonego chorobą uwarunkowaną monogenetycznie lub wieloczynnikową w czasie trwania ciąży,
• stwierdzenie w badaniu USG i/lub badaniach biochemicznych płodu nieprawidłowości wskazujące na zwiększone ryzyko aberracji chromosomowej bądź wady płodu.

W celu włączenia do programu wymagane jest skierowanie zawierające informacje o wskazaniach do objęcia programem wraz z opisem nieprawidłowości i dołączonymi wynikami badań, wystawione przez lekarza prowadzącego ciążę. Zgodnie z zarządzeniem prezesa NFZ z 7 sierpnia 2018 roku (zał. nr 5) w Polsce refundowane są badania prenatalne w dwóch pierwszych trymestrach ciąży.

Program badań prenatalnych w latach 2015-2019

Dane na temat realizacji programu umieszczane są w corocznych sprawozdaniach Rady Ministrów z wykonywania oraz o skutkach stosowania ustawy z dnia 7 stycznia, 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Najnowsza publikacja obejmuje rok 2018. W celu pozyskania danych za rok ubiegły zwróciliśmy się do Ministerstwa Zdrowia z wnioskiem o dostęp do informacji publicznej na temat wartości świadczeń i liczby pacjentek w ramach programu badań prenatalnych w 2019 roku.

Wartość wykonywanych świadczeń w kolejnych latach wynosiła:

• 2015: 52 621 799 zł,
• 2016: 57 930 410 zł,
• 2017: 66 813 428 zł,
• 2018: 70 022 180 zł,
• 2019: 78 558 910 zł.

Wartość za 2019 rok podana przez Józefę Szczurek-Żelazko jest co prawda nieco niższa niż ta, którą przekazało nam Ministerstwo Zdrowia. Pomyłka mieści się jednak w uznawanym przez nas marginesie błędu. Tego samego nie można natomiast powiedzieć o drugiej części wypowiedzi byłej wiceminister zdrowia. Jak wynika z informacji udzielonej nam przez resort, w ubiegłym roku programem badań prenatalnych objętych zostało 111 730 pacjentek – o przeszło 14 tys. mniej, niż twierdzi Józefa Szczurek-Żelazko.

Dane dotyczące liczby uczestniczek programu badań prenatalnych w latach 2015-2019 analizowaliśmy szczegółowo przy okazji analizy innej wypowiedzi Józefy Szczurek-Żelazko. Wśród matek, które w 2019 roku skorzystały z badań przesiewowych, znalazło się 64 657 kobiet przed 35. rokiem życia i 47 073 po 35. roku życia. W poprzednich latach z programu skorzystało:

• w 2015 roku: 90 695 pacjentek,
• w 2016 roku: 94 552 pacjentki,
• w 2017 roku: 115 210 pacjentek,
• w 2018 roku: 106 360 pacjentek.

Jako że tylko pierwsza część wypowiedzi Józefy Szczurek-Żelazko jest prawdziwa, całość uznajemy za manipulację.