Trwający spór o środki z KPO a kondycja sektora gospodarczego

Polska w dalszym ciągu nie uzyskała środków z Krajowego Planu Odbudowy, unijnego programu wspomagającego państwa europejskie w odbudowie gospodarczej. Gospodarki wielu państw mocno podupadły w wyniku zastoju spowodowanego pandemią COVID-19 oraz konsekwencji ekonomicznych trwającej już ponad rok rosyjskiej agresji zbrojnej na Ukrainę.

Spór rządu z Komisją Europejską dotyczy głównie kwestii konieczności wprowadzenia zmian w Sądzie Najwyższym, w szczególności w Izbie Dyscyplinarnej. Projekt nowelizacji ustawy o SN został przyjęty, jednak w ostatnim czasie prezydent skierował go do Trybunału Konstytucyjnego. Wydłuża to czas oczekiwania na środki unijne, których celem jest napędzenie polskiej gospodarki oraz zapobiegnięcie recesji.

Krzysztof Kwiatkowski stwierdził w Polskim Radiu, że na przeciągającym się oczekiwaniu na środki z KPO tracą Polacy. Senator i były szef Najwyższej Izby Kontroli zwrócił uwagę m.in. na spadającą realną wartość wynagrodzeń. 

Największy spadek realnych wynagrodzeń od lat

9 lutego GUS opublikował komunikat w sprawie realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2022 roku w stosunku do roku poprzedniego. W ogłoszeniu podano, że wartość wskaźnika w zeszłym roku wyniosła 97,9.

Powołując się na dane GUS, Polski Instytut Ekonomiczny twierdzi, że jest to najwyższy spadek zamożności konsumentów od ponad 30 lat.

Przez większą część roku inflacja przewyższała wzrost wynagrodzeń – średni wzrost cen w 2022 r. wyniósł 14,4%, wynagrodzeń 12,1%. Realny wzrost wynagrodzeń spadł o 2,1%. Oznacza to, że zamożność konsumentów spadła najmocniej od 1990 roku. pic.twitter.com/7yjFIs6GXH

— Polski Instytut Ekonomiczny (@PIE_NET_PL) February 9, 2023

Co wyraża wskaźnik realnego przeciętnego wynagrodzenia?

Wskaźnik realnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wyraża stosunek:

• wskaźnika dynamiki przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia nominalnego brutto w danym roku oraz 
• wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych w tym samym roku.

Jest to więc wskaźnik przedstawiający wynagrodzenia skorygowane o inflację.

Nominalny wzrost wynagrodzeń nie zawsze oznacza ich realny wzrost

Wzrost przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń brutto oznacza nominalny wzrost kwoty brutto, jaką średnio otrzymują Polacy za wykonywaną pracę. Jednak takie ujęcie nie uwzględnia chociażby czynnika inflacji. Przeciętne wynagrodzenie brutto może rosnąć, jednocześnie jednak siła nabywcza otrzymywanej pensji może spadać.

Taka sytuacja miała miejsce w 2022 roku. Przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w 2022 roku wyniosło 6346,15 zł, a rok wcześniej – 5662,53 zł. Wzrost rok do roku wyniósł więc 12,07 proc. Przeciętna pensja rosła w każdym kwartale ub. roku, jednak równocześnie realna wartość tej samej pensji w stosunku do roku poprzedniego spadła o 2,1 proc. Z kolei średnioroczny wzrost cen (inflacja) wyniósł 14,4 proc.

Realne wynagrodzenia rosły od 1994 roku

GUS w swoich zasobach dysponuje danymi dotyczącymi przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń realnych od 1989 roku. Na podstawie tych informacji można stwierdzić, że od 1994 roku miał miejsce ciągły wzrost realnych wynagrodzeń. Dynamika wzrostu była zmienna, jednak w każdym z lat wskaźnik przyjmował wartości większe niż 100.

Spadek wynagrodzeń w 2022 roku jest największy od 30 lat

W bazie danych GUS wskaźniki rocznych przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń realnych w latach 1989-1992 odnoszą się do przeciętnych wynagrodzeń „na rękę”. Nie są to zatem dane porównywalne z tymi z kolejnych lat, dla których ujęto wartość pensji brutto. Porównywalne dane pochodzą z ostatnich 30 lat.

Jedyny odnotowany spadek wynagrodzeń w ujęciu realnym w tym okresie miał miejsce w 1993 roku i wyniósł wtedy 0,3 proc. Od roku 1994 do 2021 wskaźnik przyjmował wartości dodatnie, zatem realne wynagrodzenia rosły.