[Aktualizacja 19.01.2024] Z początkiem 2024 roku nazwę oceny „częściowy fałsz” zmieniliśmy na „częściowa prawda”. Z tego powodu nazwę oceny zmieniliśmy także w opublikowanych wcześniej analizach wypowiedzi.

VAT rośnie, a ceny paliw stoją

Wraz z nowym rokiem w Polsce przestały obowiązywać obniżone stawki podatku VAT na paliwa. Tak jak przed lutym 2022 roku cena benzyny jest obciążona stawką podatku VAT w wysokości 23 proc. W ramach rządowej Tarczy Antyinflacyjnej było to 8 proc.

Ceny paliw były jednym z tematów debaty w programie „6. Dzień Tygodnia w Radiu Zet”. Prowadzący zauważył, że choć ceny paliw na rynku europejskim w połowie listopada zaczęły spadać, Orlen nie zmniejszył cen paliw na stacjach. Jednocześnie – pomimo powrotu starej stawki VAT w styczniu br. – ceny na stacjach nie wzrosły. Oznacza to, że w grudniu Orlen musiał dodawać do ceny stosunkowo wysoką marżę, a od 1 stycznia 2023 ją obniżył.

Poseł PiS Jarosław Sellin bronił Orlenu, twierdząc, że spółka połowę swoich zysków czerpie z działalności zagranicznej, a jedynie 4 proc. – ze sprzedaży na stacjach w kraju. Utrzymanie wysokich cen paliw nie przynosiłoby zatem Orlenowi stosunkowo wysokich zysków. Wysoka marża z grudnia, zdaniem posła, miała na celu jedynie utrzymanie stabilności cen.

Przychody (a nie zyski) z zagranicy

Jarosław Sellin prawdopodobnie korzystał z danych podanych przez Orlen w komunikacie z listopada 2022 roku. Koncern przedstawił w nim podsumowanie wyników finansowych za III kwartał. W dniu publikacji tego tekstu (20.01.) sprawozdanie za IV kwartał i za cały 2022 rok nie było jeszcze dostępne.

Po II kwartale 2022 roku Orlen również raportował, że „blisko połowa przychodów koncernu wygenerowana została na sprzedaży za granicą”. We wcześniejszych komunikatach, jak i w sprawozdaniach finansowych spółka nie dzieliła źródeł przychodów i zysków na krajowe i zagraniczne.

Polskie stacje to stosunkowo niewielka część zysków

Jak Orlen informował, w III kwartale 2022 roku „Sprzedaż na stacjach ORLEN w Polsce odpowiadała za 4% zysku operacyjnego EBITDA LIFO Grupy”. Zysk raportowany metodą EBITDA LIFO oznacza zysk przed odliczeniem odsetek, podatków i amortyzacji, za to z doliczoną wyceną zapasów. Skoro wyniósł on w owym kwartale 11,7 mld zł, to na polskich stacjach Orlen zarobił ok. 468 mln zł.

W poprzednich okresach zysk z polskich stacji był stosunkowo wyższy. W II kwartale stanowił 8 proc. całkowitego zysku, czyli ok. 424 mln zł. W I kwartale – 10 proc., czyli ok. 280 mln zł. W całym roku 2021 było to 13 proc., czyli 1,846 mld zł (średnio 461,5 mln zł na kwartał).

W sprawozdaniach finansowych spółka nie wyróżniała polskich stacji wśród źródeł zysków i wliczała je w całkowity zysk ze sprzedaży detalicznej.

Główna teza Sellina jest zgodna z prawdą

Poseł Sellin starał się udowodnić, że Orlenowi nie opłaca się manipulować cenami paliw na polskich stacjach, skoro nie stanowią one bardzo znaczącego źródła dochodu koncernu. W analizie tej wypowiedzi można zauważyć kilka problematycznych kwestii. Polityk:

• odnosił się do sytuacji z końca 2022 roku, jednakże dane za IV kwartał 2022 roku nie są dostępne, dlatego bazował na danych za III kwartał 2022 roku,
• pomylił przychód koncernu z zyskiem, mimo że koncern nie dzieli w swoich sprawozdaniach zysku z kraju i zagranicy.

Dostępne dane pozwalają stwierdzić, że Jarosław Sellin korzystał z najbardziej aktualnych danych. Komunikaty z poprzednich kwartałów i lat potwierdzają jego tezę o nikłym wpływie polskich stacji na całkowite zyski Orlenu. Dlatego – pomimo opisanych powyżej nieścisłości – uznajemy prawdziwość postawionej tezy i oceniamy wypowiedź polityka za częściową prawdę.