Edukacja 
Ekologia 
Klimat 
Energetyka 
Fact-checking 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
4 min czytania
Wypowiedzi
Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
4 min czytania
Jak w ostatnich latach kształtowała się stopa zastąpienia?
Jak w ostatnich latach kształtowała się stopa zastąpienia?
Szanowni państwo, stopa zastąpienia, czyli relacja przeciętnej emerytury do przeciętnego wynagrodzenia jeszcze w roku 2014 wynosiła 52,5%, a na koniec 2020 r. spadła do 42,4%.
Manipulacja
Wypowiedź uznajemy za manipulację, gdy zawiera ona informacje wprowadzające w błąd lub naginające/przeinaczające fakty, w szczególności poprzez:
- pominięcie ważnego kontekstu,
- wykorzystywanie poprawnych danych do przedstawienia fałszywych wniosków,
- wybiórcze wykorzystanie danych pasujących do tezy (cherry picking),
- używanie danych nieporównywalnych w celu uzyskania efektu podobieństwa lub kontrastu,
- wyolbrzymienie swoich dokonań lub umniejszenie roli adwersarza,
- pozamerytoryczne sposoby argumentowania.
Manipulacja
Wypowiedź uznajemy za manipulację, gdy zawiera ona informacje wprowadzające w błąd lub naginające/przeinaczające fakty, w szczególności poprzez:
- pominięcie ważnego kontekstu,
- wykorzystywanie poprawnych danych do przedstawienia fałszywych wniosków,
- wybiórcze wykorzystanie danych pasujących do tezy (cherry picking),
- używanie danych nieporównywalnych w celu uzyskania efektu podobieństwa lub kontrastu,
- wyolbrzymienie swoich dokonań lub umniejszenie roli adwersarza,
- pozamerytoryczne sposoby argumentowania.
- Stopa zastąpienia to wskaźnik procentowy ukazujący stosunek między średnim wynagrodzeniem otrzymywanym za czas pracy zarobkowej a przeciętną emeryturą, jaką pracownicy otrzymają po osiągnięciu wieku emerytalnego.
- W 2014 roku stopa zastąpienia wyniosła w Polsce 52,5 proc.
- Michał Szczerba powołuje się na ekspertyzę Instytutu Emerytalnego z lutego 2021 roku, w której oceniono stopę zastąpienia w 2020 roku na 42,4 proc. Wówczas nie były jeszcze znane dane Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wysokości przeciętnej emerytury w 2020 roku.
- Na podstawie najnowszego opracowania ZUS jesteśmy w stanie obliczyć aktualną stopę zastąpienia, która wynosi 46,2 proc. Jako że Michał Szczerba podał jedynie częściowo poprawne informacje, a także przywołał nieaktualne szacunki, jego wypowiedź oceniamy jako manipulację.
Kontekst wypowiedzi
Podczas 33. posiedzenia Sejmu, które miało miejsce 24 czerwca 2021 roku, poseł Koalicji Europejskiej Michał Szczerba poruszył temat problemów polskiej demografii. Odniósł się m.in. do spadającego współczynnika dzietności, który analizowaliśmy niedawno w jednej z naszych publikacji. Według posła konsekwencją tego zjawiska mają być „głodowe emerytury”, z którymi Polacy będą się mierzyć w przyszłości. Na potwierdzenie Michał Szczerba przywołał dane dotyczące spadającej w ostatnich latach stopy zastąpienia.
Stopa zastąpienia – co oznacza i ile wynosi?
Stopa zastąpienia to procentowy wskaźnik ukazujący stosunek między średnim wynagrodzeniem a przeciętną nowo przyznawaną emeryturą. Aby móc obliczyć wartość tego wskaźnika, należy przeciętną wysokość nowo przyznanej emerytury podzielić przez wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w grudniu danego roku.
Stopę zastąpienia oblicza się według następującego wzoru: ? = ?÷?×???%
gdzie:
R – stopa zastąpienia
a – wysokość nowo przyznanej emerytury
b – przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku, w IV kwartale danego roku
Uzyskany w ten sposób wskaźnik ma charakter porównywalny i może być przedstawiany jako wartość odnosząca się do danego miesiąca lub roku. Wskaźnik może być też prezentowany w formie jednostkowej (gdy wartość obliczana jest dla jednej osoby) lub też dla całej populacji.
Wartości podane przez Michała Szczerbę pokrywają się z danymi z ekspertyzy Instytutu Emerytalnego „Stopa zastąpienia – czy Polska spełnia standardy Międzynarodowej Organizacji Pracy?” z lutego 2021 roku.
Źródło: Instytut Emerytalny
Wzięte pod uwagę w analizie Instytutu Emerytalnego wartości dla zmiennej „Wysokość nowo przyznanej emerytury (a)” pochodzą z opracowań „Emerytury i renty przyznane w danym roku”, autorstwa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Natomiast wartości dla zmiennej „Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku, w IV kwartale danego roku (b)” pochodzą z Obwieszczeń Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku, w IV kwartale (wydanych w związku z art. 5 pkt 31 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).
W interesujących nas latach przeciętne miesięczne wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw wynosiły:
- w roku 2014: 4 139,42 zł,
- w roku 2019: 5 368,01 zł,
- w roku 2020: 5 656,51 zł.
Zgodnie z danymi ZUS w 2014 roku przeciętna wysokość emerytury wyniosła 2 174,63 zł, natomiast w 2019 roku wzrosła do 2 338,38 zł.
W maju ZUS opublikował najnowsze dane o przeciętnej wysokości emerytury w 2020 roku. Jej wysokość wyniosła 2 615,87 zł. Oznacza to, że stopa zastąpienia w 2020 roku była równa 46,2 proc. – najwięcej od 2016 roku.
W ekspertyzie Instytutu Emerytalnego przeciętna wysokość nowo przyznanej emerytury w 2020 roku została oszacowana na 2 400,00 zł, a stopa zastąpienia – na 42,4 proc.
Stopa zastąpienia a standardy Międzynarodowej Organizacji Pracy
Zasady i warunki, jakie powinien spełniać system emerytalny, określa przyjęta w 1952 roku Konwencja Nr 102 Międzynarodowej Organizacji Pracy, podpisana przez Polskę w 2003 roku. Jednym ze wskaźników funkcjonowania systemu emerytalnego jest właśnie stopa zastąpienia, której minimalna wartość została określona na poziomie 40 proc. W przypadku spadku wartości wskaźnika poniżej tej wartości mamy do czynienia z pogorszeniem się adekwatności systemu.
Na koniec 2020 roku przyznawane w Polsce świadczenia emerytalne spełniały jednak kryterium minimalnej wartości stopy zastąpienia, notując wyraźną tendencję wzrostową w stosunku do kilku ostatnich lat, choć nadal – jak słusznie zauważył Michał Szczerba – jej poziom był niższy niż w 2014 roku.
Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci
Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej
Sprawdź!
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
