Kontekst wypowiedzi

Trwający obecnie strajk medyków stał się w ostatnich dniach jednym z ważniejszych tematów medialnych. Warto zaznaczyć, że już w sierpniu tego roku Naczelna Izba Lekarska (NIL) powołała Ogólnopolski Komitet Protestacyjno-Strajkowy jednoczący organizacje reprezentujące środowisko medyczne. Strajkują zarówno lekarze, pielęgniarki, jak i ratownicy medyczni. Komitet Protestacyjny Ratowników Medycznych ogłosił, że ratownicy dołączą 11 września do ogólnopolskiego protestu pracowników ochrony zdrowia.

Stan ochrony zdrowia oraz protest medyków należały do przewodnich tematów programu „Kawa na ławę” 12 września. W programie wzięli udział: Bartłomiej Sienkiewicz (Platforma Obywatelska), Adam Bielan (Partia Republikańska), prof. Andrzej Zybertowicz, Artur Dziambor (Konfederacja), Robert Biedroń (Nowa Lewica) i Urszula Pasławska (Polskie Stronnictwo Ludowe). Adam Bielan żartobliwie przypomniał wypowiedź Tomasza Grodzkiego, który na wydarzeniu Campus Polska zaproponował zredukowanie liczby szpitali w Polsce o 90 proc. Wypowiedź marszałka Senatu na ten temat weryfikowaliśmy w jednej z naszych analiz. Polityk Partii Republikańskiej przypomniał, że za rządów Zjednoczonej Prawicy sytuacja w służbie zdrowia wygląda o wiele lepiej niż za koalicji PO-PSL, a finansowanie służby ratownictwa medycznego wzrosło o ponad 30 proc.

Warto zaznaczyć, że zweryfikowaliśmy już dwie wypowiedzi Adama Bielana z tego programu – pierwszą dotyczącą nakładów na służbę zdrowia oraz drugą na temat liczby studentów medycyny za rządów PiS.

Finansowanie służby ratownictwa medycznego

Ratownicy medyczni w ambulansach oraz inne służby pełniące funkcję służby ratownictwa medycznego są w Polsce finansowani z budżetu państwa. Chcąc znaleźć informacje na temat wysokości funduszy przeznaczanych na te zadania, powinniśmy sięgnąć do ustaw budżetowych oraz sprawozdań z wykonania budżetu państwowego. Ratownictwo medyczne jest finansowane w oddzielnych zadaniach państwa niż służba zdrowia.

Ostatnim rokiem rządów koalicji Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego był rok 2015. W archiwum Ministerstwa Finansów znajdziemy sprawozdanie z wykonania budżetu za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2015 roku. W omówieniu tego dokumentu znajdziemy informację, że ratownictwo medyczne jest finansowane w ramach dotacji na finansowanie ustawowo określonych zadań bieżących realizowanych przez pozostałe jednostki sektora finansów publicznych.

Jak wynika ze sprawozdania rocznego za 2020 rok, budżet przewiduje już nie tylko finansowanie samej służby ratowniczej, ale również np. Systemu Wspomagania Dowodzenia Państwowego Ratownictwa Medycznego.

Według założeń przyjętych w ustawie budżetowej w 2021 roku na ratownictwo medyczne ma zostać wydane ok. 2,74 mld zł, czyli więcej niż w 2020 roku. Jednakże dopiero po zamknięciu roku będziemy mogli zweryfikować realizację tych planów. W ustawie na ten rok znajdziemy m.in. takie zadania jak: „Program zapobieżenia negatywnym skutkom deficytu pilotów w Śmigłowcowej Służbie Ratownictwa Medycznego (HEMS) oraz modernizacji samolotowego zespołu transportowego w Lotniczym Pogotowiu Ratunkowym w Warszawie”, a także „Program wymiany 48 silników i 19 przekładni głównych w latach 2021–2025 w śmigłowcach Śmigłowcowej Służby Ratownictwa Medycznego (HEMS) w Lotniczym Pogotowiu Ratunkowym”. Prognozowana skonsolidowana kwota wydatków na ratownictwo medyczne w latach 2021–2023 wynosi 8,12 mld zł.

Skonsolidowana kwota wydatków na zdrowie w 2021 roku to 18,61 mld zł. Największa część tych środków (10,2 mld zł) zostanie przeznaczona na system opieki zdrowotnej i dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej.

Źródło: Sejm

Sytuacja w służbach ratowniczych

Główny Urząd Statystyczny publikuje co roku raport zatytułowany „Pomoc doraźna i ratownictwo medyczne”, dzięki któremu możemy prześledzić sytuację oraz zmiany w służbach ratownictwa medycznego w ostatnich latach.

W roku 2015 funkcjonowały w Polsce 1 722 jednostki systemu ratownictwa medycznego, z czego 1 486 stanowiły zespoły ratownictwa medycznego, 219 to szpitalne oddziały ratunkowe, a 17 to Zespoły Lotniczego Pogotowia Ratunkowego. Natomiast w 2020 roku w Systemie Państwowego Ratownictwa Medycznego działało 1 841 jednostek, wśród których znalazło się 1 581 zespołów ratownictwa medycznego, 239 szpitalnych oddziałów ratunkowych i 21 lotniczych zespołów ratownictwa medycznego. Z systemem współpracowały również 154 izby przyjęć, 17 centrów urazowych oraz 11 centrów urazowych dla dzieci.

GUS zaczął tworzyć opracowania na temat ratownictwa medycznego dopiero w 2016 roku, więc niestety nie dysponujemy zbyt wieloma statystykami z ostatniego roku rządów PO-PSL. Możemy jedynie zobaczyć, jakie zmiany zaszły na tym polu od początku rządów PiS.

W 2016 roku zanotowano łącznie 3,1 mln wyjazdów/wylotów zespołów ratownictwa medycznego na miejsce zdarzenia, z czego w blisko 70 proc. przypadków stanowiły akcje pomocy w domu pacjenta. W 2015 roku takich wyjazdów/wylotów było o 3,5 tys. mniej. W 2020 roku podjęto 2,8 mln czynności ratunkowych, które w 77,9 proc. przypadków dotyczyły pomocy w domach pacjentów.

W pierwszym roku rządów PiS zespoły ratownictwa medycznego udzieliły pomocy blisko 3,2 mln osób, natomiast w raporcie za rok 2020 wskazano, że pomoc udzielona została 2,8 mln Polaków.

Zmieniła się również struktura zatrudnienia w służbach ratowniczych. W 2016 roku w zespołach ratownictwa medycznego pracowało łącznie 21,6 tys. osób, wśród których ratownicy medyczni stanowili 64,7 proc. Natomiast w 2020 roku liczba ta zmniejszyła się do 13 tys. osób, z których większość (84,6 proc.) stanowili ratownicy. Duży spadek liczby lekarzy w zespołach nastąpił pomiędzy 2016 a 2017 rokiem, co pozwala podejrzewać, że wprowadzona została zmiana sposobu zliczania tych pracowników służby zdrowia przypisanych do zespołów.