Kontekst wypowiedzi

Sejm 1 października przyjął nowelizację ustawy o podatku od osób fizycznych, która jest częścią programu Polski Ład. Jedna z uchwalonych zmian dotyczy ulgi dla tzw. klasy średniej, za którą uznaje się osoby mające roczny przychód od 68 412 zł do 133 692 zł brutto.

W nieco odmiennej sytuacji pozostają przedsiębiorcy, którzy także zostali objęci wspomnianymi widełkami. Problemem jednak jest zapis mówiący, że w przypadku przedsiębiorców opodatkowany jest przychód pomniejszony o koszty prowadzenia działalności. Sama ustawa PIT nie mówi nic o „kosztach prowadzenia działalności”, a jedynie o „kosztach uzyskania przychodu”, co zdaniem prawników nie jest tożsame. Nowa poprawka przewiduje również, że ulga obejmie przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, którzy zarobią w miesiącu nie więcej niż 13 tys. zł brutto.

PIT – zmiany na przestrzeni lat

Po roku 1989 rozpoczął się proces transformacji gospodarczej, zainicjowany przez ministra finansów Leszka Balcerowicza. W pierwszej kolejności przyjęto ustawę o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania, ujednolicającą zasady płacenia podatków. Następnie w roku 1991 przyjęto ustawę o podatku od osób fizycznych. Wówczas obowiązywały trzy progi podatkowe: 20, 30 i 40 proc, które były zależne od zarobków (określał to art. 27). W ciągu kolejnych kilku lat wprowadzano kolejne zmiany dotyczące stawek samego podatku lub kwot obejmujących jeden z trzech progów podatkowych. Ponadto w roku 1996 zniesiono popiwek, czyli podatek od ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń. Z kolei od 2003 roku można przekazać 1 proc. podatku na organizację pożytku publicznego.

Jeżeli zmiany proponowane przez PiS w ramach Polskiego Ładu zostaną finalnie uchwalone, będzie to oznaczać podniesienie drugiego progu podatkowego ze wspomnianych 85 tys. zł do 130 tys. zł. W tym miejscu należy podkreślić, że nie jest to pierwsza zmiana przy PIT dokonywana przez obecną władzę. Od 1 sierpnia 2019 roku osoby poniżej 26. roku życia nie płacą podatku (jeżeli zarobiły mniej niż 85 528 zł), a od 1 października 2019 roku obniżono stawkę podatku w pierwszym progu podatkowym z 18 do 17 proc.

Ile osób wpada w drugi próg podatkowy?

W 2009 roku na drugi próg podatkowy „łapało się” 387 tys. osób, co stanowiło ledwie 1,59 proc. płatników PIT. Innymi słowy, blisko 99 na 100 osób wpadło w pierwszy próg podatkowy. W kolejnych latach liczba osób zarabiających rocznie powyżej 85 258 zł systematycznie wzrastała:

• rok 2010: 463,5 tys. (1,89 proc),
• rok 2011: 521,6 tys. (2,14 proc.),
• rok 2012: 554,3 tys. (2,31 proc.),
• rok 2013: 601,6 tys. (2,47 proc.),
• rok 2014: 657,7 tys. (2,7 proc.),
• rok 2015: 710,4 tys. (2,89 proc.),
• rok 2016: 753,4 tys. (3,04 proc.),
• rok 2017: 863,6 tys. (3,46 proc.),
• rok 2018: 1,04 mln (4,06 proc.),
• rok 2019: 1,23 mln (4,84 proc.).

Najnowsze dane zostały opublikowane w 2021 roku i opisują sytuację podatkową sprzed 2 lat. Artur Dziambor mówiąc o 1,5 mln osób, być może sugerował się artykułem, który pojawił się na portalu money.pl. Napisano w nim, że szacunkowa liczba osób, która przekroczyła drugi próg podatkowy, może wynieść w roku 2020 – 1,5 mln. W artykule nie podano jednak źródła informacji. Jeżeli informacja ta jest prawdziwa, oznaczałoby to, że w ubiegłym roku co 20 podatnik byłby w drugim progu podatkowym. Nie dysponujemy jeszcze danymi Ministerstwa Finansów, które pozwoliłyby nam zweryfikować tę tezę. Na tej podstawie oceniamy wypowiedź jako nieweryfikowalną.

Artykuł powstał w ramach projektu „Fakty w debacie publicznej”, realizowanego z dotacji programu „Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy”, finansowanego z Funduszy EOG.