Kontekst wypowiedzi

W połowie lipca ubiegłego roku w rozmowie z Polską Agencją Prasową (PAP) minister Warchoł zapowiedział nowy projekt nowelizacji Kodeksu karnego, który będzie przewidywał zaostrzenie kar za niektóre przestępstwa. Była to reakcja na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, który uznał, że w przypadku wcześniejszej próby nowelizacji doszło do naruszenia procedury legislacyjnej. Na początku września br. Marcin Warchoł w wywiadzie dla Dziennika Gazety Prawnej ponownie zapowiedział, że nowelizacja będzie zaostrzać kary za najbardziej brutalne przestępstwa. Finalnie projekt został przedłożony 16 września do Rządowego Centrum Legislacji i obecnie znajduje się w fazie opiniowania.

Inicjatywa zakłada m.in. wprowadzenie możliwości nałożenia kary pozbawienia wolności do 30 lat czy zwiększenie wymiaru kary pozbawienia wolności za nieumyślne spowodowanie śmierci człowieka do 8 lat (obecnie górna granica wynosi 5 lat).

Oprócz tego nowelizacja przewiduje wprowadzenie nowych typów kwalifikacyjnych w przypadku przestępstwa zgwałcenia oraz reguluje kwestie przepadku samochodu, którym dokonano przestępstwa w ruchu drogowym.

Co mówią przepisy?

Zgodnie z aktualnymi przepisami za narażenie na zakażenie wirusem HIV grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. W przypadku pozostałych chorób wenerycznych lub zakaźnych kara waha się od 3 miesięcy do 5 lat. Zapisy te znajdziemy w poniższym artykule:

Ministerstwo w nowym projekcie nowelizacji ustawy proponuje, aby ujednolić przepisy dotyczące wirusa HIV, jak i pozostałych chorób zakaźnych oraz wenerycznych. Kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat na podstawie art. 161 miałaby od teraz dotyczyć wszystkich chorób.

Różnica między zakażeniem a narażeniem na zakażenie

Marcin Warchoł z pewnością odwoływał się do art. 161, jednakże w zamieszczonym tweecie popełnił błąd merytoryczny. Przytoczony przepis dotyczy bowiem narażenia na zakażenie, a nie samego zakażenia. Należy przez to rozumieć, że osoba może zostać pociągnięta do odpowiedzialności karnej w sytuacji, gdy nie doszło do zakażenia, lecz swoim zachowaniem sprawiała niebezpieczeństwo dla zdrowia drugiej osoby.

Wcale nie musi dojść do zakażenia drugiej osoby, aby można było pociągnąć kogoś do odpowiedzialności na podstawie art. 161. Natomiast w przypadku umyślnego zakażenia kogoś ciężką chorobą osoba może odpowiadać na podstawie innych przepisów. W sytuacji, gdy dojdzie do zakażenia, które będzie odbijać się na zdrowiu pokrzywdzonego, właściwy jest już art. 156 § 1 pkt 2. Jak czytamy w Kodeksie Karnym:

Co więcej, jeżeli w wyniku czynu, który reguluje § 1, dojdzie do śmierci człowieka, wówczas sprawa podlega karze pozbawienia wolności od lat 5, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

Zeszłoroczna nowelizacja Kodeksu karnego

W zeszłym roku sejm uchwalił nowelizację ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Wśród nich znalazł się Kodeks karny i cytowany już art. 161.

Co ciekawe, jak zauważył blog Dogmat Karnisty, Marcin Warchoł głosował wówczas za zaostrzeniem kary w przypadku wirusa HIV do 8 lat, jednocześnie zgadzając się na karanie w przypadku innych chorób zakaźnych bądź wenerycznych (np. COVID-19) do lat 5. Przed nowelizacją Kodeksu przepis mówił o karze grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku. Tym samym sam Warchoł poparł rozróżnienie przepisów, które zostały przez ministra w tweecie określone jako „niesprawiedliwe i nieracjonalne”. Głos „za” oddał także minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro.

Artykuł powstał w ramach projektu „Fakty w debacie publicznej”, realizowanego z dotacji programu „Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy”, finansowanego z Funduszy EOG.