Barbara Nowak o zmniejszeniu liczby godzin lekcji religii w szkołach

Barbara Nowacka została powołana na stanowisko ministra edukacji w rządzie Donalda Tuska. Jedną z pierwszych zapowiadanych zmian przez ministrę jest zmniejszenie liczby godzin lekcyjnych religii z dwóch do jednej. Nowacka nie wyklucza jednak możliwości, żeby lekcji religii było więcej niż jedna godzina. „Jeżeli będzie decyzja samorządu, rodziców, że chcieliby tych godzin więcej, będzie to ich decyzja, w tym decyzja finansowa” – powiedziała.

Barbara Nowak – niedawno odwołana małopolska kurator oświaty –  w połowie grudnia gościła na antenie Radia Maryja, gdzie wypowiadała się m.in. na temat planowanych zmian w zakresie liczby godzin religii. Była już kurator sprzeciwia się planom Nowackiej (czas nagrania: 8:15).

Z wypowiedzi Barbary Nowak wynikało, że zmiany proponowane przez nową ministrę edukacji są „bzdurami”, ze względu na kluczową rolę obowiązującego konkordatu, czyli umowy międzynarodowej regulującej stosunki Stolicy Apostolskiej z Polską. W dalszej części wypowiedzi  była kurator oznajmia, że rozporządzenia ministra edukacji są jedynie wykonawcze, a w przypadku liczby godzin religii decyzję podejmuje biskup.

O liczbie lekcji religii nie decyduje konkordat

Konkordat nie precyzuje, ile godzin lekcji religii powinno odbywać się w szkołach. Zgodnie z jego treścią szkoły publiczne organizują naukę religii w ramach planu zajęć (art. 12 ust. 1). W art. 19 ust. 2 ustawy o stosunku państwa do Kościoła katolickiego uznano, że nauczanie religii uczniów szkół publicznych może odbywać się w szkołach na zasadach określonych w odrębnej ustawie.

Chodzi  o ustawę o systemie oświaty, w której również nie określono wymiaru nauczania religii. Zgodnie z art. 12 ust. 2 tej ustawy minister właściwy do spraw oświaty i wychowania w porozumieniu z władzami kościołów i związków wyznaniowych określa warunki organizacji nauki religii w drodze rozporządzenia.

Rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach nauka religii odbywa się w wymiarze dwóch godzin tygodniowo (par. 8). Liczba tych godzin może być mniejsza, jeśli zgodę wyrazi na to biskup diecezjalny. O zmniejszenie liczby godzin może wystąpić szkoła lub przedstawiciele władzy samorządowej, jak miało to miejsce w przypadku Krakowa.

Minister może zmniejszyć liczbę godzin religii

Zgoda biskupa jest wymagana w obecnym w stanie prawnym, w którym podmiot na poziomie lokalnym wnioskuje o zmniejszenie liczby godzin: z obowiązkowych dwóch godzin do jednej godziny.  W Polsce funkcjonuje 14 archidiecezji i 27 diecezji. Zgoda biskupa diecezjalnego dotyczy zmiany na poziomie lokalnym. 

W rozmowie z Onetem wytłumaczył to dr hab. Paweł Borecki z Katedry Prawa Wyznaniowego Uniwersytetu Warszawskiego: „Zmieniając rozporządzenie MEN z 1992 roku, można np. zmniejszyć liczbę godzin religii z dwóch do jednej godziny tygodniowo. Można także wprowadzić zasadę, że te lekcje będą na początku lub na końcu dnia szkolnego, ale można także przywrócić to, co już było, czyli osobne świadectwo dla religii lub etyki oraz osobne świadectwo dla przedmiotów świeckich”.

Jednocześnie, zgodnie z ustawą o systemie oświaty (art. 12 ust. 2), taka zmiana musi nastąpić w porozumieniu z władzami kościołów i związków wyznaniowych. Bp Artur Miziński, sekretarz Konferencji Episkopatu Polski, w komentarzu do propozycji ministry Nowackiej zaznaczył, że wszelkie prace nad tymi zmianami powinny być prowadzone przede wszystkim w dialogu z Kościołem.

Organizacja lekcji religii. Kto wnioskuje?

Według wspomnianego rozporządzenia lekcje religii organizowane są na wniosek rodziców (par. 1). W przypadku szkół ponadpodstawowych lekcje religii są organizowane na wniosek rodziców lub uczniów, pod warunkiem że ci osiągnęli pełnoletniość. Wniosek musi zostać złożony w formie pisemnego oświadczenia.

Przedszkola i szkoły mają obowiązek zorganizowania lekcji religii, jeśli grupa wyrażająca chęć uczestnictwa jest nie mniejsza niż 7 osób (par. 2). W przypadku, w którym oddział lub klasa jest mniejsza, lekcje religii powinny zostać zorganizowane w grupie międzyoddziałowej lub międzyklasowej.