Nowy sprzęt w polskiej armii

19 października Mariusz Błaszczak zatwierdził umowę na dostarczenie Wojsku Polskiemu 288 południokoreańskich wyrzutni K239 Chunmoo. Tego samego dnia minister obrony gościł w programie „Gość Wiadomości”, w którym poinformował, że pierwsze egzemplarze tej broni trafią już w przyszłym roku do 18. Dywizji Zmechanizowanej, broniącej wschodniej granicy Polski.

Nie obyło się też bez krytyki poprzedniej ekipy rządzącej. Błaszczak przypomniał m.in., że koalicja PO-PSL zlikwidowała kilka jednostek Wojska Polskiego. Jeśli chcesz wiedzieć więcej na ten temat, przeczytaj naszą poprzednią analizę.

Minister porównał też wydatki na modernizację armii, wskazując, że na rok po rosyjskiej inwazji na Gruzję ówczesny rząd wydawał około czterech razy mniej na nowoczesny wojskowy sprzęt, niż ma to miejsce obecnie.

Wydatki na wojsko w 2009 i 2021 roku

Weryfikację słów Mariusza Błaszczaka zaczęliśmy od przejrzenia sprawozdań z wykonania budżetu państwa w części „Obrona narodowa”. Ponieważ jednak dane dotyczące modernizacji i zakupu sprzętu wojskowego nie były prezentowane w ujednolicony sposób, trudno było określić na ich podstawie porównywalne kwoty.

W celu ustalenia, jakie konkretnie sumy wydawano konkretnie na modernizację i zakup sprzętu wojskowego w 2009 i 2021 roku, zwróciliśmy się z wnioskiem o dostęp do informacji publicznej do Ministerstwa Obrony Narodowej. Resort wskazał, że w roku 2009 wydano na te dwa cele 3,64 mld zł, z czego prawie 3,3 mld stanowiły wydatki na nowy sprzęt.

Obronność w 2009 roku – czyli co możemy wyczytać ze sprawozdań budżetowych

Według sprawozdania budżetowego za 2009 rok (Tom I – Omówienie → 14. I 3.2.6. Bezpieczeństwo państwa i wymiar sprawiedliwości) nakłady na obronę narodową wyniosły w sumie przeszło 23 mld.

W ramach tej kwoty wydano 4,4 mld zł na zadanie „Modernizacja techniczna Sił Zbrojnych” (19 proc. wszystkich wydatków na obronność). Obejmowało ono zakupy inwestycyjne wynikające z przyjętych priorytetów w zakresie wzrostu potencjału bojowego oraz uzgodnionych z NATO Celów Sił Zbrojnych (s. 2). W ramach zadania realizowano wydatki przeznaczone na zakup:

• systemów rakietowych i części zamiennych,
• sprzętu artyleryjskiego,
• pojazdów bojowych ROSOMAK,
• pojazdów transportowych,
• sprzętu inżynieryjnego oraz kolejowego dla celów wojskowych,
• uzbrojenia i amunicji.

Ile rzeczywiście wydano na nowy sprzęt w 2009 roku

Jak wykazała kontrola budżetowa NIK, z kwoty 4,4 mld zł wydanej na modernizację techniczną polskiego wojska ok. 2,1 mld zł zostało przeznaczone na spłatę zobowiązań z 2008 roku (s. 14). Oznacza to, że tylko nieco ponad połowa zrealizowanych wydatków rzeczywiście została przeznaczona na bieżącą modernizację armii. Z tego powodu Ministerstwu Obrony Narodowej zabrakło ok. 427 mln zł na zabezpieczenie zobowiązań wynikających z umów zawartych w 2009 roku.

W sprawozdaniu znajdziemy też informacje na temat programu wyposażenia Sił Zbrojnych RP w samoloty wielozadaniowe. W 2009 roku wydano na niego co prawda 161,1 mln zł, jednak nie była ta kwota przeznaczona bezpośrednio na zakup sprzętu. W jej ramach 89 mln zł poszło na przygotowanie infrastruktury lotniskowej i szkolenie personelu, natomiast 77,1 mln zł przeznaczono na spłatę podatków (s. 3).

Co zakupiono w 2009 roku

W listopadzie 2009 roku telewizja TVN24, powołując się na Sztab Generalny Wojska Polskiego, podawała, że na wyposażenie żołnierzy wojsk lądowych trafiły w tym roku transportery opancerzone ROSOMAK oraz wyrzutnie przeciwpancerne SPIKE. Z kolei do Sił Powietrznych wprowadzono myśliwce F-16.

Zakupy z 2009 roku objęły też m.in. kołowy transporter opancerzony z 30 mm armatą. Ponadto zakupiono śmigłowiec szkolenia podstawowego, systemy dowodzenia i sprzęt łączności (terminale satelitarne, moduły dowodzenia i rozpoznania, dostosowanie systemu i urządzeń oraz sprzętu łączności i dowodzenia do technicznych rozwiązań NATO).

Wydatki na wojsko w 2021 roku

W roku 2021 roku na obronność wydano łącznie 58,3 mld zł. Na tę kwotę złożył się m.in. Fundusz Modernizacji Sił Zbrojnych, który kosztował niecałe 175,8 mln zł (s. 4). Jednak podstawowym źródłem finansowania doposażenia polskiej armii był „Plan Modernizacji Technicznej SZ RP w latach 2021–2035”. Jego realizacja wyniosła prawie 13,9 mld zł (s. 18).

Kwota ta byłaby większa, gdyby w ramach Funduszu Modernizacji Sił Zbrojnych udało się zrealizować wydatki dotyczące programu wieloletniego „Wyposażenie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w czołgi” w wysokości 1,5 mld zł (Omówienie sprawozdania za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 r., s. 305).

Zakontraktowane wyposażenie od MON

Jednym z ważniejszych ubiegłorocznych zdobyczy obronnych była umowa z Konsorcjum PGZ–NAREW na zakup 23 zestawów systemu obrony powietrznej krótkiego zasięgu NAREW.

Ministerstwo Obrony podpisało też kontrakt na dostarczenie Systemów Symulacji Pola Walki, kołowych transporterów opancerzonych rozpoznania skażeń ROSOMAK RSK, interrogatorów średniego i dalekiego zasięgu systemu „swój-obcy”, laboratorium analitycznego do radarów ODRA oraz Systemów Symulacji Pola Walki.

Przyszłość Wojska Polskiego

W Planie Modernizacji Technicznej na lata 2021–2035 na nowe uzbrojenie i wyposażenie dla żołnierzy zaplanowano środki w łącznej wysokości 524 mld zł. Ubiegłoroczne wydatki stanowią dopiero 2,6 proc. tej kwoty.

W 2022 roku, w ramach realizacji programu przebudowy i modernizacji technicznej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Ministerstwo Obrony planuje wydać łącznie 191,7 mld zł (s. 399). Poza wyrzutniami K239 Chunmoo pozyskano w tym roku także armatohaubice K9, również z Korei Południowej. Więcej na ten temat znajdziesz w innej naszej analizie.

Wiceminister poinformował, że poza modyfikacją „Planu modernizacji technicznej na lata 2021–2035” resort obrony przygotowuje listę priorytetów modernizacyjnych, gdyż taki obowiązek nałożyła na MON ustawa o obronie ojczyzny.