W polskim internecie już od dłuższego czasu pojawiały się doniesienia o rzekomym zakazie kuchenek gazowych (1, 2, 3, 4, 5). Nie zabrakło alarmujących nagłówków, takich jak: „Koniec z kuchenkami gazowymi, kolejna zmiana, do której będziemy zmuszeni się dostosować” czy „Kuchenki gazowe zostaną zakazane w Unii? Niewykluczone, że nie będzie wolno ich nie tylko używać, ale nawet posiadać”.

Czy musimy się szykować na zmianę kuchenki?

Informację o zakazie kuchenek gazowych powielali też niektórzy politycy. Od naszego czytelnika otrzymaliśmy prośbę o zweryfikowanie jednej z takich wypowiedzi. Paweł Usiądek z Konfederacji na swoim koncie na TikToku stwierdził: 

Dokładnie te same słowa, które słyszymy w TikToku polityka, pojawiły się kilka dni później w artykule portalu obserwatorgospodarczy.de. Pierwotnie (jak dowodzi zarchiwizowana wersja) artykuł był stanowczy i jasno stwierdzał „Koniec z kuchenkami gazowymi”. Dwa tygodnie później został zaktualizowany. Obecnie jego tytuł jest już łagodniejszy i zawiera jedynie przypuszczenie: „Koniec z kuchenkami gazowymi?”.

Zakaz kuchenek gazowych? Komisja Europejska dementuje

Zaznaczono jedynie, że trwają prace nad „aktualizacją przepisów ramowych dotyczących projektowania i etykietowania energetycznego [urządzeń], aby zwiększyć dostępność bardziej wydajnych urządzeń do gotowania na rynku UE”.

Etykietowanie urządzeń energetycznych. Co zakłada projekt?

Komisja Europejska odwołała się do konsultacji nad aktualizacją rozporządzenia o ramach etykietowania energetycznego i dyrektywy o ekoprojektach. Chodzi o przyjrzenie się wymogom dotyczącym urządzeń kuchennych takim jak piekarniki czy okapy pod kątem poprawienia ich efektywności energetycznej.

W trakcie prac podjęto też temat „obaw dotyczących możliwego szkodliwego wpływu produktów spalania z palników gazowych”. W ramach konsultacji publicznych dyskutowano nad pomysłem, aby aktualizacja przepisów dotyczyła również m.in. kuchennych płyt gazowych (plik: „Call for evidence for an impact assessment”, s. 3)

Co by to oznaczało w praktyce? Nie byłby to ani zakaz posiadania kuchenek gazowych, ani nakaz ich wymiany na nowe. Mowa raczej o zmianie standardów projektowania.

Gdyby proponowana aktualizacja weszła w życie, dotknęłaby przede wszystkim nowe kuchenki gazowe. Podlegałyby one nowym wymogom na etapie produkcji.

Kuchenki gazowe muszą spełniać określone normy

W przytoczonych przez nas artykułach (1, 2, 3, 4) można przeczytać, że kuchenki gazowe są niebezpieczne i zanieczyszczają atmosferę, dlatego powinny zostać wymienione na inne sprzęty. Portal polskiobserwator.de pisze, że:

Z kolei portal Konkret24 uzyskał komentarz rzeczniczki KE ds. energii Giulii Bedini, która odniosła się do informacji, jakoby kuchenki gazowe stanowiły niebezpieczeństwo dla ludzi i środowiska. Bedini odesłała dziennikarzy do rozporządzenia 2016/426/UE w sprawie urządzeń gazowych. Określają one normy, które powinno spełniać takie urządzenie, aby można było z niego bezpiecznie korzystać.

Urządzenia gazowe pod kontrolą KE

W załączniku do przywołanego dokumentu możemy przeczytać, że urządzenia gazowe muszą być zaprojektowane i skonstruowane w taki sposób, aby m.in.:

• zapobiec jakiemukolwiek ryzyku związanemu z gazami, spowodowanemu zagrożeniami mającymi swoje źródło w elektryczności (3.1.7.);
• awaria urządzeń zabezpieczających, sterujących lub regulacyjnych nie mogła prowadzić do niebezpiecznych sytuacji (3.1.10);
• ilości gazu uwalniającego się przez nieszczelności nie powodowały zagrożenia (3.2.1);
• ograniczyć ilość gazu uwalniającego się na każdym etapie działania, tak by zapobiec niebezpiecznemu gromadzeniu się niespalonych gazów w urządzeniu (3.2.2.).

Ponadto urządzenia przeznaczone do użytkowania w budynkach i pomieszczeniach muszą być zaprojektowane i skonstruowane w taki sposób, aby „zapobiec uwalnianiu się niespalonego gazu we wszelkich sytuacjach, w których mogłoby to doprowadzić do niebezpiecznego nagromadzenia się niespalonych gazów w takich budynkach i pomieszczeniach” (3.2.3). 

Skąd się wziął fake news o kuchenkach gazowych?

Doniesienia (1, 2, 3, 4, 5) na temat zakazu kuchenek gazowych nie są poparte żadnymi źródłami, często są to przewidywania autora bądź autorki tekstu. Odnoszą się one do faktu, że polityka klimatyczna UE zmierza w stronę ogólnej troski o planetę oraz środowisko i w jej ramach m.in. wprowadza ograniczenia dotyczące kotłów gazowych. Pisaliśmy o tym w innej analizie. We wspomnianych artykułach pojawiło się przypuszczenie, że taki sam los może spotkać kuchenki.

Nie ma jednak żadnych dokumentów, które wskazywałyby, że Unia Europejska chce zakazać kuchenek gazowych.