Strona główna Wypowiedzi „Lex Tusk”. Czy członkowie komisji będą bezkarni?

„Lex Tusk”. Czy członkowie komisji będą bezkarni?

„Lex Tusk”. Czy członkowie komisji będą bezkarni?

Marcin Kierwiński

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji
Platforma Obywatelska

To jest ustawa (powołująca komisję ds. badania rosyjskich wpływów – przyp. Demagog), w której zapisano bezkarność tych, którzy w tej komisji będą zasiadali. Czyli z założenia (…) autorzy tej ustawy wiedzą, że Ci ludzie będą łamać prawo. I w tej ustawie, jeszcze zanim złamią to prawo, chcą gwarantować im bezkarność.

Poranek Radia TOK FM, 01.06.2023

Prawda

Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:  

  • istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację, 
  • zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi, 
  •  dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.

Sprawdź metodologię

Poranek Radia TOK FM, 01.06.2023

Prawda

Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:  

  • istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację, 
  • zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi, 
  •  dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.

Sprawdź metodologię

  • Zgodnie z art. 13 ustawy, powołującej komisję do spraw zbadania rosyjskich wpływów, osoby zasiadające w jej składzie nie będą mogły być pociągnięte do odpowiedzialności w związku ze sprawowaną funkcją.
  • Na tej podstawie oceniamy wypowiedź jako prawdę.
  • To szerszy immunitet niż ten, który przysługuje posłom w związku ze sprawowaniem mandatu. W sytuacji naruszenia praw osób trzecich poseł może za zgodą Sejmu zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej lub sądowej.
  • W przypadku komisji powoływanych na mocy ustawy o sejmowej komisji śledczej – w której mogą zasiadać wyłącznie posłowie – jej członkowie nie są wyposażani w dodatkowy immunitet.

Sejm przyjął ustawę o komisji do spraw badania rosyjskich wpływów

W grudniu 2022 roku do Sejmu wpłynął poselski projekt ustawy o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022.

Ustawa została przegłosowana przez Sejm 26 maja 2023 roku, a trzy dni później podpisał ją prezydent Andrzej Duda. Ustawa, potocznie określana jako „Lex Tusk”, wywołała wiele kontrowersji. Wokół niej narosło też kilka przekłamań. Zweryfikowaliśmy już dwie wypowiedzi prezydenta (1,2) na temat komisji, w których Andrzej Duda minął się z prawdą.

W reakcji na zaistniałe wątpliwości i zarzuty dotyczące struktury i kompetencji komisji prezydent zapowiedział złożenie projektu nowelizacji ustawy.

Kierwiński: Kaczyński łamie demokratyczne zasady

Opozycja otwarcie krytykuje zapisy ustawy. Na antenie radia TOK FM niepochlebnie o niej mówił sekretarz generalny Platformy Obywatelskiej. Marcin Kierwiński zwrócił uwagę na to, że powołanie tej komisji jest wbrew polskim interesom oraz łamie zasady państwa prawa.

Sama komisja będzie mogła wydawać decyzje administracyjne, w tym stosować środki zaradcze, takie jak zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi na okres do 10 lat.

Polityk stwierdził, że jego zdaniem członkowie komisji będą działali wbrew polskiemu prawu, a w dodatku nie ponoszą za to żadnych konsekwencji. Na dowód przywołał zawarty w ustawie przepis, który zwalnia z odpowiedzialności osoby zasiadające w komisji do spraw badania rosyjskich wpływów.

Ustawa zwalnia członków z odpowiedzialności

W skład komisji ma wejść 9 członków w randze sekretarza stanu. Członkiem komisji może być każdy, kto jest polskim obywatelem, ma zdolność do czynności prawnych, nie był skazany prawomocnym wyrokiem, ma wykształcenie wyższe lub dysponuje niezbędną wiedzą w zakresie funkcjonowania organów władzy publicznej.

„Członkowie Komisji nie mogą być pociągnięci do odpowiedzialności za swoją działalność wchodzącą w zakres sprawowania funkcji w Komisji” – stanowi art. 13 ustawy.

Oznacza to, że osoby powołane w skład komisji będą bezkarne w zakresie obowiązków podejmowanych w ramach prac komisji. uzasadnieniu ustawy nie wymieniono powodów wprowadzenia takiego zwolnienia z odpowiedzialności politycznej i prawnej.

Posłowie mają węższy immunitet

Immunitet przyznany członkom komisji jest szerszy niż ten, który przysługuje posłom. Zgodnie z art. 105 Konstytucji poseł co do zasady nie może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za działalność w zakresie sprawowania mandatu. 

Jest jednak jeden wyjątek. Poseł może odpowiadać za działania związane z wykonywaniem mandatu, jeśli naruszył dobra osób trzecich. Zgodę na to musi wyrazić Sejm.

Więcej o potencjalnych działaniach na korzyść Federacji Rosyjskiej, których wyjaśnieniem ma zająć się komisja, pisaliśmy w innej analizie

Podobny immunitet przysługiwał członkom komisji weryfikacyjnej

To nie jedyny przypadek, gdy członkom specjalnej komisji powołanej przez Sejm przyznano immunitet. 

W 2017 roku na mocy ustawy powołana została komisja weryfikacyjna, czyli komisja do spraw reprywatyzacji warszawskich nieruchomości. Zarówno przewodniczącemu, jak i członkom komisji przysługiwało zwolnienie z odpowiedzialności, a jak czytamy w art. 6:

„Przewodniczący oraz członkowie Komisji nie mogą być pociągnięci do odpowiedzialności za swoją działalność wchodzącą w zakres sprawowania funkcji w Komisji”.

Powyższe komisje różnią się od komisji śledczych powoływanych przez Sejm na mocy ustawy z dnia 21 stycznia 1999 roku. Komisja ta nie może karać polityków (i innych osób), jednakże może wystąpić z wnioskiem o postawienie  najważniejszych osób w państwie przed Trybunałem Stanu. W ustawie nie znajdziemy też zapisu o specjalnym immunitecie przysługującym członkom komisji powołanej w tym trybie, w przeciwieństwie do komisji do spraw rosyjskich wpływów. Członkiem komisji śledczej są bowiem posłowie, którym przysługuje immunitet przyznany przez konstytucje.

*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter

Pomóż nam sprawdzać, czy politycy mówią prawdę.

Nie moglibyśmy kontrolować polityków, gdyby nie Twoje wsparcie.

Wpłać

Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci

Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej

Sprawdź!