Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
Nowoczesna straciła subwencję za jeden błąd? To nie takie proste
Nowoczesna straciła subwencję za jeden błąd? To nie takie proste
My jako Nowoczesna kiedyś straciliśmy całą subwencję. […] tylko dlatego, że ktoś się pomylił i podał prawidłową nazwę konta, a zły numer. I przy jednej operacji, przez taką pomyłkę, straciliśmy na 4 lata całą subwencję partyjną.
- W lipcu 2016 roku Państwowa Komisja Wyborcza odrzuciła sprawozdanie finansowe Komitetu Wyborczego Nowoczesna Ryszarda Petru. Powodem było wpłacenie prawie 2 mln zł z rachunku partii bezpośrednio na konto komitetu, a nie na Fundusz Wyborczy. To złamanie art. 132 Kodeksu wyborczego. W konsekwencji subwencja została zmniejszona o ok. 75 proc.
- W październiku 2016 roku PKW odrzuciła również sprawozdanie partii Nowoczesna za 2015 rok. Poskutkowało to całkowitą utratą subwencji na 3 lata.
- Powodem odrzucenia drugiego sprawozdania, obok wspomnianego już błędu popełnionego w czasie przelewania środków, było również przyjmowanie wpłat od osób niezamieszkujących na terenie Polski i operowanie środkami, które nie znajdowały się na rachunku bankowym partii. Działania te łamały art. 25 i 24 ust. 8 ustawy o partiach politycznych.
- Błędna wpłata środków była tylko jedną, a nie jedyną przyczyną utraty subwencji. Partia w 2016 roku otrzymała wypłatę z subwencji, a następnie straciła ją na kolejne trzy, a nie cztery lata. Na tej podstawie oceniamy wypowiedź jako fałsz.
PKW zadecydowała: PiS z obniżoną subwencją
Na początku sierpnia 2024 roku, kiedy nieznana była jeszcze decyzja Państwowej Komisji Wyborczej (PKW) w sprawie subwencji PiS, w Demagogu pisaliśmy o tym, jak wygląda proces oceniania sprawozdań finansowych partii. W analizie zawarliśmy także niektóre z wątpliwości PKW dotyczących sprawozdania finansowego Komitetu Wyborczego Prawo i Sprawiedliwość.
Po wydaniu przez PKW 29 sierpnia uchwały o odrzuceniu sprawozdania finansowego Komitetu Wyborczego Prawa i Sprawiedliwości również wyjaśniliśmy szczegółowo, na co konkretnie zwrócono uwagę przy podejmowaniu decyzji. Przeczytasz o tym w innej analizie na naszej stronie.
Politycy komentują decyzje PKW
Decyzję PKW komentowali czołowi politycy PiS, tacy jak Jarosław Kaczyński, Mariusz Błaszczak czy Mateusz Morawiecki, który zamieścił post z wymowną grafiką, najprawdopodobniej wygenerowaną przez sztuczną inteligencję.
Odbierają nam fundusze – ale nie odbiorą nam głosu!
Decyzja PKW o odebraniu subwencji @pisorgpl to kolejny atak na fundamentalne wartości demokracji. Tej samej demokracji, o której jeszcze parę miesięcy temu rządzący krzyczeli, że jest zagrożona – i szukali pomocy zagranicą,… pic.twitter.com/GkPcVglh4V
— Mateusz Morawiecki (@MorawieckiM) August 30, 2024
„PiS poznaje prawdziwe znaczenie słów prawo i sprawiedliwość” – tak całą sprawę skomentował premier Donald Tusk. Z kolei Szymon Hołownia doszukiwał się analogii między utratą subwencji a karą dla sportowców za stosowanie sterydów.
Do sprawy odniosła się też Katarzyna Lubnauer, przewodnicząca Nowoczesnej. W programie „Kawa na Ławę” przypomniała, że jej partia straciła kiedyś całą subwencję w wyniku dokonania przelewu na błędny numer konta [czas nagrania 4:42].
Sprawozdanie finansowe Komitetu Wyborczego Nowoczesnej odrzucono po wyborach z 2015 roku
W 2016 roku Państwowa Komisja Wyborcza odrzuciła sprawozdanie finansowe Komitetu Wyborczego Nowoczesnej Ryszarda Petru. Było to spowodowane błędnym przelaniem 1,97 mln zł na konto Komitetu Wyborczego. Zgodnie z przepisami przelew powinien był trafić na Fundusz Wyborczy (s. 3).
Pełnomocnik finansowy komitetu wyjaśnił, że był to „nieszczęśliwy zbieg okoliczności”, ponieważ osoba dokonująca wpłaty omyłkowo jako adresata przelewu wskazała Komitet Wyborczy, a nie Fundusz Wyborczy (s. 3).
Działanie to wprost złamało art. 132 Kodeksu wyborczego, który mówi, że finansowanie komitetu wyborczego może odbywać się tylko poprzez fundusz wyborczy partii.
Nowoczesna straciła subwencję, ale nie całą
Zgodnie z art. 148 par. 2 i 3 Kodeksu wyborczego komitet Nowoczesnej mógł zostać ukarany pomniejszeniem dotacji przedmiotowej o trzykrotność nieprawidłowo wydanej kwoty lub obniżeniem przysługującej subwencji o 75 proc.
PKW zasądziło (s. 9), że partia musi zwrócić do Skarbu Państwa środki przyjęte niezgodnie z przepisami. Mowa właśnie o 1,97 mln zł. Partia zaskarżyła decyzję do Sądu Najwyższego, ale ten podtrzymał decyzję PKW i oddalił skargę.
Z dostępnej dokumentacji wynika, że w 2016 roku subwencja Nowoczesnej została obniżona o 75 proc. Z prognozowanych 6,2 mln zł do partii trafiło tylko 1,5 mln zł.
Partia straciła całą subwencję po kolejnej decyzji PKW
Sprawa potoczyła się dalej. 3 października 2016 roku zostało także odrzucone sprawozdanie finansowe o źródłach pozyskania środków finansowych przez partie polityczne w 2015 roku. Jedną z nieprawidłowości, które wskazała PKW, było naruszenie art. 35 ust. 2 ustawy o partiach politycznych, czyli wspomniane wyżej przelanie środków na nieprawidłowe konto.
Nie było to jednak jedyne wykroczenie, które zadecydowało o odrzuceniu sprawozdania Nowoczesnej. Z ustaleń PKW wynika (s.3), że doszło również do naruszenia art. 25 ust. 1 ustawy o partiach. To znaczy, że Nowoczesna pobierała datki od osób, które nie mają stałego miejsca zamieszkania w Polsce, co jest prawnie zakazane.
Dodatkowo Nowoczesna naruszyła art. 24 ust. 8, mówiący o tym, że partie mogą przechowywać środki jedynie na przeznaczonym do tego celu koncie bankowym. Mowa tu o dochodzie 2 920 zł, który partia uzyskała ze sprzedaży przypinek sympatykom. Jak zauważyła PKW (s. 4), środki te nie zostały zaksięgowane na czas. Ich wpłata nastąpiła dopiero po upomnieniu przez PKW w następnym roku.
Zgodnie z art. 38d ustawy o partiach politycznych odrzucenie sprawozdania finansowego partii poskutkowało odebraniem subwencji na kolejne 3 lata. W 2017 roku sprawozdanie Nowoczesnej również zostało odrzucone – z powodu finansowania przez osoby niezamieszkujące na terytorium Polski.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter