Poziom zaszczepienia na odrę

Centrum prasowe Funduszu Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci (UNICEF) poinformowało we wtorek 16 lipca 2024 roku, że poziom wyszczepienia przeciw chorobom zakaźnym w Polsce nie powrócił do stanu sprzed pandemii COVID-19. 

Na tej podstawie w mediach pojawiły się artykuły (1, 2, 3) wskazujące, że Polska utraciła odporność zbiorowiskową, ponieważ poziom wyszczepienia spadł do 91 proc. podczas gdy powinien wynosić 95 proc.

22 lipca 2024 roku w programie „Jeden na Jeden” do komunikatu UNICEF odniosła się minister zdrowia Izabela Leszczyna [czas nagrania 3:35]. Szefowa resortu przytoczyła opinię prof. Iwony Paradowskiej-Stankiewicz, krajowego konsultanta w dziedzinie epidemiologii. 

W opinii nie zgodzono się ze stanowiskiem UNICEF i wskazano, że na podstawie zróżnicowanego geograficznie stanu zaszczepienia nie można stwierdzić, że Polska utraciła odporność stadną. Na ten sam aspekt uwagę zwróciła Izabela Leszczyna, podkreślając, że sytuacja różni się między województwami. Minister wskazała, że w Polsce występują ogniska odry w województwach mazowieckim i dolnośląskim [czas nagrania 3:58].

Liczba zachorowań na odrę. Ile odnotowano przypadków? 

Z meldunków o zachorowaniach na choroby zakaźne Narodowego Instytuty Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytut Badawczego (NIZP PZH – PIB) wynika, że od początku 2024 roku do 15 lipca 2024 roku odnotowano 232 przypadki odry w Polsce.

W ciągu ostatnich 10 lat była to druga co do wielkości liczba zachorowań. Rekord pod tym względem w analogicznym okresie zanotowano w roku 2019. Wówczas liczba zachorowań wyniosła 1 465. Większa liczba przypadków była związana z epidemią odry w całym regionie europejskim WHO. 

Ogniska na Mazowszu i na Dolnym Śląsku

Zwróciliśmy się z prośbą o komentarz do Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Warszawie, Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej we Wrocławiu oraz do NIZP PZH – PIB. 

Dla porównania, ze wstępnych danych wynika, że  w całym 2023 roku na Mazowszu odnotowano 11 przypadków odry, a w województwie dolnośląskim: 2 (s. 58).

Szczepienia na odrę w Polsce

Szczepienie przeciwko odrze jest dwuetapowe. Pierwsza dawka podawana jest dzieciom w przedziale od 12. do 15. miesiąca życia. Druga dawka podawana jest po ukończeniu 6 roku życia. Ze wspomnianego wyżej sprostowania i danych NIZP PZH – PIB wynika, że w 2022 roku poziom zaszczepienia pierwszą dawką dla dzieci z rocznika 2020 wynosił 90,9 proc.   

W 2021 roku procent zaszczepionych dzieci był nieznacznie wyższy i wynosił 91,9 proc. Jak podkreślono na rządowej stronie szczepienia.info, w ciągu ostatnich lat dostrzegalny jest niebezpieczny trend zmniejszania się liczby szczepień wśród dzieci, co obrazuje poniższy wykres.

Źródło: NIZP PZH – PIB

Rośnie liczba odmów szczepień obowiązkowych

Kolejną rzeczą, na którą uwagę zwrócił NIZP PZH – PIB, jest znaczny wzrost uchyleń rodziców od wykonania szczepień obowiązkowych dzieci. 

Jak wynika z danych NIZP PZH – PIB w latach 2003–2011 liczba uchyleń od szczepień nie przekraczała 5 tys. Po raz pierwszy więcej niż 10 tys. uchyleń od szczepień zanotowano w 2014 roku, kiedy to zanotowano 12 681 przypadków odmówień szczepień. W latach 2003–2023 liczba uchyleń wzrosła ponad 17-krotnie, do poziomu 87 tys.