Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
5 min czytania
Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
5 min czytania
PKW wybierana przez polityków. Kto zmienił procedurę?
PKW wybierana przez polityków. Kto zmienił procedurę?
Pamiętajmy, że ten skład, ten sposób ukształtowania [Państwowej – przyp. Demagog] Komisji Wyborczej to była decyzja, to był pomysł PiS-u, aby z tej komisji, która przez 30 lat funkcjonowała jako ciało sędziowskie, zmienić ją w ciało, które jest wybierane w większości politycznie.
Prawda
Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:
- istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację,
- zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi,
- dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.
Prawda
Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:
- istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację,
- zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi,
- dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.
- Niezmiennie od 1991 roku dziewięciu członków PKW wskazywali spośród sędziów TK, SN i NSA prezesi Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego (1, 2, 3, 4).
- W styczniu 2018 roku Sejm głosami PiS przyjął ustawę zmieniającą sposób wyboru członków PKW. Zgodnie z uchwalonymi przepisami siedmiu z dziewięciu członków PKW wskazuje Sejm. Z kolei pozostałą dwójkę – prezes TK i prezes NSA (art. 157 par. 2).
- Członkowie wskazani przez Sejm muszą mieć kwalifikacje do zajmowania stanowiska sędziego. Obowiązek ten nie dotyczy jednak osób, które co najmniej trzy lata pracowały na stanowiskach: prokuratora, adwokata, radcy prawnego lub notariusza.
- Z wymogu przewidzianego w ustawie zwolnione są także osoby, które pracowały w polskiej szkole wyższej, w Polskiej Akademii Nauk, w instytucie badawczym lub w innej placówce naukowej, mając tytuł naukowy profesora albo stopień naukowy doktora habilitowanego nauk prawnych.
PKW odrzuciła sprawozdanie komitetu PiS
Prezes Państwowej Komisji Wyborczej ogłosił 29 sierpnia, że PKW postanowiła odrzucić sprawozdanie finansowe komitetu PiS [czas nagrania: 00:45]. Łącznie PKW doliczyła się nieprawidłowych wydatków komitetu na kwotę 3,6 mln zł.
Jak informuje prezes komisji, dotacja dla komitetu byłaby równa 38 mln zł, jednak w wyniku wykrytych nieprawidłowości zostanie pomniejszona o 10 mln zł [czas nagrania: 1:45]. Dodatkowo partia, a nie komitet, może stracić subwencje na najbliższe trzy lata (pod warunkiem że PKW odrzuci sprawozdanie roczne partii).
PiS: decyzja PKW motywowana politycznie
PiS zamierza się odwołać od tej decyzji do Sądu Najwyższego. Politycy ugrupowania, na czele z byłym premierem, Mateuszem Morawieckim, uważają, że decyzja PKW jest motywowana politycznie i ma na celu marginalizację opozycji.
Politycy obozu rządzącego odpowiadają, że PiS jest sobie samo winne. Dlaczego? Ponieważ ugrupowanie, na którego czele stoi Jarosław Kaczyński, miało postanowić o zmianie sposobu wyboru członków PKW na taki, zgodnie z którym to politycy decydują, kto zasiada w komisji.
Większość członków PKW jest obecnie wskazywana przez Sejm
Zgodnie z art. 157 par. 2 kodeksu wyborczego, w skład PKW wchodzi łącznie dziewięciu członków, z czego siedmiu wskazuje sejm. Osoby te muszą mieć kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego, chyba że:
- mają co najmniej trzyletni staż pracy na stanowisku prokuratora, Prezesa Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, jej wiceprezesa lub radcy albo wykonywały w Polsce zawód adwokata, radcy prawnego lub notariusza,
- pracowały w polskiej szkole wyższej, w Polskiej Akademii Nauk, w instytucie badawczym lub w innej placówce naukowej, mając tytuł naukowy profesora albo stopień naukowy doktora habilitowanego nauk prawnych.
Dwaj pozostali członkowie to sędziowie Trybunału Konstytucyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazani przez prezesów TK i NSA.
PiS zmienił przepisy. Politycy decydują, kto zasiądzie w PKW
Obecny stan prawny dotyczący wyboru członków PKW obowiązuje od listopada 2019 roku, kiedy to weszła w życie ustawa z dnia 11 stycznia 2018 roku reformująca m.in. PKW (s. 22).
Sejm przyjął ustawę głosami Prawa i Sprawiedliwości, które zostało wsparte przez koło poselskie Wolni i Solidarni. Za projektem głosowały 234 osoby, z czego 232 to członkowie PiS. Opozycja była przeciwna wprowadzonym zmianom.
Wcześniej członków PKW wskazywali sędziowie
Jak zapisy dotyczące wybierania członków PKW wyglądały wcześniej? Żeby to sprawdzić, musimy cofnąć się do tekstu jednolitego Kodeksu wyborczego z 28 listopada 2016 roku.
Liczba wybieranych osób była wtedy taka sama, jak obecnie, jednak wcześniej to spośród sędziów TK, NSA i Sądu Najwyższego prezesi tych instytucji wskazywali po trzech członków PKW, których następnie powoływał prezydent. Sejm w tym procesie nie brał w ogóle udziału (art. 157 par. 2).
Tego rodzaju zapis obowiązywał od początku przyjęcia Kodeksu wyborczego z 5 stycznia 2011 roku, był zawarty także w ustawie z 12 kwietnia 2001 roku: Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (art. 36 ust 2.)
Przed przyjęciem konstytucji członkowie PKW byli wybierani w tym samym trybie. Mówią o tym przepisy ustawy z 28 czerwca 1991 roku: Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (art. art. 53 ust. 1) oraz ustawy z 28 maja 1993 roku: Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (art. 62 ust. 1).
Kto wchodzi w skład Państwowej Komisji Wyborczej?
Obecnie siedem osób wskazanych na stanowiska członków PKW przez Sejm zostało powołanych na mocy postanowienia prezydenta z marca tego roku. Wśród osób wskazanych przez Sejm znaleźli się: Ryszard Balicki, Paweł Gieras, Ryszard Kalisz, Maciej Kliś, Arkadiusz Pikulik, Konrad Składowski i Mirosław Suski.
Obecnym prezesem PKW jest natomiast osoba powołana przez prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego – Sylwester Marciniak. Zastępcami są natomiast Wojciech Sych (wyznaczony przez prezes Trybunału Konstytucyjnego) oraz Konrad Składowski.
Wspieraj niezależność!
Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.
Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci
Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej
Sprawdź!
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
