Rzekoma hipokryzja PO

Na początku tygodnia „Rzeczpospolita” opublikowała obszerny wywiad ze Zbigniewem Ziobro. Polityk, pytany o kwestie związane z niezależnością sądownictwa, zarzucał hipokryzję zarówno UE, jak i Platformie Obywatelskiej.

Prokurator generalny i szef resortu sprawiedliwości stwierdził, że UE stosuje podwójne standardy wobec Polski i Niemiec. Argumentował, że Polska jest karana przez TSUE za to, że sędziów wybiera parlament, podczas gdy Trybunał nie reaguje na wybór sędziów przez polityków w Niemczech.

Zbigniew Ziobro skrytykował także największą partię opozycyjną, przypominając jej rzekome plany z 2005 roku. Wówczas PO w programie wyborczym miała postulować uniezależnienie sądownictwa poprzez utworzenie Sądu Dyscyplinarnego Zawodów Prawniczych oraz wybór członków KRS przez izbę niższą parlamentu. Z kolei dziś PO ma krytykować wybór sędziów przez sejm.

„Państwo dla obywatela” inspiracją dla PO

W grudniu 2005 roku światło dzienne ujrzał dokument „Państwo dla obywatela. Plan rządzenia 2005-09”. Za jego publikację był odpowiedzialny Jan Rokita, ówczesny wiceprzewodniczący PO, który zainicjował pracę w ramach organizacji pozarządowej – Instytut Państwa i Administracji.

W raporcie nie stwierdzono, że jest to materiał programowy Platformy Obywatelskiej, nie znajduje się w nim również logo PO. Co więcej, jak możemy przeczytać we wstępie przygotowanym przez Jana Rokitę:

Nowa KRS krokiem w stronę niezależności

W przytaczanym dokumencie postulowano przekształcenie KRS z instytucji „stojącej na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów” w „instytucję stojącą na straży prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez niezawisłych sędziów w niezależnych sądach”. 

Taka zmiana oznaczała „nowe ukierunkowanie misji KRS z wyłącznej troski o kondycję korporacji sędziowskiej – na zagwarantowanie obywatelowi – klientowi sądu prawa do sprawiedliwego wyroku, a więc także szybkiego, kompetentnego i dobrze zorganizowanego rozpatrzenia jego sprawy”.

Innymi słowy, chodziło o to, aby sądy służyły obywatelom. Zmiany te wymagały przeobrażeń w obszarze strukturalnym. W wyniku prac eksperci zaproponowali nowy sposób wyboru sędziów do KRS.

Sejm odpowiedzialny za wybór KRS

Propozycja z końcówki 2005 roku zakłada więc pewne odpolitycznienie procesu wyboru sędziów. Założono, że politycy nie mogą mięć wpływu na kandydatury, które będą poddane pod głosowanie. 

Walka z „bezprawiem” wśród sędziów

Jako jeden z problemów sądownictwa zdiagnozowano również system bezwzględnych immunitetów i sądownictwa dyscyplinarnego. Funkcjonujący model korporacyjny miał uniemożliwiać de facto pociągnięcie do odpowiedzialności karnej sędziów, nawet jeżeli naruszenie prawa nie było związane z wykonywaniem przez nich tego zawodu.

Chcąc ograniczyć „bezprawie” wśród sędziów, wymyślono powołanie niezależnego organu, który decydowałby o odpowiedzialności dyscyplinarnej wszystkich zawodów prawniczych. Miałby być to nowy rodzaj sądu – Sąd Dyscyplinarny Zawodów Prawniczych.

Nominacji na 4-letnie kadencje z grona najwybitniejszych prawników (praktyków i uczonych) powinien dokonywać prezydent. Sąd Dyscyplinarny Zawodów Prawniczych orzekałby o odpowiedzialności prokuratorów, adwokatów, radców prawnych, doradców podatkowych, rzeczników patentowych i komorników.