Strona główna Wypowiedzi Pogoda a globalnie ocieplenie. Czy zimne lato przeczy zmianie klimatu?

Pogoda a globalnie ocieplenie. Czy zimne lato przeczy zmianie klimatu?

Pogoda a globalnie ocieplenie. Czy zimne lato przeczy zmianie klimatu?

Jacek Wilk

Konfederacja

Już prawie połowa lata, a globalnego ocieplenia jak nie było, tak nie ma – zimno, deszczowo, dżdżyście…

X, 28.07.2023

Fałsz

Wypowiedź uznajemy za fałsz, gdy:  

  • nie jest zgodna z żadną dostępną publicznie informacją opartą na reprezentatywnym i wiarygodnym źródle,  
  • jej autor przedstawia nieaktualne informacje, którym przeczą nowsze dane, zawiera szczątkowo poprawne dane, ale pomija kluczowe informacje i tym samym fałszywie oddaje stan faktyczny.  

Sprawdź metodologię

X, 28.07.2023

Fałsz

Wypowiedź uznajemy za fałsz, gdy:  

  • nie jest zgodna z żadną dostępną publicznie informacją opartą na reprezentatywnym i wiarygodnym źródle,  
  • jej autor przedstawia nieaktualne informacje, którym przeczą nowsze dane, zawiera szczątkowo poprawne dane, ale pomija kluczowe informacje i tym samym fałszywie oddaje stan faktyczny.  

Sprawdź metodologię

  • Globalne ocieplenie jest zjawiskiem stałego podnoszenia się średniej temperatury powietrza na świecie w odniesieniu do pewnego okresu obserwacyjnego.
  • Globalne ocieplenie stwierdza się na podstawie długoterminowych analiz danych klimatycznych z różnych regionów świata. Nie ma związku z krótkotrwałymi zmianami pogodowymi. 
  • Pogoda i klimat to oddzielne terminy. Pierwszy odnosi się do chwilowego stanu atmosferycznego. Drugi jest natomiast statystycznym bądź charakterystycznym dla danego regionu przebiegiem pogody w cyklu rocznym.
  • Na tej podstawie wypowiedź Jacka Wilka oceniamy jako fałsz.

Pogoda nie świadczy o globalnym ociepleniu

28 lipca 2023 roku Jacek Wilk opublikował tweeta, w którym napisał, że „globalnego ocieplenia jak nie było, tak nie ma”. Swoją tezę podparł stwierdzeniem, iż jest „zimno, deszczowo, dżdżyście…”. 


Temat globalnego ocieplenia poruszaliśmy na łamach Demagoga już niejednokrotnie (1, 2, 3, 4). Jednak ta kwestia jest wciąż obecna w opinii publicznej, a z nią – związane liczne fake newsy (1, 2, 3). 

W tym kontekście warto zapoznać się z definicjami globalnego ocieplenia oraz efektu cieplarnianego. Ponadto istotne jest rozgraniczenie terminów: pogoda i klimat, gdyż często są one mylone i mogą prowadzić do wyciągania błędnych wniosków.

Czym jest globalne ocieplenie?

Globalne ocieplenie jest zjawiskiem stałego podnoszenia się średniej temperatury powietrza na świecie w odniesieniu do pewnego okresu obserwacyjnego.

Główną przyczyną przyspieszenia tych zmian jest działalność człowieka, która doprowadziła do znacznego ogrzania lądów, oceanów i atmosfery.

Czym jest efekt cieplarniany?

Efekt cieplarniany to zjawisko podwyższenia temperatury planety przez obecne w jej atmosferze gazy cieplarniane pochłaniające promienie podczerwone. 

Atmosfera przepuszcza większość promieniowania słonecznego (energii słonecznej), co pozwala utrzymać ciepło na powierzchni Ziemi. Dodatkowo atmosfera zatrzymuje promieniowanie odbite od Ziemi. W rezultacie temperatura na naszej planecie jest istotnie wyższa, niż byłaby bez tej warstwy.

Jak działa efekt cieplarniany?

Zasady działania efektu cieplarnianego w prosty sposób wyjaśnia portal Nauka o klimacie, posługujący się analogią koca. Odpowiedzmy sobie na pytanie: Dlaczego, gdy przykrywamy się kocem, robi nam się cieplej? 

Człowiek w spoczynku wydziela ok. 100 watów ciepła (pracują serce, mózg i inne organy wewnętrzne). Gdy przykrywamy się kocem, utrudniamy ucieczkę ciepła – w rezultacie po przykryciu tracimy mniej energii, a temperatura wokół naszego ciała pod kocem wzrasta. Dzieje się tak do momentu, gdy ustali się nowy stan równowagi, w którym z powierzchni koca ucieka tyle energii, ile wydziela nasze ciało.

Jaki tu związek? Otóż analogia sprowadza się do tego, że energia słoneczna w większości przenika przez atmosferę, a pochłania ją dopiero powierzchnia Ziemi. Powierzchnia planety rozgrzana promieniami Słońca jest więc odpowiednikiem skóry człowieka rozgrzanej wewnętrznymi procesami. 

Różnice między globalnym ociepleniem a efektem cieplarnianym

Efekt cieplarniany to nie to samo co globalne ocieplenie. Drugi termin dotyczy wzmocnienia efektu cieplarnianego w wyniku zwiększenia przez ludzkość ilości gazów cieplarnianych w atmosferze.

Wzrost zawartości gazów cieplarnianych w atmosferze nie zmienia ilości promieniowania słonecznego docierającego do powierzchni Ziemi. Utrudnia za to ucieczkę w kosmos promieniowania podczerwonego emitowanego przez powierzchnię naszej planety.

Energia ta kumuluje się w ziemskim systemie klimatycznym (głównie w oceanach), co obserwujemy jako globalne ocieplenie.

Skutki globalnego ocieplenia

W ciągu ostatnich lat ocieplenie klimatu stało się poważnym problemem i wyzwaniem dla całego świata.

Klimat daje nam coraz wyraźniejsze sygnały, które świadczą o konieczności podjęcia zdecydowanych kroków. Wśród widocznych skutków globalnego ocieplenia należy wymienić m.in.:

  • topnienie naturalnych lądolodów i lodowców,
  • wzrost poziomu wód w morzach i ocenach,
  • większą częstotliwość i natężenie występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych (np. długotrwałych upałów, gwałtownych opadów i burz, silnych huraganów),
  • zaburzenia obiegu wody w przyrodzie (susze i powodzie, w tym powodzie błyskawiczne),
  • wydłużenie okresu wegetacyjnego flory,
  • stepowienie obszarów porośniętych dotychczas regularną roślinnością oraz wzrost częstotliwości i zasięgu pożarów lasów,
  • zmiany zasięgu występowania gatunków flory i fauny, w tym szkodników i wektorów chorób zakaźnych.

Pogoda i klimat to nie to samo

Pogoda i klimat są często ze sobą utożsamiane. Jest to jednak błąd, gdyż między tymi pojęciami występują znaczące różnice. 

Prof. Anita Bokwa z Uniwersytetu Jagiellońskiego wyjaśnia, że pogoda to chwilowy stan atmosfery w danym miejscu (np. temperatura i wilgotność powietrza, prędkość i kierunek wiatru, ciśnienie atmosferyczne, występowanie opadów itp.). Zmienia się ona nieustannie w czasie i w przestrzeni. 

Z kolei klimat to statystyczny stan atmosfery czy też charakterystyczny dla danego regionu przebieg typów pogody w cyklu rocznym. W porównaniu do pogody zmienia się znacznie wolniej, a zmiany te mają poważne konsekwencje dla całego środowiska przyrodniczego. 

Ciepła zima lub chłodne lato nie negują globalnego ocieplenia

Prof. Szymon Malinowski w wywiadzie dla OKO.press poruszył kwestię mylnego przeświadczenia, że istnieje związek między aktualnym stanem pogody a globalnym ociepleniem.

Stwierdził, że aktualna pogoda w danym miejscu i czasie nie jest bezpośrednim dowodem na istnienie lub brak globalnego ocieplenia. 

Globalne ocieplenie stwierdza się na podstawie długoterminowych analiz danych klimatycznych z różnych regionów świata. Nie ma to związku z krótkotrwałymi fluktuacjami pogodowymi. Prof. Malinowski podkreślił ponadto różnicę między pogodą i klimatem, o czym również napisaliśmy we wcześniejszym fragmencie. 

Roczne statystyki klimatyczne Polski

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) co roku publikuje raport dotyczący zmian klimatycznych w Polsce. Średnia obszarowa temperatura powietrza w 2022 roku w Polsce wyniosła 9,5°C i była o 0,8°C wyższa od średniej rocznej wieloletniej (w latach 1991–2020). W 2021 roku średnia obszarowa temperatura powietrza wyniosła 8,7°C, a w 2020 roku: 9,9°C.

Najcieplejszym miesiącem w 2022 roku był sierpień. Średnia wartość temperatury wyniosła 20,5°C i była wyższa o 2,1°C od średniej wieloletniej wartości temperatury dla tego miesiąca. Z kolei najchłodniejszym miesiącem był grudzień – średnia miesięczna wartość temperatury wyniosła 0,4°C i była o 0,2°C wyższa od normy klimatologicznej. 

Wspieraj niezależność!

Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.

*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter

Pomóż nam sprawdzać, czy politycy mówią prawdę.

Nie moglibyśmy kontrolować polityków, gdyby nie Twoje wsparcie.

Wpłać

Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci

Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej

Sprawdź!