Kontekst wypowiedzi

14 listopada w programie „Śniadanie Rymanowskiego w Polsat News i Interii” rozmawiano o obecnej sytuacji na granicy polsko-białoruskiej oraz możliwych rozwiązaniach konfliktu. Marek Sawicki powiedział, że obecne sankcje gospodarcze nakładane na Białoruś są nieudolne oraz niekonsekwentne i że powinno się wprowadzić pełną blokadę gospodarczą. Uzasadniał to „dwukrotnym” wzrostem obrotów gospodarczych Białorusi z Polską i Niemcami z roku 2020 w stosunku do roku 2021 oraz wzrostem handlu międzynarodowego Białorusi.

Białoruś w obliczu sankcji

Pomimo sankcji gospodarczych nałożonych na Białoruś przez Unię Europejską (najpierw po sfałszowaniu wyborów prezydenckich, a następnie po krwawym rozprawieniu się z protestującymi przeciwko reżimowi obywatelami), według danych Białoruskiego Urzędu Statystycznego gospodarka tego kraju zanotowała w ostatnim czasie 2,7-procentowy wzrost PKB, głównie dzięki zwiększeniu eksportu białoruskich towarów za zachodnią granicę. Wzrost gospodarczy Białorusi jest szerzej komentowany przez Ośrodek Studiów Wschodnich.

Dokument „Polsko-białoruska współpraca gospodarcza”

10 listopada Wyborcza.biz opublikowała artykuł Karola Rębisza o polsko-białoruskiej współpracy gospodarczej. Autor powołuje się na dokument Ministerstwa Rozwoju i Technologii (MRiT), komentowany również przez Business Insider. Zwróciliśmy się do ministerstwa o udostępnienie pełnej publikacji. Z dokumentem „Polsko-białoruska współpraca gospodarcza” można zapoznać się tutaj.

Przez obroty wymiany handlowej rozumiemy sumę eksportu i importu.

Źródło: MRiT

W 2020 roku wśród największych grup towarów importowanych z Białorusi znalazły się:

• produkty przemysłu drzewnego (płyty, tarcica, drewno opałowe) o łącznej wartości 98,7 mln dolarów (25 proc. udziału w imporcie),
• produkty przemysłu chemicznego (głównie nawozy) o wartości ok. 60,4 mln dolarów,
• a także produkty mineralne (głównie paliwa) o wartości 85,2 mln dolarów. 

W 2020 roku Białoruś zajmowała 25. miejsce, jeśli chodzi o polski eksport (0,7 proc.) oraz 36. miejsce, jeśli chodzi o import (0,5 proc.).

Łączna wartość polskich produktów, eksportowanych do Białorusi, wyniosła 1 374,9 dolarów, czyli ok. 5,5 mld zł. Wśród głównych towarów eksportowanych na Białoruś w 2020 roku były to:

• wyroby przemysłu elektromaszynowego (m.in. wagony kolejowe, urządzenia mleczarskie czy piece indukcyjne) o łącznej wartości 710 mln dolarów,
• wyroby przemysłu chemicznego (m.in. leki i krew ludzka) o wartości 377 mln dolarów,
• artykuły rolno-spożywcze (m.in. truskawki, kwiaty cięte i grzybnie) o wartości 285,6 mln dolarów. 

Warto również zwrócić uwagę na skalę polskich inwestycji na Białorusi. Według danych Ministerstwa Rozwoju i Technologii na Białorusi zarejestrowanych jest 500 firm z polskim kapitałem, z czego ok. 380 rzeczywiście prowadzi działalność gospodarczą.

Polscy inwestorzy działają na Białorusi m.in. w sektorach: budowlanym, meblarskim, artykułów budowlanych i wykończeniowych, bankowym, IT, spożywczym, wyrobów z tworzyw sztucznych czy odzieżowym. W samym 2019 roku, według danych Narodowego Banku Polskiego cytowanych przez ministerstwo, polskie firmy zainwestowały na Białorusi 545 mln zł. 

Należy więc pamiętać, że ewentualna zapaść międzynarodowej wymiany handlowej nie byłaby jedynym problemem po zamknięciu granic. Duże straty poniosłyby również polskie firmy, które prowadzą działalność na Białorusi.

Dane za pierwsze półrocze

Jak wskazuje MRiT, w okresie styczeń-czerwiec 2021 eksport do Białorusi wyniósł 846,3 mln euro (0,62 proc. całkowitego eksportu Polski, którego wartość to 136 810,2 mln euro), a import z Białorusi wyniósł 657 mln euro (0,49 proc. całkowitego importu do Polski, który wyniósł 133 004 mln EUR).

W przypadku eksportu do Białorusi, w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego, wzrost wyniósł 11,2 proc. Import towarów do tego kraju zwiększył się o 43,2 proc.

Najnowsze dane

Najświeższe informacje o wartości polsko-białoruskiej wymiany handlowej znajdziemy w serwisie Głównego Urzędu Statystycznego SWAiD. Obejmują one okres do września br. W trzech pierwszych kwartałach eksport do Białorusi wyniósł 1 550,3 mln dolarów, a import – 1 258,6 mln dolarów. W stosunku do roku poprzedniego eksport zwiększył się o 18,1 proc., natomiast import wzrósł o 55,5 proc.

Na podobny wzrost wskazują dane Białoruskiego Urzędu Statystycznego (Belstat). Białorusini zaznaczają, że w okresie od stycznia do września br. wartość obrotów handlowych między Polską a Białorusią wyniosła 2 370,2 mln dolarów (w tym 1 516 mln dolarów to wartość towarów sprzedanych przez Białoruś Polsce, a 854 mln dolarów sprowadzone z Polski na Białoruś).

Pomimo różnic w samych wartościach statystyki białoruskie wskazują na wzrost łącznych obrotów gospodarczych o 32,7 proc., czyli niemal identycznie jak w przypadku danych GUS.

Wymiana między Białorusią a Niemcami

Jak podaje Belstat, w 3 pierwszych kwartałach br. niemiecko-białoruskie obroty handlowe wyniosły 2 569,1 mln dolarów. W stosunku do analogicznego okresu przed rokiem wartość wymiany pomiędzy Niemcami a Białorusią wzrosła o 40,6 proc.

Inne dane znajdują się w zasobach niemieckiego Federalnego Urzędu Statystycznego. Według tej instytucji obroty handlowe z Białorusią w okresie styczeń-wrzesień 2021 wyniosły 1 689,8 mln euro, czyli ok. 1 917,3 mln dolarów. Równo przed rokiem wymiana handlowa tych dwóch państw miała wartość 1 428,1 mln euro, czyli 1 620,4 mln dolarów.

Niemieckie statystyki wskazują zatem na wzrost obrotów o 18,3 proc.

We wspomnianym artykule „Gazety Wyborczej” możemy przeczytać, że według danych białoruskich eksport do Niemiec w ostatnim okresie uległ podwojeniu. Z danych Belstatu wynika, że jest to prawda – w 3. kwartałach br. Białorusini sprzedali w Niemczech towary o wartości 1 281,1 mln dolarów, a sam eksport wzrósł o 104,5 proc. Wypowiedź Marka Sawickiego nie odnosi się jednak tylko do eksportu, a do całej wymiany handlowej tych dwóch państw.

Z kolei według Federalnego Urzędu Statystycznego od stycznia do września Niemcy sprowadzili z Białorusi towary o wartości 603,1 mln euro (684,3 mln dolarów), podczas gdy rok wcześniej zaimportowali towary o wartości 399 mln euro (452,7 mln dolarów). Oznacza to wzrost o 51,1 proc.

W przesłanym nam przez MRiT dokumencie czytamy, że według danych Białoruskiego Komitetu Statystycznego w roku 2020 Polska była jednym z największych partnerów handlowych Białorusi. Białoruskie statystyki wskazują, że w 2020 roku Polska była największym importerem białoruskich towarów oraz trzecim co do wielkości eksporterem towarów (1,23 mld dolarów).

Na pierwszym miejscu znalazły się Chiny: 3,75 mld dolarów, a na drugim – Niemy: 1,6 mld dolarów.