Bocheński: pomoc zapowiedziana przez Tuska odbywa się na starych zasadach

Dyskusja dotycząca powodzi w południowo-zachodniej części Polski skupia się teraz na formach pomocy powodzianom. Premier Donald Tusk poinformował, że w ramach wsparcia poszkodowane rodziny będą mogły ubiegać się o zasiłek do 200 tys. zł na odbudowę budynków mieszkalnych oraz do 100 tys. zł na remonty budynków gospodarczych. 

Tobiasz Bocheński zwrócił uwagę, że pomoc zaoferowana przez rząd jest udzielana na podstawie ustawy, która obowiązywała przed powodzią. Bocheński podkreślił, że środki zapowiedziane przez Tuska wynikają z obowiązujących mechanizmów i nie są nadzwyczajną pomocą rządową.

Ustawa o pomocy społecznej określa ogólne zasady

Pomoc w formie zasiłków celowych wynika z ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, a konkretnie z art. 40. Zgodnie z regulacjami gminy są zobowiązane do udzielania pomocy osobom poszkodowanym w wyniku zdarzeń losowych, takich jak np. klęski żywiołowe. 

Środki na wypłatę zasiłków celowych pochodzą z budżetów gmin (art. 17 ust. 1 pkt 6). Jednak w sytuacjach, gdy skala zniszczeń przekracza możliwości finansowe gminy, możliwe jest uzyskanie dodatkowych funduszy z budżetu państwa. Decyzja o źródle uzyskiwania środków zależy od rozmiaru szkód i zdolności finansowych samorządu lokalnego.

Ustawa określa podstawę prawną do przyznawania zasiłków na remont lub odbudowę budynków mieszkalnych i gospodarczych. Nie określono w niej jednak konkretnych kwot, które mogą trafić do osób dotkniętych np. powodzią.

100 i 200 tys. na odbudowę budynków? Tak wynika z wcześniej przyjętych zasad

Wysokość zasiłków na odbudowę budynków mieszkalnych i gospodarczych wynika z zasad udzielania pomocy finansowej ze środków budżetu państwa na pomoc społeczną w sytuacji wystąpienia klęski żywiołowej. 

Zgodnie z dokumentem przyjętym w 2022 roku osoby poszkodowane mogą otrzymać do 200 tys. zł na remont lub odbudowę budynku mieszkalnego. Jeśli chodzi o renowację budynku gospodarczego, kwota ta jest mniejsza i wynosi maksymalnie 100 tys. zł.

Wysokość zasiłku zależy od skali zniszczeń

Wysokość zasiłku zależy od oszacowanego procentu zniszczeń budynku, przy czym minimalny próg uszkodzeń wynosi 5 proc. Im większy procent zniszczeń, tym wyższa kwota pomocy finansowej. 

Na przykład na remont lub odbudowę budynków mieszkalnych zniszczonych w ponad 81 proc. można otrzymać do 200 tys. zł, natomiast przy zniszczeniach od 5 proc. do 20 proc. kwota wsparcia wynosi do 30 tys. zł. Podobne progi obowiązują w przypadku budynków gospodarczych, gdzie maksymalna kwota wsparcia to 100 tys. zł.

Jeśli procent zniszczeń w budynkach zostanie oszacowany na poziomie wynoszącym poniżej 5 proc., może zostać przyznana pomoc doraźna wyłącznie na wykonanie drobnych prac remontowych. Nie ma to zastosowania w przypadku budynków gospodarczych.

Projekt specustawy przewiduje wyższe kwoty wsparcia na remont i odbudowę

Powodzianie mogą wkrótce otrzymać większą pomoc. Do Sejmu trafił projekt specustawy, która przewiduje nowe kwoty pomocy finansowej dla osób poszkodowanych przez powódź we wrześniu 2024 roku. 

Osoby te mogą otrzymać zasiłki celowe na remont lub odbudowę zniszczonych budynków, a maksymalne kwoty wsparcia zależą od rodzaju budynku oraz stopnia jego zniszczenia. Podstawą prawną przyznania zasiłków są zapisy ustawy o pomocy społecznej.

Według art. 4 ust. 1 pkt 1 projektu specustawy, na remont lub odbudowę budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego można otrzymać pomoc do 100 proc. wartości odtworzeniowej, o której mowa w art. 151 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami. 

Jak sprecyzowano w załączniku nr 1, na remont budynku mieszkalnego można otrzymać 340 tys. zł. lub więcej, jednak suma nie może przekraczać 100 proc. wartości odtworzeniowej. Przyznana kwota będzie zależeć od stopnia zniszczenia budynku. 

Ta sama zasada dotyczy budynków gospodarczych, z tym że kwota wsparcia jest niższa. Zgodnie z załącznikiem nr 2 w tym wypadku powodzianie mogą liczyć na wsparcie do 170 tys. zł lub więcej, pod warunkiem że zasiłek nie przekracza 100 proc. wartości odtworzeniowej budynku.