Komorowski o poborze do wojska

Bronisław Komorowski gościł na antenie Radia ZET. Jeden ze słuchaczy zapytał o to, czy w Polsce powinien zostać przywrócony powszechny pobór do wojska. Były prezydent stanowczo zaprzeczył i wyjaśnił, że jego zdaniem w wojsku powinni służyć specjaliści, a nie – osoby do tego przymuszone.

Podkreślił przy tym, że nawet w Rosji nie ma powszechnego poboru do wojska. Przypomnijmy, że państwo to już od prawie dwóch lat prowadzi wojnę z Ukrainą. 

Obowiązek wojskowy w Rosji

W Federacji Rosyjskiej służba w wojsku jest obowiązkowa. W art. 59 Konstytucji Federacji Rosyjskiej czytamy: „Obrona Ojczyzny jest powinnością i obowiązkiem obywatela Federacji Rosyjskiej”, a w kolejnym ustępie „Obywatel Federacji Rosyjskiej pełni służbę wojskową zgodnie z ustawą federalną”.

Szczegółowe zasady określa ustawa z 1998 roku o poborze i służbie wojskowej. W art. 1 czytamy, że w ramach obowiązku wojskowego obywatele m.in. podlegają poborowi do wojska oraz są zobowiązani do odbycia służby wojskowej.

Kto trafia do wojska?

Pobór do służby odbywa się dwa razy do roku (art. 25). Najpierw od kwietnia do połowy lipca, a potem od października do końca grudnia. Tak powołani obywatele są zobowiązani do odbycia 12-miesięcznej służby (art. 38).

Z poboru można być zwolnionym z przyczyn zdrowotnych. O zwolnienie mogą się starać także osoby posiadające stopień naukowy i synowie poległych wojskowych. Poboru nie prowadzi się również wśród osób odbywających karę pozbawienia wolności (art. 23).

W tej chwili trwa pobór do rosyjskiego wojska

Tej jesieni, zgodnie z dekretem prezydenta wydanym we wrześniu, do obowiązkowej służby wojskowej miało zostać powołanych 130 tys. osób. Wiosną 2023 roku – jak przekazał naszej redakcji Filip Bryjka, analityk z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych – powołano 147 tys. rekrutów, co razem z aktualnym poborem daje łącznie 277 tys. żołnierzy.

Nacisk na zebranie tak wielu nowych rekrutów wynika z trwającej wojny rosyjsko-ukraińskiej. Jak donosi Polski Instytut Spraw Międzynarodowych (PISM), na koniec 2022 roku stan etatowy rosyjskiej armii wynosił ponad 2 mln osób (w tym 1,1 mln żołnierzy), jednak stan faktyczny to ok. 830 tys.

W ubiegłym roku doszło do „częściowej” mobilizacji

Rok temu Władimir Putin ogłosił „częściową” powszechną mobilizację. Celem było pozyskanie 300 tys. rekrutów, co szybko udało się osiągnąć. Co więcej, ten proces nie został formalnie zakończony, co pozwala władzom na dalsze zbieranie poborowych na podstawie ubiegłorocznego dekretu mobilizacyjnej. Sytuację skomentował dla naszej redakcji Filip Bryjka, analityk PISM:

Faktycznie, Rosjanie zareagowali zaniepokojeniem na masowy pobór. Niektórzy opierali się mobilizacji lub celowo opuszczali kraj. Władze szybko zareagowały na ten sprzeciw – w kwietniu tego roku przyjęto dekret, na mocy którego to na obywateli spada obowiązek odbierania wezwań mobilizacyjnych i stawienia się do wojska. W przypadku niestawienia muszą się liczyć z karami, od ograniczenia praw obywatelskich po zsyłkę do obozu pracy.

Nie tylko Rosja. W których państwach jest obowiązkowy pobór?

W Europie powszechny pobór do wojska obowiązuje m.in. w Austrii. Mężczyźni mieszkający w Austrii po ukończeniu 18. roku życia są zobowiązani do 6-miesięcznej służby w wojsku lub 9-miesięcznej służby cywilnej. 

Pobór obowiązuje również w Szwajcarii. Mężczyźni w wieku od 18. do 25. roku życia są zobowiązani do odbycia 18-tygodniowego szkolenia, a następnie – w ciągu 9 lat – muszą być gotowi do stawiennictwa i udziału w kilku 3-tygodniowych zgrupowaniach.