Potępienie dla Rosji rośnie

Od samego początku wojny do opinii publicznej docierają informacje o popełnianych przez Rosjan zbrodniach wojennych. Do międzynarodowego potępienia Rosji przyczyniły się m.in. wydarzenia w Buczy, gdzie Rosjanie zamordowali od 20 do nawet 300 cywilów. 

Wiele osób porównuje tę tragedię do ludobójstwa w Srebrenicy. Wykazanie, że w Buczy doszło do ludobójstwa, będzie jednak trudne i uzależnione od dogłębnej analizy prawnej. Nie bez znaczenia jest tu retoryka Kremla, który wzywa do denazyfikacji Ukrainy, co może zostać potraktowane jako dowód zaplanowanego przez Rosjan ludobójstwa.

Woś: „Mamy przygotowaną celę dla Putina”

Wiceminister sprawiedliwości gościł 12 maja w programie „Gość Radia Zet”. W czasie audycji nieoczekiwanie stwierdził, że w Polsce jest już przygotowana cela dla Władimira Putina.

Poinformował również, że wizytował kilka więzień, aby sprawdzić panujące w nich warunki. – Jak zbrodniarze z Kremla zostaną tylko osądzeni, będą mogli być u nas przetrzymywani – powiedział wiceminister.

Trzech jugosłowiańskich zbrodniarzy w polskich więzieniach

W Polsce przebywa obecnie trzech zbrodniarzy wojennych osądzonych za zbrodnie w Jugosławii: 

• Radislav Krstić (od 2014 roku), 
• Mićo Stanišić (od 2019 roku),
• Stojan Żupljanin (od 2019 roku).

Każdy z wymienionych zbrodniarzy został osądzony przez Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii, który działał w latach 1993–2017.

Zgodnie z art. 27 Statutu Trybunału kara pozbawienia wolności jest wykonywana w kraju wyznaczonym przez trybunał z listy państw, które zadeklarowały Radzie Bezpieczeństwa gotowość przyjęcia skazanych.

Polska taką gotowość zadeklarowała w 2008 roku, podpisując odpowiednią umowę z Organizacją Narodów Zjednoczonych.

Radislav Krstić

Radislav Krstić był generałem oraz członkiem Sztabu Generalnego Armii Republiki Serbskiej w Bośni. Krstić był jednym z serbskich oficerów dowodzących masakrą w Srebrenicy we wschodniej Bośni i Hercegowinie. Wydarzenie to jest uznawane za największą masakrę po II wojnie światowej. ONZ szacuje, że od 12 do 16 lipca 1995 roku ponad 7 tys. mężczyzn wymordowano i pochowano w masowych grobach.

W październiku 1998 roku Krstić został oficjalnie postawiony w stan oskarżenia za ludobójstwo, zbrodnie przeciwko ludzkości oraz naruszenia prawa wojennego. W sierpniu 2001 roku został skazany na 46 lat, jednak w kwietniu 2004 roku jego karę zmniejszono do 35 lat.

Każdy z napastników był muzułmaninem. Według brytyjskiej prokuratury szukali oni zemsty na serbskim zbrodniarzu. Mężczyźni zostali skazani na karę dożywocia. Radislav Krstić przebywa w więzieniu w Piotrkowie Trybunalskim.

Mićo Stanišić i Stojan Żupljanin

Mićo Stanišić był od 1991 roku ministrem bez teki w rządzie Bośni i Hercegowiny, a następnie ministrem nowo utworzonego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Republiki Serbskiej w Bośni i Hercegowinie.

W 1992 roku zorganizował specjalną policyjną jednostkę Pahuljice (Płatki śniegu), która walczyła w Republice Serbskiej pod dowództwem Dušana Malovicia. Jednostka dokonała zabójstwa 22 osób, w tym dzieci, 25 listopada 1992 roku w miejscowości Bijeljina w północno-wschodniej Bośni i Hercegowinie.

Z kolei Stojan Żupljanin podczas wojny na początku lat 90. był szefem Regionalnego Centrum Służb Bezpieczeństwa w Banja Luce. Został oskarżony o liczne zbrodnie przeciwko ludzkości, w tym tortury na przetrzymywanych w jego oddziale muzułmańskich więźniach.

W sierpniu 2019 roku skazani trafili do Piotrkowa Trybunalskiego.

Sprawa Sretena Lukicia

Jeszcze do niedawna w Polsce (również w Piotrkowie Trybunalskim) przebywał inny zbrodniarz – Sreten Lukić. 

Sreten Lukić pełnił funkcję szefa serbskiej policji w Kosowie podczas wojny w latach 1998–1999, a następnie był wiceministrem spraw wewnętrznych Serbii w latach 2001–2004. 

Zarzuty postawione mu we wrześniu 2003 roku (wraz z trzema innymi zbrodniarzami) dotyczyły zbrodni przeciwko ludzkości i naruszeń prawa wojennego. Całą czwórkę oskarżono m.in. nadzorowanie operacji wypędzenia znacznej części ludności albańskiej z Kosowa w celu zapewnienia kontroli serbskiej nad tą prowincją.

Lukić nie przyznawał się do winy, mimo to w lutym 2006 roku został skazany na 22 lata więzienia. W 2014 roku obniżono mu wyrok o dwa lata.

W październiku 2015 roku Sreten Lukić został przetransportowany do Polski, gdzie odbywał karę do stycznia 2021 roku, wyrok został bowiem dostosowany do polskiego wymiaru sprawiedliwości, czyli został zredukowany do 15 lat. 

20 stycznia Lukicia tymczasowo przetransportowano do Hagi, a w październiku 2021 roku zbrodniarz został zwolniony z odbywania kary. W zamian zobowiązał się m.in. do tego, że nie będzie zaprzeczał żadnej z popełnionych przez siebie zbrodni ani popierał ani gloryfikował inne osoby, które dopuściły się zbrodni w Jugosławii.