Rząd zapowiada zmiany w sposobie naliczania ceny za wodę

Na początku sierpnia media obiegła informacja o planowanych zmianach dotyczących naliczania rachunków za wodę (1, 2). Stało się to po tym, gdy wiceminister infrastruktury udzielił wywiadu dla Polskiego Radia 24. Przemysław Koperski mówił, że opłaty za wodę mają być skonstruowane tak, aby zachęcać Polaków do oszczędzania.

Zdaniem wiceministra Koperskiego 3 m³ na osobę to standard, w którym każdy może komfortowo funkcjonować. Z danych GUS wynika, że przeciętne miesięcznie zużycie wody na osobę w gospodarstwie domowym wynosi ok. 2,9 m³ (s. 3).

W planach rządu opłata za 1 m³ ma wynosić symboliczną złotówkę. Kolejne dwa metry sześcienne również mają mieć preferencyjne stawki. Szczegóły proponowanych rozwiązań i taryf będą znane na jesieni. Wtedy projekt ustawy ma trafić do Sejmu,

Konfederacja ostrzega. Nadchodzą wyższe ceny za wodę oraz jej reglamentacja?

Temat zmiany sposobu naliczenia rachunków za wodę szybko podchwyciła Konfederacja. „Trzymajmy się mocno za kieszenie – rząd Tuska podniesie opłaty za wodę!” – napisano w jednym z postów na profilu partii na Facebooku. We wpisie przytoczono wyłącznie fragment wypowiedzi Koperskiego, w której mówi o wyższej cenie za wodę w przypadku jej zużycia powyżej 3 m³ na osobę.

O krok dalej poszła przedstawicielka Konfederacji Marta Anna Czech. W nagraniu zamieszczonym na TikToku stwierdziła, że rząd zamierza reglamentować wodę, ograniczając ją do 3 kubików na osobę (inaczej 3 m³). Zdaniem polityczki rzekome reglamentowanie wody to pokłosie zapisów unijnego Niebieskiego Ładu.

Niebieski Ład nie przewiduje reglamentacji wody dla gospodarstw domowych

Z zapowiedzi wiceministra Koperskiego nie wynika, że rząd zamierza wprowadzić limit zużycia wody. Tego rodzaju zapisów nie ma również w dokumentach związanych z Niebieskim Ładem (Blue Deal). Nie znajdziemy ich w deklaracji w sprawie Niebieskiego Ładu oraz w publikacjach podsumowujących konferencję (1, 2).

Eksperci pracujący nad Niebieskim Ładem podkreślają, że w obecnym modelu zarządzania wodą koszty ponoszą gospodarstwa domowe (s. 6). Należy to zmienić, dlatego też jednym z postulatów jest wprowadzenie zasady „zanieczyszczający płaci”, co dotknęłoby zwłaszcza sektor rolny i przemysłowy.

W deklaracji Niebieskiego Ładu wskazano, że rolnictwo jest jedną z głównych przyczyn, jak też ofiar niedoboru wody (s. 4). Rolnictwo pochłania ok. 40 proc. konsumpcji wody w UE. – Johannes Lohaus oraz Oliver Loebel, eksperci zajmujący się zarządzaniem zasobami wodnymi, podkreślają, że kluczowe jest zarówno ograniczenie zużycia wody w tym sektorze, jak i efektywniejsze wykorzystanie jej zasobów, jednak nie kosztem produkcji rolnej (s. 8).

Blue Deal, czyli Niebieski Ład – czego dotyczy?

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EESC) rozpoczął prace nad inicjatywą Blue Deal w styczniu 2023 roku. Niebieski Ład, odpowiednik Zielonego Ładu, miałby zostać kompleksową strategią wodną w Unii. Inicjatywa zyskała na znaczeniu we wrześniu 2023 roku, gdy EESC i Parlament Europejski wspólnie zaapelowały do państw członkowskich o wsparcie i przyjęcie Niebieskiego Ładu jako priorytetu strategicznego UE. 

Miesiąc później EESC przyjął deklarację w sprawie Niebieskiego Ładu, w której znalazło się 15 zasad, którymi powinna się kierować UE. Jednocześnie zaproponowano 21 działań, które sprzyjałyby realizacji zasad.

Niebieski Ład, w odróżnieniu od Zielonego Ładu, pozostaje zbiorem niewiążących rekomendacji. W ramach Blue Deal nie przyjęto wiążących aktów prawnych: rozporządzeń czy dyrektyw.

W lutym 2024 roku Komisja Europejska anulowała planowaną Inicjatywę na rzecz Odporności Wodnej, natomiast EESC kontynuuje swoje wysiłki i wzywa do jak najszybszego podjęcia działań na poziomie UE zmierzających w kierunku realizacji strategii.