Analiza w Pigułce

Sławomir Mentzen krytykuje niemiecką politykę migracyjną

Prezes Nowej Nadziei udostępnił na Facebooku i na platformie X wykres, który ma przedstawiać statystyki dotyczące populacji uchodźców w Niemczech oraz przestępstw popełnianych przez tę grupę. 

Tak, Ursula von der Leyen i inni architekci polityki migracyjnej odpowiadają za te nadmiarowe gwałty i napady.

Tzw. uchodźcy dopuszczają się gwałtów i innych przestępstw wielokrotnie częściej niż reszta społeczeństwa.

Chowanie głowy w piasek i udawanie, że problemu nie ma, nie… pic.twitter.com/tzH5V7Itu3

— Sławomir Mentzen (@SlawomirMentzen) July 20, 2024

Sławomir Mentzen stwierdził, że za wzrost liczby gwałtów i przestępstw odpowiada m.in. Ursula von der Leyen oraz inni „architekci polityki migracyjnej”.

Polityk nie przedstawił źródła omawianej infografiki. Zapytali o to niektórzy komentujący pod jego wpisem na X (1, 2, 3), a my postanowiliśmy zweryfikować tę wypowiedź.

Skąd pochodzi wykres z wpisu Sławomira Mentzena?

W lipcu 2023 roku w czasopiśmie „Prawo i Bezpieczeństwo” ukazał się artykuł pt. „Wpływ ruchów migracyjnych na poziom przestępczości wśród cudzoziemców w wybranych państwach Unii Europejskiej”.

Na stronie 60 znajdziemy wykres udostępniony przez Sławomira Mentzena. Pojawia się tu informacja, że infografika opiera się na „danych BKA i StBA”. Mowa o Federalnym Urzędzie Policji Kryminalnej w Niemczech (BKA) oraz Biurze Statystycznym Republiki Federalnej Niemiec (StBA).

Co istotne, przedstawione dane dotyczą lat 2014–2018. W publikacji czytamy, że za uchodźców uznano osoby, które złożyły wniosek o azyl w Federalnym Urzędzie ds. Migracji i Uchodźców (BAMF). Przypominamy, że to inna grupa niż cudzoziemcy, czyli osoby nieposiadające niemieckiego obywatelstwa. Uchodźcy są cudzoziemcami, ale nie wszyscy cudzoziemcy są uchodźcami. Przykładowo cudzoziemcami są chociażby Polacy przebywający w Niemczech czasowo lub na stałe.

Imigranci a uchodźcy. Istotna różnica

Federalny Urząd Policji Kryminalnej w Niemczech (BKA) udostępnił raport dotyczący przestępczości w 2023 roku. W podsumowaniu tego raportu BKA stwierdza, że migracja jest jednym z trzech głównych czynników (obok zwiększonej mobilności po pandemii i trudnej sytuacji ekonomicznej), które miały wpływ na wzrost liczby spraw i podejrzanych. Urząd wyjaśnia to następująco:

W tym momencie istotne jest rozróżnienie pomiędzy imigrantami a uchodźcami. Imigrant to każda osoba, która dobrowolnie przyjeżdża do innego kraju. Natomiast uchodźcy to osoby, które musiały opuścić teren zamieszkania ze względu na różnego typu prześladowania i ubiegają się o azyl lub ochronę międzynarodową w innym państwie.

Ile przestępstw popełniają sami uchodźcy?

Na stronie BKA znajdziemy statystyki dotyczące podejrzanych niebędących Niemcami według powodu pobytu (tabela T61). Wynika z nich, że w 2023 roku osoby z grupy Asylbewerber (niem. ubiegające się o azyl) i Schutz- und Asylberechtigte, Kontingentflüchtlinge (niemc. osoby uprawnione do ochrony i azylu oraz uchodźcy) były podejrzane w odpowiednio 86,5 tys. i 46,5 tys. spraw kryminalnych. To łącznie ok. 133 tys. przypadków.

Sprawdziliśmy przestępstwa z wykorzystaniem przemocy (niem. Gewaltkriminalität). W 2023 roku wśród łącznie 190,6 tys. podejrzanych było 18,8 tys. uchodźców (8,9 proc.). Gdy spojrzymy na statystyki dotyczące gwałtów (niem. Vergewaltigung), to zobaczymy, że wśród 10,3 tys. podejrzanych było 863 uchodźców (8,4 proc.).

Czy uchodźcy popełniają przestępstwa częściej? 

Aby ocenić, czy konkretna grupa pojawia się w statystykach przestępczości częściej, musimy porównać liczbę podejrzanych z ogólną populacją. Wiemy, że w 2023 roku podejrzanych o przestępstwo było 2,2 mln osób, w tym 133 tys. uchodźców.

Zgodnie z komunikatem Federalnego Urzędu Statystycznego pod koniec 2023 roku w Niemczech mieszkało 84,7 mln osób. Wśród nich było, zgodnie z informacją przedstawioną (s. 50) przez Federalny Urząd ds. Migracji i Uchodźców (niem. BAMF), 1,2 mln uchodźców.

Według danych dotyczących przestępstw z użyciem przemocy w ogólnej populacji Niemiec (bez uchodźców) podejrzanych było o to 0,21 proc. osób. Natomiast w grupie uchodźców było to 1,54 proc. W przypadku gwałtów mowa odpowiednio o 0,01 proc. i 0,07 proc.

Co pokazują dane z poprzednich lat?

Zebraliśmy dane dotyczące populacji, liczby uchodźców i przestępczości w Niemczech z lat 2015–2023. Skorzystaliśmy z raportów BKA, Federalnego Urzędu Statystycznego i BAMF. 

Z przeprowadzonej przez nas analizy wynika, że w populacji uchodźców odsetek osób podejrzanych o przestępstwo jest wyższy niż w reszcie populacji. Jest tak zarówno w porównaniu do samych Niemców, samych cudzoziemców (bez uchodźców), jak i liczonych wspólnie Niemców i cudzoziemców (bez uchodźców). Z wizualizacją dostępnych danych zapoznasz się na poniższym wykresie.

Na powyższym wykresie widoczne są dane obejmujące wszystkie przestępstwa, również te dotyczące prawa imigracyjnego (np. nielegalne przekroczenie granicy). BKA w swoich raportach (s. 14) oddzielnie przedstawia również przestępstwa z wyłączeniem wspomnianej kategorii. W tym przypadku odsetki są nieco niższe, a zapoznasz się z nimi na tym wykresie.

Co wiemy o konkretnych przestępstwach?

Na potrzeby analizy przyjrzeliśmy się również statystykom dotyczącym przestępstw z użyciem przemocy i gwałtów, o których w swojej wypowiedzi wspomniał Sławomir Mentzen. W ostatnich latach odsetek podejrzanych o popełnienie przestępstwa z użyciem przemocy (niem. Gewaltkriminalität) był wyższy w populacji uchodźców niż w innych grupach. Obrazuje to poniższa grafika.

W przypadku statystyk dotyczących osób podejrzanych o gwałt i przestępstwa na tle seksualnym odsetki w każdej grupie są niskie i zbliżone do siebie, widoczna jest jednak różnica w grupie uchodźców. Dla zainteresowanych przygotowaliśmy poniższy wykres.

Co pokazują aktualne niemieckie statystyki?

Federalny Urząd Policji Kryminalnej w Niemczech (BKA) udostępnił raport dotyczący przestępczości w 2023 roku. Na s. 12 czytamy, że w ubiegłym roku do policji trafiło 5,9 mln spraw, w których wykryto 2,2 mln podejrzanych. Wśród nich 1,3 mln stanowili Niemcy (58,9 proc.). Pozostałe 0,9 mln to nie-Niemcy (niem. nichtdeutsche), w tym 402 tys. imigrantów (17,9 proc. wszystkich podejrzanych). Dane z poprzednich lat są widoczne poniżej.

Co istotne, powyższe dane dotyczą wszystkich przestępstw, w tym również naruszeń prawa migracyjnego (np. nielegalne przekroczenie granicy, przemyt). Gdy spojrzymy na dane bez uwzględnienia tych przestępstw, to okaże się, że wśród 2 mln podejrzanych imigranci stanowili 8,9 proc. (178 tys. osób). Na poniższej grafice przedstawiamy dostępne dane z poprzednich lat.

Gwałty i morderstwa. Czy sprawcami są głównie imigranci?

W raporcie BKA znajdziemy dane dotyczące konkretnych przestępstw. Przyjrzyjmy się kategorii „przestępstwa z użyciem przemocy” (niem. Gewaltkriminalität, s. 14). W 2023 roku policja wykryła 214 tys. takich przypadków i 190 tys. osób podejrzanych. Wśród nich 25 tys. to imigranci (13,5 proc.). Oznacza to, że nie stanowili oni większości sprawców, co widoczne jest na poniższym wykresie.

Na 2,8 tys. podejrzanych o morderstwo imigranci stanowili 14,2 proc. (395 osób). Jeśli chodzi o gwałty i przestępstwa na tle seksualnym, to wśród 10,3 tys. podejrzanych było 11,6 proc. imigrantów (1,2 tys.). Z kolei spośród 32,3 tys. osób podejrzanych o rabunek, napaść i kradzież imigranci stanowili 17,1 proc. (5,5 tys.). Dostępne dane z poprzednich lat przedstawiamy na poniższym wykresie.

Co pokazują niemieckie raporty?

W 2017 roku ukazało się badanie „Jobs, Crime, and Votes: A Short-Run Evaluation of the Refugee Crisis in Germany”. Dwoje ekonomistów, dr Markus Gehrsitz i prof. Martin Ungerer, przyjrzało się temu, jak pojawienie się w Niemczech ponad miliona uchodźców na przestrzeni 2014 i 2015 roku wpłynęło na sytuację w państwie.

Badacze zauważyli, że migranci nie wyparli rodzimych pracowników, ale sami mieli trudności ze znalezieniem pracy zarobkowej. Odnotowano również niewielki wzrost przestępczości, w szczególności w odniesieniu do przestępstw narkotykowych i kradzieży biletów.

Rok później na zlecenie niemieckiego Ministerstwa Rodziny, Seniorów, Kobiet i Młodzieży (BMFSFJ) powstał raport „O rozwoju przemocy w Niemczech”. Analizie poddano dane pochodzące z Dolnej Saksonii. Jednym z istotnych wniosków było to, że w przypadku dużej liczby zabójstw i okaleczeń ofiarami byli inni uchodźcy lub cudzoziemcy. Inaczej wyglądało to w przypadku rabunków i gwałtów, które były wymierzone głównie w Niemców (s. 3–4).

Z kolei raport Federalnej Agencji Edukacji Obywatelskiej przekonuje, że nie można w prosty sposób powiązać migracji z przestępczością. Autorzy wyjaśniają, że w statystykach do cudzoziemców zaliczane są również osoby przebywające w kraju tylko tymczasowo (np. turyści). Ponadto, jak czytamy, nie wszystkie przestępstwa są wykrywane, a przypadki dotyczące migrantów i cudzoziemców są częściej zgłaszane i badane przez policję, co może prowadzić do nadreprezentacji.

Czy imigranci przyczyniają się do wzrostu przestępczości?

To pytanie, które zadały sobie dwie niemieckie badaczki: Rita Maghularia z Technische Unviersität w Dreznie oraz prof. dr Silke Uebelmesser z Friedrich Schiller University Jena w Monachium. Swoje wnioski przedstawiły na łamach czasopisma naukowego „Journal of Economic Behavior & Organization”.

W artykule przeanalizowano dostępne dane na temat migracji i statystyki dotyczące przestępczości w poszukiwaniu związku przyczynowego pomiędzy tymi kwestiami. Do obliczeń wykorzystano dane z 391 dystryktów administracyjnych w Niemczech (spośród 400 regionów NUTS-3).

Po kryzysie migracyjnym dane pokazują inny wniosek

Gdy przeanalizowano dane z lat 2015–2019, to wniosek był wręcz odwrotny lub nieistotny statystycznie. Migranci nie wpływali na przestępczość. Co więcej, uśrednione dane z pełnego przebadanego okresu (lata 2008–2019) wskazują na brak takiego związku.

Skąd takie wyniki? Jako jedną z możliwości autorki publikacji wskazują na „mniej pewny status pobytu”. W drugim omawianym okresie (2015–2019) w Niemczech pojawiło się więcej uchodźców, ale w większości otrzymywali oni jedynie zezwolenia na pobyt tymczasowy. 

To sprawiło, że koszt popełnienia przestępstwa (np. ryzyko utraty zezwolenia) był większy.