Zbyt łatwy dostęp do pornografii

„Często jedyną barierą, która oddziela Twoje dziecko od treści pornograficznych albo patologicznych, jest mały kwadracik z napisem »jestem pełnoletni, wchodzę dalej«” – tak w swoim spocie [czas nagrania: 0:12] przekonuje Michał Gramatyka, obecny poseł i obecny kandydat do PE.

A jak wiadomo, wspomniany kwadracik tak naprawdę nie weryfikuje wieku. Dla zobrazowania skali zjawiska polityk przywołał statystyki. Zgodnie z nimi młodzież i dzieci pierwszy raz natrafiają na pornografię w wieku 10 lub 11 lat.

Michał Gramatyka w swoim spocie [czas nagrania: 0:24] dodaje: „W Ministerstwie Cyfryzacji mamy te zjawiska dokładnie zbadane”. Polityk powołuje się na raport „Nastolatki 3.0” wydany przez NASK. Sprawdzamy wyniki raportu w dalszej części analizy.

Pierwszy kontakt z pornografią

Wnioski Michała Gramatyki potwierdza raport „Nastolatki wobec pornografii cyfrowej,” opublikowany w 2022 roku przez NASK (Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa – Państwowy Instytut Badawczy), a przygotowany przez Ogólnopolską Sieć Edukacyjną.

Co piąta (18,5 proc.) młoda osoba swój pierwszy kontakt z treściami pornograficznymi miała przed ukończeniem 10. roku życia (s. 15). Natomiast średni wiek pierwszego zetknięcia się z  pornografią to 11,2 lat. W przypadku młodszych ankietowanych (6 i 8 klasa szkoły podstawowej) średni wiek jest niższy i wynosi 10,7 lat.

Zaznaczamy, że nie każdy uczestnik badania przyznał, że zdarzyło mu się zetknąć z treściami pornograficznymi w sieci (tylko 53,3 proc.). Tym samym nie jest to średni wiek inicjacji dla wszystkich młodych. Sprawa dotyczy tematu tabu, więc nie mamy pewności, że nastolatkowie odpowiadali zgodnie z prawdą.

Nie wszyscy uczniowie coś widzieli. Lub się nie przyznają

W 2017 roku ukazał się raport „Kontakt dzieci i młodzieży z pornografią” przygotowany przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę. Badanie przeprowadzono na grupie prawie 4 tys. uczniów i uczennic w 90 szkołach na terenie całej Polski. Z raportu wnika, że 43 proc. dzieci i młodzieży w wieku od 11 do 18 lat przyznaje, że miało w ciągu ostatniego roku kontakt z materiałami pornograficznymi (s. 10). Głównym źródłem był internet (s. 12), a powodem – przypadkowe zetknięcie. (s. 13). W najmłodszej przebadanej grupie wiekowej (11-12 lat) było to 21 proc. osób (s. 10).

Ponownie nie mamy pewności, czy uczniowie odpowiadali zgodnie z prawdą. Przyznają to również autorki i autor badania (s. 23): „istnieje także ryzyko, że respondenci mający kontakt z pornografią mogli temu zaprzeczać i celowo udzielać w ankiecie nieprawdziwych odpowiedzi, aby pokazać się w lepszym świetle”.

Sprawdzamy kolejne raporty

W 2019 roku w czasopiśmie naukowym „International Journal of Environmental Research and Public Health” ukazały się wyniki badania przeprowadzonego na grupie niemal 6,5 tys. polskich studentów. Dowiadujemy się z niego m.in., że ok. 80 proc. z nich ma kontakt z pornografią oraz że studenci średnio po raz pierwszy mieli styczność z pornografią w wieku 14,1 lat.

Kolejnych danych dostarczył opublikowany w tym samym roku raport „Podsumowanie literatury i badań naukowych wskazujących na negatywne konsekwencje korzystania z pornografii w kontekście ochrony dzieci i młodzieży” Fundacji Twoja Sprawa. Czytamy w nim, że: „Spośród dzieci, które miały już kontakt z pornografią, 52% chłopców i 33% dziewcząt pierwszy raz zapoznało się z nią, zanim ukończyło 12. rok życia” (s. 7).

Treści pornograficzne są łatwo dostępne 

Z przywołanego już raportu „Nastolatki wobec pornografii cyfrowej” wynika, że zdaniem większości nastolatków  (72,3 proc.) dostęp do pornografii w internecie jest łatwy (s. 8). Co trzeci młodociany, który miał kontakt z treściami erotycznymi w internecie, pierwszy raz natrafił na nie przypadkiem (s. 14).

W internecie dostępna jest również agresywna pornografia – z elementami przemocy, i/lub przymuszania do seksu. Co piąty nastolatek (22,7 proc.) deklaruje, że natknął się na takie treści w sieci (s. 26).

Badanie przeprowadzono na grupie prawie 5 tys. uczniów w 160 szkołach w całej Polsce (s. 2). Pod uwagę wzięto uczniów i uczennice 6 i 8 klas szkół podstawowych i 2 klas szkół ponadpodstawowych.

Co czwarty nastolatek obawia się uzależnienia

Najnowszą edycję badania przeprowadzono w grudniu 2023 roku. Wynika z niego, że najpopularniejszą stroną pornograficzną pozostaje Pornhub (s. 296). Korzystała z niej co czwarta osoba (26,8 proc.) w wieku od 7 do 19 lat. W raporcie z poprzedniego badania, który został opublikowany w 2021 roku, pojawił się wniosek, że do oglądania pornografii przyznają się częściej chłopcy niż dziewczęta – odpowiednio 36,1 proc. i 22 proc. (s. 102). Za to z raportu z najnowszego badania dowiadujemy się też, że co czwarty nastolatek (24,1 proc.) obawia się uzależnienia od pornografii (s. 109). Natomiast 2,5-krotnie większa grupa (58,4 proc.) takich obaw nie ma.

To główne wyniki badań dotyczące treści erotycznych, które znaleźliśmy w raporcie. Z pozostałymi wnioskami zapoznasz się w artykule dostępnym na naszej stronie. Przeczytasz tam więcej o nawykach internetowych młodzieży oraz ich podejściu do weryfikowania informacji.

Wpływ pornografii na młode osoby

Dlaczego w ogóle ten temat jest wart monitorowania? W raporcie „Nastolatki wobec pornografii cyfrowej” przywołane zostały badania dotyczące szkodliwego wpływu pornografii na dzieci i młodzież.

Mowa tutaj między innymi o tym, że dzieci korzystające z pornografii charakteryzują się [1, 2] niższym stopniem integracji społecznej, wyższy jest u nich poziom zachowań niepożądanych, częściej pojawiają się u nich objawy depresyjne, a poza tym problemem okazuje się słabsza więź emocjonalna z bliskimi. W raporcie czytamy również, że „oglądanie pornografii wiązane jest także z różnymi formami przemocy, agresji i nękania” (s. 4). Potwierdza to dodatkowo przegląd literatury naukowej z lat 2005-2012 (s. 18).

Dostępne badania informują również, że u młodzieży korzystającej z pornografii mogą wykształcić się nierealistyczne oczekiwania i poglądy na temat seksu (s. 18). Potwierdza to nowszy przegląd, który dodaje, że nadużywanie pornografii wiąże się również z większą agresją seksualną (s. 18).