Lubnauer krytykuje spot NBP

„Ceny wybranych produktów spożywczych już spadają. Ceny nie rosną już od 5 miesięcy mimo trwającej wojny i negatywnych wpływów z zagranicy” – poinformował lektor w spocie Narodowego Banku Polskiego. 

Słowa lektora poprzedziła odegrana scenka. W nagraniu mężczyzna udał się do sklepu, w którym zakupił trzy produkty: masło, mąkę i cukier. „Zauważyłem, że znowu zostało mi więcej” – powiedział z uśmiechem na ustach, trzymając w ręku kilka złotych reszty.

To właśnie do tego spotu nawiązała Katarzyna Lubnauer. Posłanka nie zgodziła się z przesłaniem NBP i przytoczyła dane dotyczące inflacji w perspektywie 8-letniej. Lubnauer zauważyła, że ceny wymienionych produktów w ciągu 8 lat wzrosły, i to dwukrotnie.

GUS nie opublikował jeszcze danych za 2023 rok, ale…

Za 200 g masła: 4,13 zł, 2,42 zł za 1 kg mąki pszennej i 2,23 zł za 1 kg białego cukru – to ceny z 2015 roku według danych zebranych przez Główny Urząd Statystyczny. W 2022 roku trzeba było zapłacić odpowiednio 7,87 zł, 4,20 zł oraz 4,75 zł.

Oznacza to, że cena masła wzrosła o 91 proc., cena mąki o 74 proc., a cena cukru o 113 proc. Łącznie, gdyby zsumować ceny trzech produktów, to wzrost wyniósł 92 proc.

Co z rokiem 2023? GUS nie opublikował jeszcze danych. Dlatego to obliczeń uwzględniliśmy statystyki portalu dlahandlu.pl

Aktualne dane potwierdzają. Ceny wzrosły ponad dwukrotnie

We wrześniu 2015 roku średnia cena 200 g masła, 1 kg mąki pszennej i 1 kg białego cukru wynosiła odpowiednio: 3,34 zł, 1,79 zł oraz 2,30 zł. Osiem lat później ceny wzrosły do 5,80 zł (masło), 4,04 zł (mąka) i 6,14 zł (cukier). Łącznie cały koszyk we wrześniu 2015 roku kosztował 7,43 zł. Wrzesień 2023 roku to koszt rzędu 15,98 zł.

Sumarycznie koszyk trzech produktów jest obecnie droższy o 115 proc., czyli więcej niż dwukrotnie. Cena masła wzrosła o 74 proc., cena mąki o 126 proc., a cena cukru najwięcej, bo o 167 proc.

Obecnie za średnie wynagrodzenie można kupić mniej niż w 2015 roku

Warto również odpowiedzieć na pytanie, czy za wzrostem cen nadążał wzrost wynagrodzeń?. W ten sposób sprawdzimy, jak zmieniła się siła nabywcza pieniądza.

W III kwartale 2015 roku przeciętne miesięczne wynagrodzenie w Polsce wynosiło 3 895,33 zł brutto, czyli ok. 2 780 zł netto. Wówczas za taką kwotę można było nabyć 374 koszyki składające się z 200 g masła, 1 kg mąki pszennej oraz 1 kg białego cukru.

W II kwartale 2023 roku (brak danych za III kwartał) średnie wynagrodzenie w Polsce wyliczono na 7 005,76 zł, a więc ok. 5 100 zł na rękę. Obecnie za taką sumę można zakupić 319 koszyków. To o 55 mniej niż w 2015 roku.

Sytuacja emerytów się pogarsza

A jak zmieniła się sytuacja emerytów? W 2015 roku przeciętna wypłacana emerytura wynosiła 2 154,62 zł. Za taką kwotę można było zakupić 289 koszyków. Aktualnie przeciętna wysokość emerytury to 3 323,39 zł. Kwota ta pozwala na zakup 208 koszyków, czyli o 81 mniej.

Należy jednak pamiętać, że PiS wprowadził tzw. 13. i 14. emeryturę. W 2023 roku „trzynastka” dla każdego emerytura wyniosła 1 254,87 zł netto. Z kolei kwota „czternastki” jest różna w zależności od wysokości regularnej emerytury. Przyjmijmy optymistyczny wariant, że senior otrzymałby czternastkę w pełnej wysokości, czyli 2 202,50 zł netto.

Włącznie z 13. i 14. emeryturą senior otrzymuje przeciętnie 3 611,5 zł na miesiąc w skali roku. Z dodatkowymi świadczeniami jest więc w stanie zakupić 226 koszyków, czyli o 63 mniej niż w 2015 roku.

Czy spot NBP wprowadza w błąd?

W spocie NBP przytoczył prawidłowe dane dotyczące inflacji w ujęciu miesiąc do miesiąca. Ponadto z najnowszych danych wynika, że ceny we wrześniu były o 0,4 proc. niższe niż w sierpniu. Historycznie, z reguły wahania w cenach miesiącami nie są jednak duże. Wynika to m.in. z faktu, że co miesiąc odnotowujemy efekt bazy. 

Dynamikę wzrostu cen dobrze obrazuje wykres przedstawiony przez analityków banku Pekao. Od stycznia 2021 roku ceny wzrosły o ponad 30 proc. Dopiero od kwietnia 2023 roku obserwujemy spadek (o 0,6 proc.) z podwyższonego poziomu inflacji.

Miał się piszący bawić z kotem, ale wszedł na X i go oczy rozbolały. Piszący łudzi się jednak, że coś wniesie do uber-wysofistykowanej dyskusji, czy ceny w 🇵🇱 wzrosły, czy spadły. pic.twitter.com/lnNf1bfmOI

— Analizy Pekao (@Pekao_Analizy) September 30, 2023

Przytaczanie wyłącznie danych miesięcznych zniekształca jednak obraz rzeczywistości. W porównaniu do poprzedniego roku ceny nadal są wyższe, ale już nie o tak duży procent jak w poprzednich miesiącach. We wrześniu wskaźnik inflacji rok do roku wyniósł 8,2 proc. Pierwszy raz od lutego 2022 roku odnotowano wynik poniżej 10 proc. To nadal powyżej górnej granicy celu inflacyjnego, która wynosi 3,5 proc.