Wypowiedź Adama Bodnara oceniamy jako prawdę, ponieważ wedle raportu z badań, na który się powołuje, większość Polaków (85 procent) nie wiedziała, że posiada opcję głosowania korespondencyjnego. Odsetek ten był również mniejszy u osób starszych, wśród których o tej możliwości wiedziało 10 procent ankietowanych.

W programie Kropka na i wyemitowanym 2 kwietnia na antenie TVN24 wypowiedział się obecny Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar. Dyskusja toczyła się wokół zbliżających się wyborów prezydenckich oraz możliwości przeprowadzenia ich poprzez głosowanie korespondencyjne. Adam Bodnar odniósł się do świadomości Polaków w kwestii działania tej formy oddawania głosu, a także podejścia osób starszych do tego tematu.

Raport CBOS 

Badanie opinii społecznej, na które powoduje się Bodnar, to publikacja zatytułowana Wiedza o ułatwieniach w głosowaniu przed wyborami prezydenckimi, będąca raportem z badań przeprowadzonych z inicjatywy Centrum Badania Opinii Społecznej we współpracy z Biurem Rzecznika Praw Obywatelskich.

Publikacja została wydana 30 kwietnia 2015 roku w związku ze zbliżającymi się ówcześnie wyborami prezydenckimi. Jej celem było zbadanie świadomości i stanu wiedzy Polaków na temat alternatywnych procedur głosowania w wyborach niezakładających konieczności udania się do lokalu wyborczego: głosowania korespondencyjnego oraz przez pełnomocnika.

Warto zaznaczyć, że w czasie przeprowadzania tych badań uprawniony do głosowania korespondencyjnego był każdy wyborca, zaś w roku 2018 wycofano się z tego pomysłu, zezwalając na to tylko osobom posiadającym orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

Również istotne jest podkreślenie, że pytanie, które zadawano ankietowanym, odnosiło się do tego, kto ma uprawnienia do głosowania korespondencyjnego, aby sprawdzić, czy Polacy są świadomi nowego prawa, przyznanego im w roku 2014.

Z raportu możemy dowiedzieć się, że zaledwie 15 procent Polaków wiedziało, kto posiada uprawnienia do głosowania korespondencyjnego (w przypadku wyborów prezydenckich w 2015 roku była to każda osoba z czynnym prawem wyborczym w Polsce), zaś 60 procent ankietowanych nie wiedziało o istnieniu tej możliwości.

Pozostali badani wiedzieli, ale podawali złą odpowiedź w kwestii tego, kto ma prawo do takiej formy głosowania: 14 procent było przekonanych, że są to tylko wyborcy niepełnosprawni i przebywający poza krajem, 8 procent wskazywało na marynarzy i żołnierzy, zaś 2 procent badanych uważało, że w ten sposób głosować mogą tylko osoby powyżej 75. roku życia.

Wedle badania małą wiedzę na temat takiej możliwości oddania głosu posiadali Polacy w starszym wieku (powyżej 65. roku życia). Tylko 10 procent seniorów wskazało właściwą odpowiedź na pytanie o to, kto jest uprawniony do głosowania korespondencyjnego. W komunikacie z badania nie zostały podane informacje na temat tego, jaki konkretnie odsetek osób starszych w ogóle nie wiedział o takiej możliwości udziału w wyborach.

Głosowanie korespondencyjne kiedyś i dziś

Głosowanie korespondencyjne jest procedurą wykorzystywaną w wielu państwach (przykładowo w Niemczech). Do polskiego prawa zostało ono wprowadzone w roku 2011 przy okazji odbywających się wtedy wyborów parlamentarnych. Uprawnienia zostały ówcześnie przyznane dwóm grupom wyborców, dla których dotarcie do lokali wyborczych mogło okazać się szczególnie problematyczne – osobom niepełnosprawnym oraz przebywającym poza granicami Polski.

Zmiana w uprawnieniach nadeszła w roku 2014, kiedy to podczas nowelizacji Kodeksu wyborczego dodano do niego zapis zezwalający z procedury głosowania korespondencyjnego korzystać wszystkim Polakom.

Pierwszymi wyborami, w których miano dopuścić nowe przepisy, miały być wybory prezydenckie w roku 2015. Wtedy to właśnie przeprowadzono badanie opinii społecznej, na które powołał się Adam Bodnar.

Procedury alternatywnego głosowania w Polsce zostały wprowadzone i upowszechnione jako istotne ułatwienie, jednak z czasem były one coraz częściej krytykowane przez polityków, czego rezultatem było ich ponowne ograniczenie w roku 2018, przed jesiennymi wyborami samorządowymi. Głosowanie korespondencyjne od tego czasu znów przysługiwało jedynie osobom niepełnosprawnym.

W roku 2020, wraz ze zbliżającymi się majowymi wyborami prezydenckimi, a także panującą na świecie epidemią wirusa SARS-CoV-2, temat głosowania korespondencyjnego został ponownie podniesiony. Sejm w trakcie głosowania 29 marca nad pakietem ustaw o tak zwanej tarczy antykryzysowej pośród przyjętych rozwiązań zaakceptował także rozwiązanie zmieniające Kodeks wyborczy poprzez rozszerzenie uprawnień do głosowania korespondencyjnego także na osoby powyżej 60. roku życia oraz przebywające w kwarantannie, izolacji lub izolacji domowej

6 kwietnia Sejm uchwalił ustawę przewidującą z kolei, że wybory prezydenckie zarządzone w 2020 roku zostaną przeprowadzone wyłącznie w drodze głosowania korespondencyjnego.

Zgodnie z zasadami procesu legislacyjnego ustawa ta trafiła na Senatu, gdzie zgodnie ze stanem na 8 kwietnia oczekuje na rozpatrzenie.