Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
6 min czytania
Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
6 min czytania
Zakupy AGD za gotówkę pod kontrolą służb? Kolejny mit o prawie UE
Zakupy AGD za gotówkę pod kontrolą służb? Kolejny mit o prawie UE
Przepisy przegłosowane już w kwietniu przez Parlament Europejski zakładają limity na transakcje gotówkowe (maks. 10 tys. euro), a także kontrolę i nadzór nad obrotem pieniądza tradycyjnego przy transakcjach gotówkowych powyżej 3 tys. euro. Oznacza to, że przy wymianie kilku sprzętów RTV i AGD nasze zakupy zostaną skontrolowane przez służby na podstawie unijnych przepisów.
Manipulacja
Wypowiedź uznajemy za manipulację, gdy zawiera ona informacje wprowadzające w błąd lub naginające/przeinaczające fakty, w szczególności poprzez:
- pominięcie ważnego kontekstu,
- wykorzystywanie poprawnych danych do przedstawienia fałszywych wniosków,
- wybiórcze wykorzystanie danych pasujących do tezy (cherry picking),
- używanie danych nieporównywalnych w celu uzyskania efektu podobieństwa lub kontrastu,
- wyolbrzymienie swoich dokonań lub umniejszenie roli adwersarza,
- pozamerytoryczne sposoby argumentowania.
Manipulacja
Wypowiedź uznajemy za manipulację, gdy zawiera ona informacje wprowadzające w błąd lub naginające/przeinaczające fakty, w szczególności poprzez:
- pominięcie ważnego kontekstu,
- wykorzystywanie poprawnych danych do przedstawienia fałszywych wniosków,
- wybiórcze wykorzystanie danych pasujących do tezy (cherry picking),
- używanie danych nieporównywalnych w celu uzyskania efektu podobieństwa lub kontrastu,
- wyolbrzymienie swoich dokonań lub umniejszenie roli adwersarza,
- pozamerytoryczne sposoby argumentowania.
- Parlament Europejski (w kwietniu 2024 roku) i Rada Unii Europejskiej (miesiąc później) przyjęły przepisy mające na celu zwalczanie prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. Regulacje wejdą w życie 10 lipca 2027 roku (art. 90).
- Jedno z rozporządzeń ustanawia ogólny limit dotyczący płatności gotówką. Za towary i usługi zapłacimy w ten sposób wyłącznie do kwoty 10 tys. euro (art. 80 ust. 1). Są jednak wyjątki od tej zasady – zgodnie z art. 80 ust. 4 limit nie obowiązuje m.in. osób, które nie działają w ramach swoich obowiązków zawodowych (np. znajomy kupujący używane auto od znajomego).
- W przypadku niektórych transakcji gotówkowych powyżej 3 tys. euro (np. u rewidenta, notariusza, pośrednika kredytowego – art. 3) sprzedawca będzie musiał zweryfikować tożsamość klienta (art. 19. ust. 4). Potrzebne będzie uzyskanie danych osobowych (art. 22 ust. 1) np. na podstawie dowodu tożsamości (art. 22. ust. 6).
- Grzegorz Braun wyciągnął z tych przepisów fałszywe wnioski, dlatego jego wypowiedź oceniamy jako manipulację. Sprzedawcy sprzętów RTV i AGD nie będą musieli weryfikować tożsamości swoich klientów. Będzie to konieczne tylko w przypadku niektórych towarów luksusowych i usług, a dokonywać jej będą sprzedawcy, a nie służby.
Analiza powstała w ramach projektu Central European Digital Media Observatory (CEDMO) – interdyscyplinarnej sieci ekspertów, naukowców oraz organizacji walczących z dezinformacją w regionie Europy Środkowej. Projekt CEDMO jest finansowany ze środków Unii Europejskiej.
Politycy Konfederacji bronią gotówki. Ostrzegają przed UE
Politycy Konfederacji masowo udostępniali wprowadzającą w błąd informację dotyczącą unijnych regulacji w zakresie płatności gotówką. Zaczął Paweł Usiądek, który zamieścił wpis w serwisie X.
Następnie identyczny post opublikowano na profilu Konfederacji na Facebooku. Swoje trzy grosze dołożyli także Ryszard Wilk oraz Grzegorz Braun.
Wpis tego ostatniego zgłosił nam czytelnik. W poście czytamy, że Parlament Europejski wprowadza limity płatności gotówką do 10 tys. euro. Ale to nie koniec.
W przypadku transakcji gotówkowych powyżej 3 tys. euro ma obowiązywać dodatkowa kontrola. Zdaniem posła Brauna przy zakupie sprzętu RTV i AGD (np. telewizora lub pralki) zostaniemy skontrolowani przez odpowiednie służby.
Limit płatności gotówką. Nie jest bezwzględny
W kwietniu 2024 Parlament Europejski, a miesiąc później Rada Unii Europejskiej, przyjęły przepisy mające na celu zwalczanie prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. W pakiecie zatwierdzonych regulacji znajduje się rozporządzenie o obowiązkach sektora prywatnego w kwestii przeciwdziałania praniu pieniędzy. Wejdzie ono w życie 10 lipca 2027 roku (art. 90).
Akt prawny wprowadza ogólny limit płatności gotówką (art. 80 ust. 1). Powyżej kwoty 10 tys. euro lub jej równowartości (obecnie ok. 43 tys. zł) nie będą możliwe transakcje gotówkowe.
„Osoby prowadzące handel towarami lub świadczące usługi mogą przyjmować lub dokonywać płatności w środkach pieniężnych wyłącznie do kwoty 10 000 EUR lub równowartości tej kwoty w walucie krajowej lub obcej, bez względu na to, czy transakcja jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja czy kilka operacji, które wydają się być ze sobą powiązane”.
Limit nie dotyczy jednak wszystkich transakcji. Gotówką powyżej 10 tys. euro wciąż będzie można płacić w ramach transakcji niezwiązanych z wykonywaniem zawodu, np. kupując używany samochód od znajomej osoby, która nie zajmuje się zawodowo sprzedażą aut (art. 80 ust. 4 lit. a).
Jeśli kupisz lodówkę w sklepie RTV i AGD, sprawdzą cię służby? To nieprawda
Zgodnie z art. 19 ust. 4 „podmioty zobowiązane” stosują środki należytej staranności wobec klienta podczas przeprowadzania przez niego transakcji gotówkowych przynajmniej w wysokości 3 tys. euro. Do podmiotów zobowiązanych nie zaliczają się jednak sklepy typu RTV i AGD (art. 3). Innymi słowy, jeśli kupimy lodówkę i telewizor, nie zostaniemy skontrolowani ani przez sklep, ani tym bardziej przez służby.
Stosowanie środków należytej staranności w postaci identyfikacji i weryfikacji tożsamości klienta będą wymagane od wszelkich podmiotów wymienionych w art. 3 rozporządzenia. Zaliczają się do nich instytucje i osoby, z których pracą wiąże się obrót wysokimi sumami pieniędzy, np. instytucje kredytowe lub notariusze.
W praktyce identyfikacja klienta oznacza uzyskanie informacji na temat jego danych osobowych: imienia i nazwiska, daty i miejsca urodzenia, obywatelstwa oraz adresu korespondencyjnego (art. 22 ust. 1 lit. a).
Natomiast podstawę do weryfikacji ma stanowić dokument tożsamości (np. dowód osobisty) lub środek identyfikacji elektronicznej (art. 22. ust. 6). Zgodnie z ustawą w tym drugim przypadku w Polsce jest to aplikacja mObywatel (art. 2 pkt 11).
Co dzieje się z gromadzonymi danymi na temat klientów?
Na podmiotach zobowiązanych ciąży obowiązek przechowywania informacji związanych z identyfikacją i weryfikacją klienta (art. 21 ust. 3).
Informacje o transakcjach mogą zostać przekazane do jednostki analityki finansowej (ang. Financial Intelligence Unit, w skrócie FIU), gdy zajdzie podejrzenie, że za towary lub usługi zapłacono ze środków pochodzących z działalności przestępczej lub powiązanej z terroryzmem. Zgłoszenia należy dokonać także, gdy transakcja jest podejrzana m.in. ze względu na brak możliwości zweryfikowania klienta (art. 69 ust. 1).
W Polsce zgodnie z ustawą jednostką analityki finansowej jest Generalny Inspektor Informacji Finansowej (art. 12 ust. 5). Ma on możliwość wymiany informacji z FIU pozostałych państw UE.
Zgłoszenia do FIU powinny być zgodne ze standardem wypracowanym przez AMLA – Urząd ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu (art. 69 ust. 3). Zgodnie z ustanawiającym ją rozporządzeniem AMLA będzie koordynowała wymianę informacji i wspólne analizy FIU z różnych państw UE (art. 33).
Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci
Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej
Sprawdź!
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
